Tìm giải pháp quản lý chống chuyển giá

Mua bán qua mạng Internet ngày càng phát triển. (Ảnh minh họa).

Thị trường thương mại điện tử khá màu mỡ

Ngày 1/12, Trường Bồi dưỡng cán bộ Tài chính - Bộ Tài Chính tổ chức Hội thảo Chống gian lận thuế qua hoạt động chuyển giá và thương mại điện tử - Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Hánh – Phó Vụ trưởng, Phó trưởng ban thường trực Ban cải cách và hiện đại hóa Tổng cục Thuế Việt Nam cho hay, tính đến thời điểm này cơ quan chức năng chưa tham gia thanh tra về tình trạng chuyển giá trong giao dịch thương mại điện tử. Chuyển giá hoàn toàn có thể xảy ra trong hoạt động thương mại điện tử.

Lý do, Việt Nam có khoảng 90 triệu người, nhưng có trên 40 triệu người sử dụng internet và trên 130 triệu thuê bao di động. Hiện Việt Nam đang xếp thứ 17 thế giới về tốc độ phát triển internet và xếp thứ 8 trong khu vực. Nhận thức rõ thị trường thương mại điện tử là cơ hội thuận lợi phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh, cho nên không ít doanh nghiệp đã chủ động tham gia thị thương mại điện tử với hàng loạt trò chơi trực tuyến, mua bán hàng qua mạng, quảng cáo trực tuyến, nội dung số,…

Chính vì lẽ đó mà hình thức mua sắm trực tuyến trở thành thói quen của đông đảo dân cư và trở nên thường xuyên hơn với các doanh nghiệp. Năm 2013, nhiều doanh nghiệp Việt Nam được World Startup Report định giá và xếp hạng với giá trị hàng trăm triệu USD, thậm chí đến cả tỷ USD. Doanh thu của một số doanh nghiệp lên đến hàng ngàn tỷ đông/năm, có doanh nghiệp đã xuất khẩu sản phẩm điện tử ra thị trường nước ngoài

Mặc dù thị trường thương mại điện tử khá màu mỡ hứa hẹn nhiều cơ hội phát triển cho doanh nghiệp, tạo thuận lợi cho người tiêu dùng song kênh bán lẻ hiện đại này không dễ dàng quản lý, đặc biệt là quản lý quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp.

Theo đại điện Tổng Cục thuế Việt Nam, thách thức lớn nhất trong việc xác định bản chất giao dịch và giá trị, giá bán sản phẩm vô hình, dịch vụ và các sản phẩm đã được số hóa. Không những vậy, thương mại điện tử còn khó khăn trong việc tìm kiếm các giao dịch độc lập hoặc các bên độc lập để so sánh trong quá trình xác định giá tính thuế.

Hơn nữa, thương mại điện tử khác thương mại truyền thống, thương mại điện tử có thể ẩn danh, nặc danh, vì vậy việc xóa bỏ dấu vết là hoàn toàn thực hiện được, điều này vô hình trung gây khó cho cơ quan thuế. Khó khăn quản lý thuế trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử được lý giải với nhiều nguyên nhân khác nhau song nhìn chung công tác quản lý thương mại truyền thống cũng không khá hơn.

Tổng Cục Thuế cho hay, trước năm 2009 cơ quan chức năng không thanh tra được trường hợp nào do chính sách không cụ thể, nguồn lực chưa được đào tạo kiến thức. 5 năm trở lại đây thanh tra kiểm tra được khá nhiều trường hợp. Có trường hợp thực hiện điều chỉnh tăng doanh thu, giảm chi phí đến vài trăm tỷ đồng thậm chí cả ngàn tỷ đồng trên một hồ sơ.

Thách thức ngành thuế

Ông Hoàng Trần Hậu – Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ Tài chính, Bộ Tài Chính cho biết, hành vi chuyển giá gần đây diễn ra phức tạp, xuất hiện trong nhiều loại hình doanh nghiệp có quan hệ liên kết kinh tế với nhiều hình thức khác nhau, tinh vi hơn, khó phát hiện hơn.

Điều này làm khó khăn cho công tác quản lý của các cơ quan nhà nước về tài chính ngân sách, khi một nguồn thuế của quốc gia đang bị thất thoát. Trong giai đoạn tới, dự báo còn nhiều những khó khăn trong công tác quản lý. Sự phức tạp của nền kinh tế, sự chậm trễ và thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật, sự lỏng lẻo trong kiểm soát của cơ quan chức năng đã lỗ hổng cho doanh nghiệp tìm cách lách luật, thực hiện hành vi gian lận trong kê khai thuế.

Ông Hoàng Thùy Dương – Phó tổng Giám đốc Công ty Kiểm toán quốc tế KPMG cho rằng, vấn đề chuyển nhận được sự quan tâm của cả cơ quan chức năng và doanh nghiệp.

Theo kết quả khảo sát của KPMG, hơn 50% doanh nghiệp đã chuẩn bị xây dựng các bước trên dự thảo báo cáo chống sụt giảm thu nhập chịu thuế và dịch chuyển lợi nhuận (BEPS) trong đó có 80% doanh nghiệp ưu tiên xác định giá chuyển nhượng.

“Chuyển giá là vấn đề phức tạp mang tính toàn cầu. Việt Nam cần xây dựng cơ sở hướng dẫn chống xói mòn chuyển giá về thuế”, ông Hoàng Thùy Dương nhấn mạnh.

Tìm giải pháp cho công tác quản lý chống chuyển giá trong kinh doanh nói chung và thương mại điện tử nói riêng, bà Nguyễn Thị Hánh khẳng định, Việt Nam chưa có chính sách quản lý thuế cho thương mại điện tử Việt Nam. Các bộ ngành đang bổ sung để hoàn thiện, tuy nhiên vẫn đang trong quá trình xem xét.

Sắp tới Việt Nam sẽ hoàn thiện hệ thống cơ sở pháp lý, cơ chế phối hợp quản lý. Tăng cường nâng cao năng lực, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ công chức chuyên trách quản lý giá chuyển nhượng và các công chức khác có liên quan. Trong đó, vấn đề quan trọng nhất cần thực hiện là xây dựng cơ sở dữ liệu xác định giá thị trường.

Thanh Giang