Xứng danh cây cao, bóng cả

Cùng với những vấn đề thời đại, những thách thức mới, đặt ra cho xã hội nhiều vấn đề trong công tác chăm sóc người cao tuổi, để người cao tuổi thực sự sống vui, sống khoẻ, sống có ích, tiếp tục đóng góp sức lực trí tuệ trong công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước.

Quang cảnh Đại hội V Hội Người cao tuổi nhiệm kỳ 2016-2021.

Dân tộc Việt Nam ta vốn có truyền thống đặc biệt coi trọng người già, người cao tuổi (NCT). Điều đó không chỉ xuất phát từ phong tục, tập quán, những đóng góp của họ thời trẻ, trong quá trình hoạt động trước khi về hưu, mà còn từ chính thực tế là sự đóng góp của NCT với sự gương mẫu, trụ cột, trí tuệ, kinh nghiệm…trong mọi mặt với xã hội, với gia đình đã làm lớp người già thực sự xứng danh là “cây cao, bóng cả”. Nói về NCT Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định ngắn gọn: “Người cao tuổi là của quý vô giá của dân tộc, của nước nhà”.

Chính vì vậy, Đảng, Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm đến NCT. Từ việc trân trọng chất xám, đến việc chăm sóc, hỗ trợ cho NCT có được những điều kiện tốt nhất có thể. Để chăm sóc tốt cho NCT, phát huy đóng góp của NCT, ngày 24/9/1994 Chính phủ đã quyết định thành lập Hội Người cao tuổi Việt Nam. Đại hội thành lập Hội NCT Việt Nam đã được tổ chức vào ngày 9 và 10/5/1995.

Những cơ sở pháp lý cho việc điều chỉnh hoạt động của Hội, của NCT Việt Nam cũng dần được hoàn thiện. Ngày 23/11/2009, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khoá XII đã thông qua Luật Người cao tuổi, quy định về quyền và nghĩa vụ của NCT, trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc phụng dưỡng, chăm sóc và phát huy vai trò NCT, Hội NCT Việt Nam.

Khẳng định vai trò, những đóng góp của lớp NCT, ngày 2/6/2010, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã ký Quyết định 760/QĐ-CTN tặng thưởng Huân chương Sao Vàng- huân chương cao quý nhất cho các thế hệ NCT Việt Nam, vì “Đã có công lao to lớn, đặc biệt xuất sắc, đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc”.

Nhiều năm qua, NCT Việt Nam trên mọi miền đất nước đã thực sự thể hiện vai trò của mình. Những phong trào như “Tuổi cao - Gương sáng” trong các cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, tham gia lấy ý kiến xây dựng Hiến pháp cùng các đạo luật, các đợt bầu cử đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp các nhiệm kỳ, cùng nhiều các phong trào khác, càng khẳng định thêm về vai trò của NCT trong giai đoạn hiện nay.

Chưa kể NCT ở Trung ương, các nhà trí thức, khoa học đang tích cực đóng góp công sức cho xã hội, với gần 80% các tổ chức đang hoạt động ở cơ sở đều có lãnh đạo là NCT tham gia đã khẳng định vai trò tích cực của NCT Việt Nam, là tấm gương cho lớp cháu, con.

“Xây dựng tổ chức Hội vững mạnh làm nòng cốt chăm sóc, phát huy vai trò NCT, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa” là chủ đề của Đại hội Hội NCT Việt Nam khoá V này.

hực tế cùng với việc phát huy vai trò NCT thì việc chăm sóc tốt NCT là yêu cầu quan trọng đặt ra trong giai đoạn tới. Việt Nam bước vào quá trình già hoá dân số từ năm 2011, là nước có tỉ lệ già hoá dân số nhanh, tuổi thọ tăng gấp 1,5 lần mức gia tăng tuổi thọ trung bình trên thế giới.

Tuy nhiên đời sống đa số NCT hiện rất khó khăn, mới chỉ khoảng 30% NCT có lương hưu hoặc trợ cấp…Sống vui, sống khoẻ là mong ước, nhưng có khoảng 95% NCT có bệnh, nhất là các bệnh mãn tính, nhưng có khoảng 30% NCT không có bảo hiểm y tế…

Theo Luật NCT, những NCT được hưởng chính sách bảo trợ xã hội là những NCT thuộc hộ gia đình nghèo không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng, hoặc có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng những người này đang hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng; người không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng từ đủ 80 tuổi trở lên…

Tuy nhiên với số trợ cấp các mức 180.000 đồng, 270.000 đồng, cao nữa là 360.000 đồng so với mức sống tối thiểu hiện vẫn là quá thấp.

So với mức trợ cấp cơ bản năm 2015 là 270.000 đồng một tháng, tổng mức trợ cấp bằng 7,35% GDP bình quân đầu người một năm, bằng 67,5% chuẩn nghèo nông thôn, bằng 54% chuẩn nghèo thành thị; còn so với mức sống tối thiểu khoảng 946.000 đồng thì chỉ bằng 28,5%...Đó là chưa kể những NCT không có trợ cấp. Nhìn chung, đa số NCT đều thuộc diện nghèo.

Để chăm sóc, để an sinh xã hội tốt hơn cho NCT, vấn đề đổi mới chính sách lương hưu xã hội là cần thiết. Theo các chuyên gia, rất cần xây dựng một hệ thống hưu trí toàn diện đa tầng bao gồm hưu trí nhà nước, hưu trí tư nhân và hưu trí xã hội. Cùng với đó, xây dựng hệ thống bảo hiểm y tế và chăm sóc xã hội hiệu quả để chăm sóc tốt hơn cho NCT.

Theo Bộ LĐTB&XH, mục tiêu đến năm 2020, có 50% số người lao động tham gia BHXH. Đồng thời sẽ cải thiện mức hưởng lương hưu, từ mức đóng BHXH…

Tuy nhiên, về tổng thể, vẫn sẽ có một phần NCT vẫn phải sống trong điều kiện khó khăn. Cộng đồng xã hội, nhất là chính quyền các cấp, các doanh nghiệp và các nhà tài trợ phối hợp với Hội NCT Việt Nam cần đẩy mạnh nguồn lực xã hội hoá các chương trình từ thiện, an sinh xã hội dành cho NCT.

Cùng với việc mỗi người cần có sự chuẩn bị tốt cho bản thân khi về già, và với truyền thống, đạo hiếu của dân tộc, sự chăm sóc của cháu con, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, của Hội NCT Việt Nam, hy vọng NCT ngay cả những người còn trẻ sẽ thấy được, thực sự thấy được sự an lành, hạnh phúc vào lúc cuối đời, yên tâm “sống vui, sống khoẻ, sống có ích” để thực sự làm tốt vai trò “cây cao, bóng cả”.

Kiên Long