Dự thảo Luật Quy hoạch: Xây dựng từ một nền tảng tốt hơn làm từ đầu

Dự thảo Luật Quy hoạch dự kiến trong tháng 5 tới sẽ đưa ra trình trước Quốc hội. Theo ông Nguyễn Thành Hưng- Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia, Luật Quy hoạch liên quan đến nhiều luật khác nên khi xây dựng phải cực kỳ thận trọng.

Ông Nguyễn Thành Hưng.

PV: Thưa, ông đánh giá thế nào về Dự thảo Luật Quy hoạch mà Chính phủ sẽ trình Quốc hội tới đây?

Ông Nguyễn Thành Hưng: Tôi cho rằng, việc ban hành Luật Quy hoạch là rất cần thiết; tư tưởng chỉ đạo của Trung ương, của Quốc hội cũng như hành động của Chính phủ rất rõ. Chúng ta cần xây dựng một Luật Quy hoạch mang tính khung, Luật này đầu tiên tác dụng của nó như thế nào, sẽ hệ thống lại tất cả quy hoạch, sắp xếp lại để làm sao không trùng lặp, không mâu thuẫn với nhau. Các quy hoạch không cần thiết sẽ được loại bỏ.

Tuy nhiên lần này trong Dự thảo tôi chưa thấy rõ vai trò của quy hoạch xây dựng (QHXD), tôi nghĩ rằng QHXD là một trong những nền tảng. Chúng ta biết rằng, tất cả cơ sở hạ tầng của xã hội, của cả vật chất sẽ là đầu tư cho những công trình xây dựng cơ bản.

Tôi cho rằng, về các văn bản pháp luật, hơn 20 năm ngành Xây dựng hoàn thiện các quy định, văn bản pháp luật để phục vụ công tác QHXD. Chúng ta có hai bộ luật là Luật Xây dựng và Luật Quy hoạch đô thị.

Các Nghị định rất nhiều như Nghị định 44, Nghị định 72 (bây giờ thay bằng Nghị quyết của Thường vụ QH), Nghị định 37, Nghị định 38 và hàng loạt các Thông tư, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn…

Đây là cơ sở pháp lý rất quan trọng để lập nên đồ án quy hoạch và quản lý đồ án quy hoạch. Đến nay, Bộ Xây dựng cùng các chuyên gia hoạt động trong lĩnh vực QHXD, QH đô thị cũng đều thấy ngay trong QHXD, chúng ta vẫn phải tiếp tục đổi mới.

Do vậy, khi chúng ta có nền tảng tốt về văn bản pháp luật, kinh nghiệm thực tiễn, về con người… thì chúng ta nên thừa kế cái đã có làm nền tảng để đẩy mạnh lên. Không thể nói rằng thời gian qua không làm được gì. Xây dựng từ một nền tảng tốt hơn là xây dựng từ đầu.

Luật Quy hoạch liên quan đến nhiều luật khác nên khi xây dựng phải cực kỳ thận trọng.

Dự thảo luật này liên quan đến nhiều luật khác, vậy phải làm sao để tránh tình trạng chồng chéo, thưa ông?

- Theo báo cáo của đơn vị rà soát của Quốc hội thì Dự thảo luật này ảnh hưởng đến 32 luật, song nhiều ý kiến cho rằng, không chỉ dừng lại ở 32 luật mà còn lên đến trên 50 luật.

Theo quan điểm của tôi, việc một bộ luật phủ lên rất nhiều bộ luật khác thì chúng ta phải cực kỳ thận trọng. Để giải quyết vấn đề này chúng ta cần phải có cái nhìn khách quan từ các Bộ, vì hơn ai hết, các Bộ là nơi nắm được, hệ thống quy hoạch thừa gì, thiếu gì và Chính phủ sẽ chỉ đạo các Bộ cần loại bỏ bớt những quy hoạch thừa mà các Bộ đang quản lý, còn lại những quy hoạch mấu chốt của các Bộ. Khi đó vai trò của Luật Quy hoạch có vai trò rất lớn, Luật sẽ hệ thống lại, sắp xếp thứ tự trước sau.

Đấy là cách giải quyết căn cơ nhất. Và để giải quyết đồng bộ quy hoạch trong cả nước trong vài năm (mà theo dự thảo trình bày thì khoảng năm 2019, nghĩa là khoảng chưa đến 3 năm nữa đã đi vào thực tiễn), tôi cho đó là một tham vọng quá lớn.

Nên chăng, Bộ luật này ban hành những khung giống như một Bộ luật khung, giống như UBTV Quốc hội đã từng chỉ đạo trong rất nhiều cuộc họp, chỉ cần sắp xếp lại các quy hoạch cho thật logic, loại bỏ quy hoạch thừa, cấu trúc lại để hệ thống quy hoạch không còn trùng lặp, tận dụng tốt các quy hoạch đang có giá trị rất cao về mặt thực tiễn thì hiệu quả của Bộ luật sẽ đi sâu vào thực tế.

Theo kinh nghiệm của ông, việc xây dựng Dự thảo Luật Quy hoạch có thể đúc rút được những bài học gì từ thế giới?

- Trên thế giới cách người ta làm quy hoạch và hệ thống quy hoạch hiện nay đang theo hướng mở, nghĩa là quy hoạch trên đặt ra những cái khung, tạo điều kiện cho quy hoạch dưới phát triển. Quy hoạch dưới phát triển sẽ phản hồi lại để quy hoạch trên điều tiết…

Theo Dự thảo Luật này có một số nội dung mà tôi cảm thấy vẫn chưa yên tâm. Ví dụ, nếu quy hoạch cấp dưới mà không phù hợp với quy hoạch cấp trên thì phải điều chỉnh theo quy hoạch cấp trên.

Luật quy hoạch là một bài toán của dự báo, dự báo trong vòng 20 năm, thậm chí 50 năm. Không một ai có thể dự báo được đúng và chưa chắc quy hoạch cấp trên đã đúng hơn, mà quy hoạch cấp dưới lại đúng, thì lúc đó chúng ta tuân thủ ai? Ai nghe theo ai?

Do vậy hệ thống quy hoạch trong Luật Quy hoạch lần này cốt lõi phải là mối quan hệ giữa các loại quy hoạch phải thật linh hoạt, phải thật mở. Ban soạn thảo của Luật cũng cần nghiên cứu kỹ thêm về quan hệ giữa các loại quy hoạch.

Trân trọng cảm ơn ông!

Minh Phương - Anh Thư (thực hiện)