Thanh Hoá: Người trồng gừng gặp quả đắng
Tại thời điểm này, hàng chục hộ nông dân ở nhiều huyện, thị trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá đã ký kết hợp đồng hợp tác trồng gừng với Cty TNHH nông nghiệp Trường An (Cty Trường An) như đang ngồi trên đống lửa. Bà con bỏ ra hàng trăm triệu đồng nộp cho Cty để mua phân bón, mua giống và nhận được lời hứa gừng sẽ cho năng suất cao, Cty sẽ bao tiêu sản phẩm. Song, thực tế thì ngược lại, năng suất gừng quá thấp, Cty có dấu hiệu “bội ước”, bỏ mặc người dân.
Nhiều hộ dân Thanh Hóa điêu đứng vì liên kết trồng gừng.
Nguy cơ mất tiền tỷ
Tháng 7/2016, Cty Trường An (Bình Phước) mở chi nhánh tại số 36, đường Trần Hưng Đạo, phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn (Thanh Hóa) do ông Mai Xuân Quảng làm Giám đốc. Từ đây, phía Trường An thực hiện việc ký kết hợp đồng trồng và bao tiêu gừng với người nông dân ở nhiều địa phương như: huyện Yên Định, Hà Trung, thị xã Bỉm Sơn… Tại hợp đồng ký kết giữa hai bên cho thấy: Cty Trường An sẽ đảm nhận việc cung ứng phân bón, giống gừng và bao tiêu sản phẩm sau khi thu hoạch cho nông dân. Song thực tế, mọi chuyện lại diễn ra theo chiều hướng ngược lại.
Ông Lê Văn Thông, trú thôn 3, xã Định Tiến, huyện Yên Định hợp tác với Cty Trường An, mua 2.000 bao gừng trâu (170kg) với mức giá 80.000 đồng/1kg về trồng. Căn cứ theo nội dung trong hợp đồng, sau khi gừng đủ 8 tháng tuổi, Cty Trường An sẽ bao tiêu toàn bộ sản phẩm, ấn định mức giá 25.000 đồng đối với 1.000 bao ban đầu. 1.000 bao còn lại hai bên sẽ thỏa thuận theo giá thị trường trước khi thu hoạch 15 ngày. Cũng theo hợp đồng, nếu người dân chăm sóc đúng quy trình hướng dẫn nhưng sản lượng gừng bình quân đạt dưới 2,5kg/1 bao, Cty Trường An vẫn tính đủ giá thành 2,5kg/1 bao cho bà con. Song nghịch lý đã xảy ra, gừng của gia đình ông Thông đến kỳ thu hoạch nhưng chỉ đạt sản lượng trung bình 0,2kg/bao.
Tại xã Định Tăng, huyện Yên Định vào tháng 8-2016, gia đình ông L.V.V. đăng ký với Cty Trường An trồng 4.167kg gừng giống với mức giá 60 nghìn đồng/1kg. Tổng tiền giống và phân bón mà ông V. đã chuyển cho Cty Trường An là 269 triệu đồng. Nhưng sau một tháng xuống giống, qua kiểm tra thực tế, tỷ lệ gừng của gia đình ông V. chỉ nảy mầm được khoảng 30%. “Tôi đã nhiều lần gọi điện tới Cty Trường An, họ yêu cầu phải chuyển nốt 85 triệu đồng tiền giống còn lại mới tiếp tục cấp giống. Tôi cảm thấy rất mất niềm tin trước lời hứa hẹn của đối tác nên quyết định dừng chuyển tiền”- ông V. nói. Và thực tế, gừng giống của Trường An cấp cho ông V. trồng, sau thời gian 4 tháng chỉ đạt 100gram/bao, trong khi doanh nghiệp hứa hẹn sẽ đạt năng suất 1kg/bao.
Được biết, tại các huyện như Thạch Thành, Hà Trung, thị xã Bỉm Sơn… cũng đang có nhiều hộ liên kết với Cty Trường An trồng hàng chục vạn bao gừng với tổng nguồn vốn lên tới nhiều tỷ đồng.
Thoái thác trách nhiệm
Ông Lê Văn T, trú xã Hà Long, huyện Hà Trung cho biết: ông đã đầu tư hơn 1 tỷ đồng hợp tác với Cty Trường An để trồng gừng. Gia đình ông T. thực hiện việc chăm bón theo đúng quy trình kỹ thuật do Cty Trường An hướng dẫn. Nhưng đến nay đã quá thời điểm thu hoạch 1 tháng, song sản lượng gừng đạt rất thấp. Trước thực tế đó, ông T. gọi điện cho ông Mai Xuân Quảng đề nghị về kiểm tra. Ông Quảng hứa “ít hôm nữa tôi sẽ vào” nhưng ông T. đợi mãi vẫn chẳng thấy tăm hơi ông Giám đốc chi nhánh Trường An đâu. Tương tự, ông Lê Văn Thông cũng đã liên hệ nhiều lần với Cty Trường An nhưng đại diện Cty này vẫn “bặt vô âm tín”.
Qua nghiên cứu hợp đồng hợp tác giữa hai bên cho thấy, doanh nghiệp đã đặt người dân vào thế bị động, buộc phải bà con bỏ “tiền tươi” mua giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật do Cty Trường An cung ứng với mức giá cao gấp nhiều lần so với giá trên thị trường. Trong khi phần trách nhiệm của doanh nghiệp về tỷ lệ gừng nảy mầm, về sản lượng gừng thịt lại không được đề cập. Mặt khác, trên giấy phép kinh doanh, ông Mai Xuân Trường là người đại diện theo pháp luật của Cty Trường An. Song trong hợp đồng ký kết với các hộ dân, số tài khoản để giao dịch lại là tài khoản riêng của cá nhân ông Mai Xuân Quảng!
Hiện nhiều hộ nông dân Thanh Hoá đã ký kết hợp đồng liên kết trồng gừng với Cty Trường An đang đứng trước nguy cơ mất trắng hàng tỷ đồng. Vậy nhưng qua điện thoại, ông Quảng vẫn vô tư khẳng định mô hình trồng gừng của doanh nghiệp này vẫn khá hiệu quả (?). Nói về quyền lợi của người trồng gừng ở Thanh Hoá, ông Quảng thoái thác: Những ruộng gừng không lên được là do người dân không thực hiện đúng quy trình kỹ thuật.
Về việc này, đại diện Công an phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn cho biết: Thời gian đầu, Cty Trường An có cử 3 đến 4 nhân viên làm việc tại văn phòng đại diện. Song, nhân viên văn phòng Cty Trường An thường xuyên thay đổi, không đăng ký tạm trú, tạm vắng tại địa phương và đã bị xử phạt hành chính 2 lần. Khoảng 2 đến 3 tháng gần đây, văn phòng của Cty Trường An thường xuyên đóng cửa. Đây là vụ việc rất cần được cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hoá quan tâm nhằm bảo vệ quyền lợi chính của người nông dân tham gia trồng gừng với Cty Trường An.