Ứng phó biến đổi khí hậu tại ĐBSCL: Chuyển đổi cơ cấu cây trồng
Mùa khô năm 2016, xâm nhập mặn vào đất liền sâu nhất lên đến hơn 90 km, hầu hết các tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đều bị ảnh hưởng, sản xuất nông nghiệp bị thiệt hại nặng nề, thiếu nước ngọt nghiêm trọng, tổng diện tích cây trồng thiệt hại là hơn 200.000 ha.
Chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với biến đổi khí hậu.
Trước tình hình trên, Bộ NN & PTNT cho biết: đã có các bộ giống lúa thích ứng với điều kiện úng ngập, đó là bộ giống chịu úng như U17, U20, U21 của Viện Cây lương thực, cây thực phẩm; các giống chịu mặn như M6, bàu tép; các giống chịu phèn như tép lai; các giống chịu hạn CH2, CH3, CH5, CH133 của Viện Cây lương thực, cây thực phẩm và các giống thuộc sê-ri LC của Viện Khoa học nông nghiệp Miền Nam và Viện Bảo vệ thực vật... mặc dù các giống này chưa nhiều nhưng sẽ là tiền đề để các nhà chọn giống tiếp tục nghiên cứu, lai tạo ra những giống thích ứng với các điều kiện của biến đổi khí hậu như giống lúa có khả năng chịu mặn, chịu hạn, chịu ngập lụt.
Cùng với các giải pháp và công nghệ canh tác ở vùng khô hạn và sa mạc hóa, các địa phương cũng đã đưa vào trồng những cây giống khỏe, chịu khô hạn như điều, ca cao, ôliu...; các cây nông nghiệp ngắn ngày như hành tím, khoai lang, sắn, đỗ các loại, mía...; các cây ăn quả đan xen như thanh long, xoài, na và những loại như rau, ớt...có khả năng chịu hạn tốt.
Ông Ma Quang Trung, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN & PTNT) cho biết, Cục Trồng trọt đã đưa ra quy trình hướng dẫn kỹ thuật canh tác lúa và cây ăn trái cho vùng đất bị nhiễm mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long năm 2016.
Cùng với đó, căn cứ vào tình hình xâm nhập mặn, Cục Trồng trọt cũng đang xây dựng một gói kỹ thuật sản xuất nông nghiệp để khu vực này có thể thích ứng với biến đổi khí hậu cho những năm tiếp theo.
Sau khi Viện Quy hoạch Thủy lợi Việt Nam xây dựng được bản đồ xâm nhập mặn, trên cơ sở đó, Cục Trồng trọt sẽ có quy hoạch, bố trí những cây trồng phù hợp. Nước biển dâng tới đâu, xâm nhập mặn tới đâu sẽ có những kịch bản đến đó.
Ngành Nông nghiệp cũng đã đưa ra giải pháp cho khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đó là, thay đổi cơ cấu giống và chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Theo đó, ngoài việc ưu tiên cho sản xuất các giống lúa phù hợp với cơ cấu mùa vụ, thị trường, cần chú ý làm sao cho phù hợp với diễn biến nguồn nước, tình hình xâm nhập mặn.
Sử dụng các giống lúa ngắn ngày, giống lúa chống chịu hạn, phèn mặn, kết hợp với các biện pháp canh tác, phân bón, cung cấp dinh dưỡng cho lúa.
Đồng thời, phải chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa bị hạn mặn, trồng lúa kém hiệu quả, sử dụng các giống cây trồng có khả năng chịu hạn mặn tốt, đồng thời điều chỉnh việc cấp nước phù hợp khi nguồn nước bị thiếu hụt, bảo đảm hiệu quả sản xuất.
Theo Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành nông nghiệp, nông thôn giai đoạn 2016 - 2020, tầm nhìn đến 2050, vùng Đồng bằng sông Cửu Long sẽ tiếp tục nghiên cứu sử dụng hợp lý, hiệu quả đất trồng lúa, tiến tới sản xuất lúa có chất lượng và giá trị gia tăng cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu thích ứng biến đổi khí hậu.
Các mô hình tổng hợp, mô hình liên kết chăn nuôi, trồng trọt và thủy sản, nông nghiệp ven đô; nông lâm kết hợp, trồng trọt và du lịch sinh thái thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao hiệu quả sản xuất đã được ứng dụng.
Đặc biệt, việc nghiên cứu phát triển và chuyển giao các giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao thích nghi điều kiện canh tác chịu mặn, chịu hạn, chịu phèn, ngập lụt và nghiên cứu bố trí lại cơ cấu và hệ thống cây trồng phù hợp theo hướng đa dạng hóa cây trồng, kỹ thuật canh tác, gắn thâm canh tăng năng suất với bảo vệ tài nguyên môi trường đất, nước, không khí và kiểm soát rủi ro do tác động của biến đổi khí hậu từng bước được thực hiện.