Cách xử trí khi ở trong một đám cháy

Hiên trường bên ngoài vụ cháy dãy nhà hàng, quán karaoke
trên phố Trần Thái Tông, Cầu Giấy, Hà Nội, ngày (1/11).

Thời gian vừa qua, trên địa bàn TP Hà Nội nói riêng và trên các tỉnh thành nói chung đã xảy ra nhiều vụ hỏa hoạn nghiêm trọng mà hiện trường là các quán karaoke, nơi tập trung đông người, không gian chật hẹp và khó thoát hiểm khi xảy ra sự cố.

Hậu quả từ các vụ cháy này là rất nghiêm trọng về tài sản và đặc biệt là tính mạng con người. Chỉ tính riêng vụ cháy dãy nhà hàng, quán karaoke trên phố Trần Thái Tông, Cầu Giấy, Hà Nội vào ngày hôm qua (1/11), đã có ít nhất 13 người tử vong (tính tới thời điểm này).

Theo một số chuyên gia về PCCC, cứu hộ, cứu nạn, nguyên nhân chính gây tử vong trong các vụ hỏa hoạn chủ yếu là do nạn nhân hít phải khói chứa hơi khí độc. Cụ thể là các loại khí như Cacbon dioxit - Cacbon Monoxit - Hydrogen Clorid - Amoniac - Acid hữu cơ .v.v… nhưng OXIT CACBON là thành phần chủ yếu và cũng là nguyên nhân chính gây tử vong (80% số trường hợp trong 12 giờ đầu) vì có nhiều khí OXIT CACBON trong đám cháy nên khi nạn nhân hít vào sẽ gây ngộ độc cấp tính.

Cách thoát hiểm

Để có thể thoát khỏi các đám cháy và bảo toàn tính mạng cho mình trong trường hợp xảy ra các sự cố nói trên, chúng ta cần trang bị cho mình những kỹ năng thoát hiểm cơ bản.

Sự bình tĩnh sẽ giúp chúng ta làm được những điều hết sức lớn lao, phải chế ngự được sự hoảng loạn bằng cách: Tự nhủ mình phải làm gì? Xác định vị trí mình đang ở đâu? Lửa cháy phía nào? Chạy lên hay chạy xuống? Trái hay phải? Cửa sổ - lang can hoặc lối thoát hiểm gần nhất?...

Định hướng lối thoát hiểm, hành lan chạy ra ngoài, cần tập cho mình thói quen kiểm tra xung quanh khi đến một nơi mới. Việc này không tốn nhiều thời gian và sẽ giúp ta chế ngự được hoảng loạn, quyết định nhanh và hợp lý khi có hỏa hoạn.

Khi ngửi thấy mùi khói thì phải bò ra phía cửa, không nên chạy ngay khi bạn vẫn chịu đựng được khói. Vì sao? Vì bạn phải giữ gìn đôi mắt, lá phổi lâu chừng nào tốt chừng ấy. Khi mở cửa hãy dùng tay sờ mó nó, nếu cánh cửa hoặc tay nắm quá nóng chứng tỏ lửa đang cháy ở bên ngoài – Bạn hãy hé cửa từ từ và quan sát phía ngoài, đánh giá tình hình trong lúc tay bạn vẫn giữ cánh cửa.

Khi chạy ra ngoài, bạn hãy men theo bờ tường để giữ được phương hướng trong hoảng loạn lửa và khói. Nếu bạn đi giữa hành lang, dòng người náo loạn sẽ xô ngã bạn - khi đến lối thoát và bước xuống cần nhớ là đi xuống chứ không phải bò xuống, tay vịn vào lang can, đừng xem nhẹ điều này vì dòng người sẽ đẩy ngã bạn và rất có thể bạn sẽ không gượng dậy được.

Một mảnh vải xé vội từ áo, quần… thấm lên chút nước bịt vào mũi sẽ trở thành tấm mặt nạ phòng độc (nhớ nên xếp vải hình tam giác, một cạnh được ngậm vào miệng sẽ giúp lọc khí và dễ thở hơn). Tất nhiên là biện pháp tạm thời chịu đựng trong thời gian ngắn để chạy thoát ra khỏi nơi có khói lửa. Ngoài ra cũng có thể nín thở vài mươi giây khi khói độc tới, không la to vì sẽ bị ngạt khói ngay - khi chạy khỏi phòng nếu trong bàn làm việc có chai nước thì nên nhớ mang theo tưới lên khẩu trang hoặc mảnh vải mà bạn đã xé từ khăn hay áo quần… nó sẽ giúp chống phỏng và hít thở dễ dàng hơn.

