Thủy điện Sông Bung 2 tích nước trái phép?
Trước khi xảy ra sự cố vỡ hầm dẫn dòng thủy điện Sông Bung 2 thì thủy điện này đã tích nước cả 10 ngày trước đó. Giám đốc Sở Công thương tỉnh Quảng Nam “không hay biết” về việc tích nước này.
Thứ Trưởng Bộ Công thương-Cao Quốc Hưng (áo xám tro, đứng trước) đi kiểm tra tình hình thủy điện Sông Bung 2.
Sau hơn một tuần sự cố vỡ hầm dẫn dòng thủy điện Sông Bung 2 (TĐSB2), thuộc địa phận huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam mọi việc chưa lắng xuống, một xác công nhân vẫn chưa tìm thấy, trong khi ngày càng bộc lộ ra những bất cập trong công việc tích nước của thủy điện này.
Sáng ngày 20/9, trao đổi với Đại Đoàn Kết, ông Huỳnh Khánh Toàn, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Nam lần nữa khẳng định: “Tôi nói nguyên nhân ban đầu của sự cố TĐSB2 do lũ lớn đổ về, thực tế những ngày này lượng mưa rất lớn, còn nguyên nhân nào khác, cụ thể ra sao, thì phải do Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước vào kiểm tra, đánh giá và có kết luận cuối cùng”.
Sự cố thủy điện Sông Bung 2 khiến dân trôi nhà nhà cửa.
Cũng sáng cùng ngày khi báo chí hỏi về chung quanh việc cho rằng sự cố vỡ đường ống TĐSB2 là do thủy điện này tích nước trái phép nên mới gây ra sự cố, ông Nguyễn Văn Thọ - Phó Giám đốc Sở TN-MT cho rằng: “Trong Công văn tham mưu cho UBND tỉnh Quảng Nam về việc tích nước TĐSB2, sở đã yêu cầu Tổng Công ty Phát điện 2, EVN - chủ đầu tư phải đảm bảo đủ 3 điều kiện cơ bản theo quy định Nhà nước trước khi tích nước lòng hồ.
Trong đó, yêu cầu tiên quyết là phải tiến hành nghiệm thu và có chứng nhận đã an toàn đập theo quy định. Nhưng đến thời điểm tích nước và cả đến bây giờ, nhà đầu tư vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đấy.
Công tác tìm kiếm nạn nhân thứ 2 vẫn đang được tiếp tục.
Sở tham mưu cho UBND chỉ mới thống nhất về chủ trương cho tích nước, nhớ là chủ trương mà thôi và yêu cầu thủy điện đảm bảo các hồ sơ thủ tục mới được tích nước”.
Còn ông Nguyễn Quang Thử - Giám đốc Sở Công thương tỉnh Quảng Nam cho biết: Về nguyên tắc, trước khi được đồng ý tích nước, TĐSB2 phải làm việc với huyện Nam Giang và vùng hạ du, họp nhân dân lại để thông báo quy trình.
Sau khi công tác nghiệm thu hoàn tất, báo lại với UBND tỉnh, các sở, ban ngành được biết và từ cơ sở đó Sở Công thương sẽ tham mưu cho UBND tỉnh để cấp phép tích nước.
Sự cố thủy điện Sông Bung 2 là do tích nước trái phép?
Theo nguyên tắc trước đây, đối với các công trình thủy điện lớn, trước khi tích nước công trình phải được Hội đồng Nhà nước kiểm tra, thẩm định cấp chứng nhận đảm bảo an toàn đập thì mới cho phép tích nước.
Từ tháng 2 năm 2013, Chính phủ đã có Nghị định 15 (về quản lý chất lượng công trình xây dựng), Bộ Công thương cũng đã có Thông tư 16, phân cấp việc kiểm tra.
Theo đó, để đảm bảo các điều kiện tích nước, về nguyên tắc của các thủy điện nói chung và TĐSB2 nói riêng, Sở Công thương là đơn vị đầu tiên mà BQL dự án TĐSB2 phải báo cáo, xin phép và tổ chức họp thông báo rộng rãi đã đầy đủ thủ tục để được tích nước.
Từ đó, chúng tôi lập đoàn liên ngành, kiểm tra các điều kiện an toàn đập, đảm bảo có phương án PCLB, phối hợp với chính quyền hạ du tuyên truyền cho nhân dân, kiểm tra các công trình văn hóa, rà soát vật liệu nổ, chất độc hóa học, vệ sinh lòng hồ, đánh giá tác động môi trường và nhiều vấn đề khác trước khi tham mưu cho UBND ra quyết định chính thức mới cho tích nước.
Nhưng cho đến thời điểm này, chúng tôi chưa được tham gia các bước đó của TĐSB2 và sở chưa nhận được Giấy chứng nhận an toàn đập của TĐSB2.
“Thế nhưng mới chỉ có một văn bản của Sở TN&MT thôi mà đã về tích nước rồi và đã xảy ra sự cố bất ngờ. Khi chúng tôi hỏi huyện Nam Giang thì huyện nói ổng chỉ gửi văn bản cho huyện rồi ổng tích nước thôi, không đến làm việc với huyện. Chừ nói đúng quy trình hay sai phạm trong việc tích nước của TĐSB2, nói chung là chưa chặt chẽ về quy trình làm việc thôi. Việc tích nước của TĐSB2 là quá vội vàng…”.
Cụ thể, là trước khi xảy ra sự cố cố vỡ hầm dẫn dòng TĐSB2, gây hậu quả nghiêm trọng, khiến hàng triệu dân vùng hạ du hoang mang thì TĐSB2 đã tích nước cả 10 ngày trước đó.
“Chúng tôi hoàn toàn không hay biết BQL dự án TĐSB2 cho tích nước. Điều này hoàn toàn trái với quy trình”- ông Thử khẳng định.
Xem ra sự cố tại TĐSB2, khiến 28 triệu mét khối nước từ thượng nguồn đổ ập về hạ du, khiến 2 công nhân, 10 phương tiện cơ giới trôi mất tích, hàng trăm người dân thoát chết trong gang tấc, 3 nhà dân bị trôi và xiu vẹo trong đó có nguyên nhân tích nước chưa đúng… quy trình. Sự việc này vẫn còn nhiều vấn đề tranh cãi, lỗi do ai, trách nhiệm thuộc về ai,… Câu chuyện này vẫn chưa lặng sóng.