Siết lại việc thanh toán biên mậu
Ngân hàng Nhà nước cho biết hoạt động của các bàn đổi ngoại tệ cá nhân đặc biệt là bàn đổi tiền Nhân dân tệ đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Trong đó đáng chú ý là phần hồ sơ, thủ tục cấp phép thành lập bàn đổi ngoại tệ cá nhân còn đơn giản, dẫn đến tình trạng các bàn đổi ngoại tệ cá nhân thành lập tràn lan, gây khó khăn cho cơ quan quản lý.
Từ năm 2000, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 140/2000/QĐ-TTg quy định việc quản lý hoạt động đổi tiền với nước có chung biên giới và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành nhiều văn bản phục vụ cho công tác thanh toán biên mậu. Tại một số cửa khẩu, hoạt động thanh toán gọn nhẹ đã góp phần làm tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu.
Thế nhưng khi hoạt động thương mại qua biên giới ngày càng phát triển điều này dẫn đến các văn bản ban hành trước đây hiện đã xuất hiện một số hạn chế, vướng mắc. Cụ thể, hiện nay nội dung về hoạt động đại lý đổi ngoại tệ của tổ chức kinh tế được quy định tại Nghị định số 89/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ, tại Điều 4 Nghị định này không phân biệt điều kiện đối với hoạt động đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới với hoạt động đại lý đổi ngoại tệ khác.
Tuy nhiên, do khu vực biên giới và khu kinh tế cửa khẩu có những đặc thù riêng biệt, ngoài việc thực hiện theo các quy định chung về quản lý ngoại hối còn thực hiện theo quy định tại các Hiệp định giữa Việt Nam và các nước có chung biên giới. Giới chuyên gia cho rằng, hoạt động đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới cũng cần có những điều kiện, quy định riêng. Quy định này cần đảm bảo kiểm soát chặt chẽ đồng thời vẫn phát huy hiệu quả sử dụng tiền của nước có chung biên giới và thúc đẩy hoạt động thương mại qua biên giới phát triển mạnh mẽ.
Dẫn chứng rõ rơn về tình hình thanh toán tại biên mậu Việt – Trung, ông Nguyễn Ngọc Cảnh - Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối cho biết, hoạt động của các bàn đổi ngoại tệ cá nhân đặc biệt là bàn đổi tiền Nhân dân tệ đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Mặc dù đã có quy định về thu hồi Giấy phép đối với trường hợp vi phạm của bàn đổi ngoại tệ cá nhân nhưng do đối tượng áp dụng là cá nhân nên việc xử lý các trường hợp sai phạm gặp nhiều khó khăn, không đảm bảo vai trò quản lý hiệu quả của cơ quan quản lý nhà nước.
Phân tích thêm, ông Nguyễn Ngọc Cảnh nói, tại các khu kinh tế cửa khẩu Việt Nam - Trung Quốc trong những năm qua, cơ chế thanh toán tại nơi này được thực hiện theo quy định tại Quyết định 689/2004/QĐ-NHNN ngày 07/6/2004 của NHNN. Tăng trưởng kim ngạch thương mại Việt – Trung song trong quá trình thực hiện Quyết định 689 đến nay không còn phù hợp, phát sinh một số nội dung mới.
Được biết, hiện nay, NHNN đã xây dựng Thông tư hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt - Trung thay thế Quyết định số 689 nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ hướng dẫn hoạt động thanh toán trong thương mại biên giới Việt – Trung. Thông tư này phù hợp với các quy định mới của pháp luật, đồng thời kế thừa những quy định tại Quyết định 689 để giải quyết những tồn tại, vướng mắc bất cập và phù hợp với tình hình mới.
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, mục đích của việc xây dựng các văn bản này nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ để cho phép tổ chức kinh tế làm đại lý đổi tiền của nước có chung biên giới. Đồng thời, tăng cường sự quản lý, giám sát của Nhà nước đối với hoạt động đổi tiền của nước có chung biên giới theo hướng thu về một đầu mối kiểm soát qua các tổ chức tín dụng.