Giảm biên chế, tăng hiệu quả công việc

Tranh minh họa.

Với khối các cơ quan trực thuộc UBND TP Hà Nội, sau sắp xếp giảm 46 phòng ban (22,5%), giảm thêm 6 phòng so với Thông tư liên tịch, giảm 26 trưởng phòng, 116 phó trưởng phòng. Tựu trung lại, cả Thủ đô, trong công cuộc tinh giản biên chế những năm qua đã giảm 55 phòng, ban; giảm 130 đơn vị sự nghiệp, giảm 35 trưởng phòng, ban và 136 phó phòng, ban.

Những con số khá ấn tượng ấy có được là nhờ cả một quá trình tới 8 năm Hà Nội kiên quyết “siết” biên chế. Theo như Báo cáo từ năm 2008 đến nay Hà Nội không tăng tổng biên chế công chức và TP này còn dự kiến đến năm 2017, khối cơ quan Đảng, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội giảm 69 biên chế so với hiện nay; dự kiến đến năm 2020 giảm 413 người. Khối cơ quan chính quyền dự kiến năm 2016 giảm 1,5% biên chế công chức được giao và giai đoạn 2020 - 2021 dự kiến giảm tối thiểu 10% so với biên chế được giao năm 2015.

Và, bà Ngô Thị Thanh Hằng còn nhấn mạnh sẽ kiên quyết sắp xếp, hợp nhất, giải thể những đơn vị sự nghiệp hoạt động không hiệu quả kéo dài hoặc chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức lại các đơn vị theo hướng giảm chi ngân sách, tăng dần tự chủ, tiến tới tự chủ hoàn toàn kinh phí.

Trước Hà Nội, Quảng Ninh cũng đã khá thành công trong việc tinh giản biên chế với việc hợp nhất các cơ quan Đảng và chính quyền. Với Quảng Ninh đó là hình mẫu tách dịch vụ công ra khỏi chức năng quản lý nhà nước; tạo điều kiện để người dân và xã hội tham gia cung ứng dịch vụ này.

Kết quả khả quan của Quảng Ninh đó là, giảm 101 phòng; tinh giản 15% biên chế so với định mức. Mô hình và cách làm của Quảng Ninh và Hà Nội tuy khác nhau nhưng mục đích chính vẫn là giảm biên chế; giảm gánh nặng ngân sách trong điều kiện số công chức cắp ô còn khá nhiều trong nền công vụ Việt Nam.

Cũng cần nói thêm, trong điều kiện Việt Nam khi mà nhiều công chức nhà nước tuy kêu trời về tiền lương; về khoản đãi ngộ ít ỏi nhưng vẫn quyết tâm đâm đơn xin… vào Nhà nước với vô vàn các lý do khác nhau; thì việc cho ra khỏi Nhà nước hàng trăm biên chế của Quảng Ninh hay Hà Nội là việc không hề dễ dàng. Nó không chỉ đụng chạm đến “bát cơm” mà rất có thể đụng đến những quan hệ nhằng nhịt đằng sau một suất biên chế. Cái khó chính là ở chỗ này. Và vượt qua cái khó này có thể chính là cách đánh vào thành trì “thứ nhất hậu duệ, thứ nhì quan hệ, thứ ba tiền tệ” mà người ta vẫn thường hay rỉ tai nhau bấy lâu.

Tinh giản biên chế lấy từ thực tế Hà Nội để thấy, tình trạng bộ máy phình to kéo theo nhiều hệ lụy như sự suy thoái, tiêu cực, nhũng nhiễu trong một bộ phận cán bộ, công chức đã làm mệt nhân dân nhiều rồi. Chắc phải thế thì dân mới kêu.

Lãnh đạo Hà Nội, cụ thể là Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung khi trả lời băn khoăn của Đoàn công tác của Bộ Chính trị về việc cán bộ công chức trong khối sở, ngành tinh giản còn ít đã cho biết: Hà Nội thực hiện theo 4 giai đoạn, trước tiên thực hiện sắp xếp, tinh giản Văn phòng UBND TP, sau đó đến 22 sở, ban, ngành và hiện đã hoàn thành.

Trong tháng 9 đến tháng 10, Hà Nội tiếp tục sắp xếp, tinh giản khối ban quản lý dự án. Giai đoạn vừa rồi vẫn cơ bản giữ nguyên ổn định số lượng cán bộ, song sắp tới sẽ tinh giản theo đề án vị trí việc làm. Hiện Hà Nội cũng đang lập đoàn giám sát để giám sát việc tinh giản biên chế.

Từ câu chuyện tinh giản biên chế, sắp xếp bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả của Hà Nội và Quảng Ninh có thể thấy: Nếu chính quyền thật sự muốn tinh giản biên chế chắc chắn sẽ có biện pháp và sẽ thực hiện được. Mà trong điều kiện hiện nay, việc tinh giản này sẽ có lợi về nhiều mặt: Không chỉ góp phần giảm gánh nặng ngân sách mà quan trọng hơn cả là còn giúp cho chính các công bộc của dân thấy được rõ hơn mục tiêu vào công chức là để xây dựng một nền hành chính phục vụ, vì dân chứ không phải để đe nẹt, làm khó dân. Mà tuyển nhiều, lương ít; thế thì… tiêu cực để kiếm sống cũng không phải là điều gì khó hiểu. Đó rất có thể là khởi đầu của thoái hóa, biến chất. Và, những công chức thoái hóa không sớm thì muộn sẽ bị đào thải khỏi nền hành chính quốc gia nếu chúng ta làm nghiêm, xử nghiêm những hành vi sai phạm. Vấn đề quan trọng nhất ở đây là phải nghiêm.

Thực ra, chuyện cán bộ, công chức sách nhiễu dân không phải địa phương nào, ngành nào, cấp nào cũng có, cũng nhiều nhưng cái dở ở đây là chỉ cần “một con sâu cũng đủ làm rầu nồi canh”. Chính từ những cán bộ sách nhiễu, có khi ít hoặc rất ít thôi cũng khiến nhân dân ta thán và mất niềm tin vào đội ngũ cán bộ. Những mắt xích ấy đan cài vào nhau, tạo nên những râm ran trong dân về các loại tệ nạn trong nền hành chính công vụ.

Vì thế, giảm biên chế hẳn nhiên là một biện pháp tốt nếu giảm đúng được những đối tượng thuộc diện dôi dư mà trình độ chuyên môn kém hay trình độ phục vụ nhân dân và xã hội kém. Giảm biên chế được đúng những đối tượng như thế sẽ có tác dụng kích thích sự hăng say làm việc của những công bộc thật sự và quan trọng là sẽ có tác dụng giáo dục công chức hơn rất nhiều những bài giảng; khi mà họ biết chắc: Nếu làm tốt sẽ trụ vững và có thể phát triển trong nền hành chính hiện nay.

Tại buổi làm việc của Đoàn công tác của Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính đã lưu ý “nghiên cứu việc ký hợp đồng có thời hạn đối với viên chức và việc bổ nhiệm công chức cũng phải có thời hạn, qua đó mới có thể khắc phục được bất cập trong tuyển dụng, quản lý cán bộ là “có vào mà không có ra, có lên mà không có xuống”. Việc này có lẽ không phải chỉ là việc riêng của Hà Nội mà còn của các địa phương trên cả nước.

Hoàng Mai