Triển khai Luật Bảo hiểm xã hội: Đảm bảo quyền lợi cho người lao động

Việc trả sổ BHXH cho người lao động tự quản lý sẽ giúp tránh các trục lợi từ chủ sử dụng lao động.

Việc quản lý sổ BHXH của người lao động lâu nay do đơn vị sử dụng lao động có trách nhiệm bảo quản trong thời gian họ làm việc tại DN. Đáng nói là thường DN lại giao cho cán bộ phụ trách công tác bảo quản sổ, nhưng các cán bộ này thường là kiêm nhiệm và có thường xuyên luân chuyển khiến DN không có cả con người lẫn phương tiện chuyên dụng để bảo quản sổ BHXH.

Hệ quả là trong một thời gian bảo quản kéo dài, trải qua nhiều cán bộ khác nhau phụ trách, dẫn đến việc quy trách nhiệm rất khó khi xảy ra sổ bị thất lạc hay hư hỏng do ẩm mốc.

Thời gian qua, nhiều chủ DN có tình trạng dây dưa không trả sổ BHXH cho người lao động khi họ có nhu cầu chuyển đến nơi làm mới. Điều này cũng khiến quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nhiều DN còn cố tình chiếm dụng khoản tiền này để sử dụng vào việc khác mà cá nhân người lao động không nắm được.

Thời gian qua nhiều DN tại TP.HCM đã dựa vào “đặc quyền” nêu trên để trục lợi, điển hình như một số DN mà BHXH TP đã gửi hồ sơ qua cơ quan cảnh sát điều tra xử lý, đồng thời báo cáo BHXH Việt Nam.

Hiện nay, BHXH TP đang tăng cường hơn công tác giám định, kiểm tra định kỳ, cũng như yêu cầu các cơ sở y tế trên địa bàn phải thường xuyên tra cứu lịch sử khám chữa bệnh BHYT của người có thẻ khi đến khám chữa bệnh trên phần mềm giám định của BHXH Việt Nam để tránh các hành vi lạm dụng quỹ của người có thẻ.

Ngoài lạm dụng trục lợi từ quỹ BHYT, thời gian qua TP HCM cũng đau đầu giải quyết các vấn đề phát sinh trong tranh chấp giữa người sử dụng lao động và người lao động trong việc đóng BHXH hàng tháng.

Sự việc gần 500 công nhân tại Công ty TNHH Bumhyun Việt Nam đóng tại phường Trường Thạnh, Q.9 gần đây là một điển hình. Khi Liên đoàn Lao động Q.9 vào cuộc, cùng các cơ quan liên ngành, phát hiện Giám đốc công ty này đột ngột tuyên bố phá sản doanh nghiệp (theo luật), nhưng quyền lợi của gần 500 công nhân lại bị bỏ qua, Công ty không trả lại sổ BHXH khiến công nhân bức xúc.

Theo thang bảng lương của một công nhân mới vào làm việc, một lao động tại Bumhyun Việt Nam nhận lương cơ bản 4,05 triệu đồng/tháng, chưa kể các khoản phụ cấp. Đáng chú ý, khi tuyên bố phá sản, Công ty không trả sổ BHXH cho người lao động, mà yêu cầu nhiều thủ tục phi lý.

Theo Phòng Lao động và Thương binh – Xã hội Q.9 thì , chủ doanh nghiệp 100% vốn Hàn Quốc đã bán công ty cho một chủ khác, đồng thời số tiền nợ BHXH của công nhân đến cuối 2016 là hơn 600 triệu đồng.

Điều đáng nói, không chỉ riêng gần 500 công nhân tại Bumhyun Việt Nam, nhiều trường hợp doanh nghiệp (đa số các DN có vốn đầu tư 100% nước ngoài) khi nợ BHXH khiến người lao động bị thiệt thòi, thế nhưng cơ quan BHXH các địa phương hầu hết chưa đứng ra kiện đòi nợ DN để bảo vệ quyền lợi cho người đóng BHXH, cuối cùng người lao động vẫn là đối tượng chịu thiệt hại sau cùng.

Tuy nhiên, theo BHXH TP HCM, trong năm nay thành phố sẽ giảm được tình trạng nợ và trốn đóng BHXH, thông qua việc công khai tên doanh nghiệp nợ BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Việc thực hiện nêu danh sách các DN nợ thuế được triển khai từ 2015, tuy nhiên cho đến nay BHXH xét thấy hiệu quả từ ngành thuế đã áp dụng việc rà soát, cập nhật và cung cấp danh sách các đơn vị có số nợ nhiều và kéo dài nhiều năm lên các phương tiện thông tin đại chúng.

Ngoài ra, BHXH TP cũng đang thực hiện rà soát lại các sổ BHXH dựa trên phần mềm quản lý hiện đại để đảm bảo không bỏ sót quyền lợi của người đóng BHXH. Hiện thành phố quản lý trên 2 triệu sổ BHXH, trong đó có 722.901 sổ BHXH được cấp trước 31/12/2008, số còn lại là sổ được cấp sau năm 2008.

Hiện chỉ có một số trường hợp chưa điều chỉnh chức danh nghề, tuy nhiên tất cả sẽ sớm được cập nhật và cơ quan BHXH sẽ phối hợp với đơn vị sử dụng lao động thực hiện thông báo cho đơn vị DN nộp sổ BHXH cho cơ quan BHXH để nhập quá trình đóng, thông tin của người đóng BHXH ghi trên sổ vào phần mềm quản lý.

Cũng theo bà Nguyễn Thị Thu- Phó Giám đốc BHXH TP, tính đến nay BHXH TP quản lý trên 2 triệu sổ BHXH và đang triển khai trả sổ BHXH cho người lao động tự bảo quản.

Việc này nhằm giúp công nhân, lao động biết được quá trình cũng như tiền lương tham gia BHXH của chính mình, đồng thời ngăn chặn các tiêu cực phát sinh, chẳng hạn như các hành vi trục lợi thẻ BHXH của người lao động.

Quá trình BHXH TP giao sổ cho người lao động sẽ được thực hiện trong năm nay, phấn đấu đến cuối năm sẽ đạt khoảng 60% trên tổng số sổ BHXH phải bàn giao và hoàn thành việc rà soát trả sổ cho người lao động vào cuối năm 2018.

Lê Anh