Ẩm thực Lào Cai Xôi ngũ sắc
Mỗi nơi lại có một nét ẩm thực riêng nhưng đến các phiên chợ Cán Cấu, Cốc Ly, Bắc Hà (Lào Cai)…du khách đều thích thưởng thức xôi ngũ sắc. Thứ xôi gì không chỉ dẻo, thơm, ngon mà màu sắc rất đẹp với năm màu chủ đạo: xanh, đỏ, tím, vàng, trắng – là màu của các loại lá rừng, đặc sản chỉ có ở vùng cao.
Điều thú vị ở món xôi ngũ sắc là năm màu sắc tạo thành một tổng thể, tượng trưng cho âm dương ngũ hành, cho tình đoàn kết của các dân tộc anh em. Nhưng mỗi màu sắc cũng có thể đứng độc lập, mang ý nghĩa riêng.
Xôi ngũ sắc là món ăn đậm chất núi rừng bởi các nguyên liệu để làm món ăn này có sẵn trong tự nhiên. Theo quan niệm của bà con nơi đây, ăn xôi ngũ sắc vào các ngày lễ Tết sẽ đem lại sự may mắn, tốt lành cho cả năm.
Hơn nữa, xôi ngũ sắc cũng là cách thể hiện sự đảm đang, khéo léo của người phụ nữ vùng cao. Nấu xôi không khó, nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo. Gạo để nấu xôi phải là thứ nếp Tú Lệ, vừa thơm vừa dẻo. Tiếp theo là tạo màu cho xôi với nước màu lấy từ các củ và lá cây rừng. Để có được màu đỏ đẹp mắt người ta dùng gấc để nhuộm, màu xanh được dùng từ lá gừng, màu vàng được nhuộm từ nghệ giã lấy nước hoặc quả dành dành, còn màu tím dùng lá cơm đen.
Màu trắng của xôi chính là màu của gạo nếp. Ngoài hương vị thơm ngon, béo ngậy, hấp dẫn bởi màu sắc, lá cây rừng còn có tác dụng chữa bệnh đường ruột và bồi bổ sức khỏe rất tốt. Xôi ngũ sắc được bà con làm trong các nghi lễ cúng giỗ, cưới hỏi, vào nhà mới và các ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, ngày Rằm tháng Bảy hàng năm...
Không chỉ thưởng thức món xôi ngũ sắc, ngược dòng sông Chảy lên đến cao nguyên trắng Bắc Hà, du khách sẽ bị chinh phục với hương vị đậm đà, cay nồng của thắng cố, vị chua dịu, thanh mát của phở chua, hương thơm của bánh bò, bánh dày,…ở khu trung tâm.
Tới xã Thải Giàng Phố, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những loài hoa lan bung nở rực rỡ hay màu tím biếc của loài hoa oải hương mà còn được thưởng thức món gà nướng mắc khén. Ngồi quây quần bên bếp than hồng nhâm nhi món gà nướng với một chút rượu ngô Bản Phố thì có lẽ không có gì tuyệt hơn. Hay ngược dốc lên Si Ma Cai, tìm vào Sín Chéng, món trứng vịt Sín Chéng và thịt gà đen nổi tiếng sẽ níu chân du khách.
Và nếu có lên Mường Khương mà chưa ăn thắng cố ngựa, uống rượu ngô thì coi như chưa đến. Từ lâu thắng cố ngựa Mường Khương đã trở thành món ăn đặc sản nổi tiếng khắp nơi. Trong một chảo thắng cố giữa chợ, thịt ngựa được thái vuông quân cờ, đun sôi sùng sục cùng những hương liệu của núi rừng như thảo quả, quế, địa điền, sả, lá chanh, ớt nướng thơm tán nhỏ.
Ngoài ra còn có nhiều loại thảo dược khác được đồng bào Mông lấy về từ trên rừng, tất cả được hòa trộn tạo thành một hương vị vừa quen, vừa lạ rất đặc biệt.
Anh Giàng A Vừ, một người bán thắng cố lâu năm ở chợ Mường Khương cho biết, món thắng cố ngựa có tác dụng bổ gân, trị nóng trong, thịt ngựa có tính mát, có thể trị tiểu đường, đặc biệt trị đau nhức tứ chi cho mọi người lên ngoài người dân địa phương thì có rất nhiều du khách du lịch đến thưởng thức.
Ngồi bên nồi thắng cố nóng hôi hổi ăn kèm với mèn mén làm từ ngô và canh óc đậu, nhâm nhi chén rượu thóc sẽ khiến du khách có được những giây phút thư giãn từ những món ăn mang dấu ấn rất riêng của núi rừng Tây Bắc.