Khi lửa táp vào người, không được bỏ chạy bởi càng chạy lửa sẽ càng cháy mạnh. Hãy dùng vải, khăn, quần áo, mousse xốp, giấy thấm nước ốp mạnh quanh người lửa sẽ tắt.

Trong khi thoát ra trong khói lửa, ta dùng 01 cái khăn, quần áo đã thấm nước xoay tròn cũng làm giảm chút ít áp lực của sức nóng khói lửa.

Cách cầm cự cho đến khi được cứu

Khi bạn lâm vào tình trạng bị lửa - khói bao vây không thể thoát ra được, điều cần làm là tạo dựng một khu vực phòng thủ chờ cứu hộ tới.

Bạn thật sự đã lâm vào tình trạng bị khói – lửa cô lập, việc phải làm là đừng làm mất bình tĩnh, bạn vẫn còn khả năng tự vệ. Việc đầu tiên là mở cửa sổ để thông khói, có thể dùng ghế hoặc vật khác để phá vỡ cửa sổ (phá cửa là điều bất đắc dĩ, nếu bên ngoài lại có khói – lửa coi như bạn đã dính bẫy vì khói sẽ tràn vào mà cửa sổ đã bị vỡ), vì thế bạn phải cẩn thận khi thao tác.

Nếu có nước, hãy cho nước vào đầy thùng – thau hoặc bồn tắm. Thắm ướt các tấm khăn, vải, quần áo nhét vào các khe cửa để tránh khói vào, liên tục tạt nước ra sàn – tường để làm dịu sức nóng . Bạn có thể dựng tấm nệm hoặc những vật thắm nước tấn ngay cánh cửa, kê thêm tủ – bàn – ghế cho chắc chắn – giữ cho mọi thứ luôn ướt sẽ ngăn và thông bớt khói. Nếu bên ngoài cửa sổ có lửa thì tháo bỏ màn cửa và di chuyển các chất dễ cháy ra xa và cũng phải tạt nước giữ ướt xung quanh cửa sổ. Bạn nên học cách sử dụng một số dụng cụ chữa cháy và hãy làm hết sức để tự cứu mình trong khi chờ được cứu.

Lựa chọn cuối cùng

Nhảy là sự lựa chọn không còn lối thoát nào khác, hãy tạo cho mình những dụng cụ hỗ trợ và nhớ là những thứ ấy luôn ở quanh ta. Khăn bàn - phông màn - thảm… chỉ cần cột túm lại nắm chặt vào hai tay đã có thể biến thành 1 vật cản gió. Một cái quần dài cột chặt hai ống và nắm ngay đai lưng sẽ bộng gió trong hai ống quần. Tương tự các loại bao bố, nilon lớn, áo khoát cũng sẽ là những vật ít nhất giúp cản gió giảm nhẹ tổn thương. Khi nhảy xuống một bụi cây, một mái hiên, hàng quán, một đống cát, rác, nóc mui xe, mái tôn…sẽ bớt được tổn thương.

Khi ta ôm một cái bàn, tấm ván, cánh cửa… và nhảy chung với nó – hãy cố tìm cách để cái bàn tiếp đất trước – nó sẽ làm giảm đáng kể lực hút và phản lực từ mặt đất. Cái bàn sẽ gãy vụn thay cho bản thân ta, cần nhớ một nguyên tắc là nhảy sao để khi tiếp đất chân của ta trong tư thế chùn đầu gối và đưa người về phía trước sẽ cứu được bộ xương chân.

Tóm lại, khi làm việc hoặc sinh sống trong nhà, bạn cần xác định vị trí nơi mình ở – nơi làm việc – con đường ngắn nhất dẫn đến lối thoát hiểm chính – những lối thoát hiểm phụ – lối thoát hiểm bất đắc dĩ …vv.

Khi hội họp - học tập hoặc có những người mới; cần xác định vị trí phòng họp các vị trí thoát hiểm, hướng dẫn mọi người bằng thực tế và dán bảng hướng dẫn trước cửa phòng hoặc nơi dễ nhìn thấy, đừng quên nói rõ cho họ biết vị trí, phương tiện chữa cháy – cầu dao điện chính và phân công nhiệm vụ để ứng xử khi có sự cố.

Luôn luôn tuân thủ các biện pháp an toàn về phòng chống cháy nổ, hết sức cẩn thận và hãy có trách nhiệm với cộng đồng cũng như chính sự an toàn của bản thân bạn.

H.A. (tổng hợp)