Kẻ ngoài cuộc được thời
Trong hơn 100 ngày cầm quyền đầu tiên vừa qua ở Philipin, ông Duterte thu hút sự quan tâm sâu rộng của cả trong lẫn ngoài khu vực về chiến dịch chống tội phạm và ma tuý cũng như về điều chỉnh quan hệ với Mỹ và Trung Quốc.
Ở bên ngoài khu vực Đông Nam Á, Nhật Bản là nơi thứ 2 sau Trung Quốc mà ông Rodrigo Duterte lựa chọn tới thăm sau khi nhậm chức tổng thống ở Philipin.
Trong hơn 100 ngày cầm quyền đầu tiên vừa qua ở Philipin, ông Duterte thu hút sự quan tâm sâu rộng của cả trong lẫn ngoài khu vực về chiến dịch chống tội phạm và ma tuý cũng như về điều chỉnh quan hệ với Mỹ và Trung Quốc.
Giống như Philipin, Nhật Bản cũng là đồng minh chiến lược truyền thống của Mỹ và cũng bị Trung Quốc tăng cường tranh chấp chủ quyền lãnh thổ. Việc ông Duterte chủ ý lỏng lẻo quan hệ với Mỹ và bớt phụ thuộc vào Mỹ đồng thời tranh thủ Trung Quốc, nếu như không muốn nói là tìm cách ngả hẳn về phía Trung Quốc, đã tạo cơ hội cho Nhật Bản đề cao vị thế của mình trong chính sách đối ngoại và an ninh của Philipin, tận lợi được nhiều nhất từ cục diện quan hệ mới của Philipin với Mỹ và Trung Quốc.
Ở thời người tiền nhiệm của ông Duterte, quan hệ chính trị, kinh tế, thương mại và cả an ninh cũng như quân sự giữa Philipin và Nhật Bản rất tốt đẹp và tin cậy. Cho tới nay, ông Duterte chưa từng biểu lộ ý định nào về điều chỉnh quan hệ với Nhật Bản cho dù Nhật Bản là đồng minh quân sự chiến lược truyền thống của Mỹ và mắc mớ hiện không ít với Trung Quốc. Ông Duterte càng bất hoà với Mỹ và tìm cách hữu hảo với Trung Quốc thì Nhật Bản càng có nhu cầu tranh thủ Philipin.
Tiếp tục các mối quan hệ hợp tác như lâu nay với Philipin là mục tiêu hàng đầu của Nhật Bản. Điều mà Nhật Bản hết sức tránh là không để Trung Quốc phân rẽ giữa Nhật Bản và Philipin cũng như không để Philipin phân rẽ giữa Nhật Bản và Mỹ.
Trái lại, vì mối quan hệ gắn bó lâu nay với Mỹ và vì phải đối phó với Trung Quốc, Nhật Bản càng phải tìm cách phân hoá giữa Trung Quốc và Philipin ở thời ông Duterte cầm quyền ở Philipin và đóng vai trò cầu nối giữa Philipin với Mỹ. Không bằng Mỹ nhưng Nhật Bản có khả năng viện trợ quân sự cho Philipin. Không bằng Trung Quốc nhưng Nhật Bản có đủ tiềm năng để trở thành đối tác về kinh tế, thương mại và đầu tư quan trọng đối với Philipin.
Cho nên chuyến thăm Nhật Bản của ông Duterte ngoài việc phục vụ lợi ích của hai bên trong thực chất còn có thể có lợi cho Mỹ và bất lợi cho Trung Quốc.