Khi doanh nghiệp lừa nông dân
Lợi dụng sự nhẹ dạ của người nông dân, thời gian qua một số doanh nghiệp đã đến các địa phương tỉnh Gia Lai để móc nối bán cây giống, cung ứng vật tư, hứa sẽ bao tiêu sản phẩm… nhưng rồi lại bỏ của chạy lấy người. Kết quả, ngoài việc cây trồng kém chất lượng không ra quả còn là việc bỏ rơi lạnh lùng, khiến nông dân ngậm đắng nuốt cay, nghèo càng nghèo hơn.
Người dân xã Ia Blứ, huyện Chư Pứh (Gia Lai) cắn răng phá bỏ vườn chanh dây không quả.
Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã móc nối bán giống cây trồng, cung ứng vật tư cho nông dân huyện Chư Pứh, Chư Sê (Gia Lai), với lời hứa bao tiêu sản phẩm. Hệ quả đến kì thu hoạch, doanh nghiệp đột nhiên biến mất, bỏ mặc nông dân tự bơi với hàng nghìn tấn bí thối nát ngoài đồng, chanh dây bỗng dưng không ra quả.
Bánh vẽ niềm tin
Cơn sốt chanh dây thời gian qua khiến nhu cầu về cây giống gia tăng đột biến. Lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân về loại cây trồng, Cty TNHH Tuấn Đại An (do bà Bùi Thị Diệu Hiền làm giám đốc, số 38 Lý Nam Đế, TP Pleiku, Gia Lai) xuống địa bàn xã Ia Blứ, huyện Chư Pứh để tư vấn, quảng cáo giống chanh dây thực sinh (ươm từ hạt lên) cho hiệu quả cao, giá chỉ 37 nghìn đồng/cây.
Để tạo niềm tin, Cty còn thuê xe chở nông dân lên thành phố dự hội thảo, tham qua mô hình và đưa ra ưu đãi cho nợ 50% tiền giống, phân bón cũng như cam kết bao tiêu sản phẩm. Tin tưởng vào “chiếc bánh vẽ”, nhiều nông dân đã kí kết hợp đồng mua sản phẩm nhưng đến kì đơm hoa kết trái, chanh dây do Cty Tuấn Đại An cung cấp lại bỗng dưng bị điếc, không chịu ra quả.
Chị Nguyễn Thị Thu (thôn Lương Hà, xã Ia Blứ) đầu tư gần 12 triệu đồng mua 300 cây giống nhưng gần 10 tháng nay chanh không ra quả. Thấy bất thường, chị gọi phản ánh và đại diện công ty xuống kiểm tra một lần rồi từ đó không nhận được hồi âm nào.
Thống kê từ UBND xã Ia Blứ, hiện có khoảng 70 hộ đã trồng giống chanh dây của Cty nói trên và tất cả đều không cho quả, còn diện tích trồng thì chưa nắm rõ được. Riêng Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Blứ Nguyễn Sinh cũng “mắc lừa” khi mua 70 cây chanh dây nói trên nhưng hiện đã phá bỏ vì cây không có quả.
Nhiều nông dân liên kết, kí kết hợp đồng với Cty Tuấn Đại An cũng chung cảnh dở khóc, dở cười. Nhiều nông dân đã cắn răn, chấp nhận mất trắng để phá bỏ. Chỉ vì tin vào lời quảng cáo có cánh, anh Đinh Văn Cường (làng Mông, xã Ia Hla) đã mua 1.800 cây giống chanh dây thực sinh của Cty TNHH Tuấn Đại An để trồng trên 3ha với chi phí khoảng 1 tỷ đồng.
“Bón phân, tưới nước chỉ thấy cây phát triển cành, lá, chẳng thấy quả đâu. Gọi điện thì họ hứa, rồi đổ lỗi chăm không đúng kĩ thuật, chấp nhận lỗ, phá bỏ 2,7ha để chuyển đổi sang giống Đài Loan”- anh Cường uất ức nói.
Không riêng nông dân huyện Chư Pứh tố Cty Tuấn Đại An bán giống chanh dây không quả. Tại xã Ia Glai, huyện Chư Sê (Gia Lai) hàng nghìn tấn bí thối nát ngoài đồng, chẳng ai thèm mua. Nhiều nông dân đã kêu cứu chính quyền can thiệp khi Cty An Phú Khang Tây Nguyên (do bà Tô Thị Hồng Tươi làm giám đốc, số 127 Lý Thường Kiệt, TP Pleiku) đã tự ý phá vỡ hợp đồng khiến nông dân điêu đứng.
Xử lí nghiêm hành vi làm ăn gian dối
Để làm rõ việc người dân tố doanh nghiệp lừa bán sản phẩm kém chất lượng, sáng ngày 26-6, dưới sự chủ trì của Sở NNPTNT tỉnh Gia Lai, đại diện Cty TNHH Tuấn Đại An và các hộ nông dân bị thiệt hại đã tổ chức đối thoại, tháo gỡ vướng mắc.
Bà Bùi Thị Diệu Hiền- Giám đốc Cty TNHH Tuấn Đại An khẳng định không có lỗi, Cty đã tổ chức cho người dân đi xem tận mắt, đồng ý thì mới kí hợp đồng. “Chúng tôi cho bà con nợ 50% tiền cây giống, vật tư nông nghiệp, công ty không cam kết chanh trái to hay nhỏ, do người dân chăm bón không đúng hướng dẫn nên chanh không ra quả”- bà Hiền nói.
Thừa nhận “mọi việc đã lỡ rồi”, bà Hiền cho rằng, nếu như tiếp tục hợp đồng, Cty cam kết cung cấp giống chanh dây ghép do chính Cty này sản xuất và hứa sẽ chia sẻ rủi do, hỗ trợ 1 triệu đồng/1 tấn khi bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Nếu không sẽ kiện ra tòa, để làm rõ đúng sai!.
Trong khi đó, nhiều nông dân yêu cầu Cty có trách nhiệm bồi thường bằng chính số tiền trên đất họ đã bỏ ra, nếu không sẽ yêu cầu cơ quan chức năng tiếp tục xác minh làm rõ. Chị Nguyễn Thị Thu (thôn Lương Hà, xã Ia Blứ) bức xúc: “Dân chúng tôi đã mất hết niềm tin vào công ty rồi, hãy làm rõ sản phẩm cung ứng cho nông dân có chất lượng không?”.
Phó Phòng NNPTNT huyện Chư Pứh, ông Nguyễn Long Khánh cho biết, tổng số hộ trực tiếp kí hợp đồng với công ty là 28 hộ, trong đó xã Ia Blứ 24 hộ với 16ha; xã Ia Hla có 8 hộ với 6,5 ha, 4 hộ kí kết với Cty.
“Chúng tôi đang phối hợp với Sở NNPTNT yêu cầu Cty cung cấp hồ sơ liên quan đến nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, hàng hóa, vật tư cung ứng cho người dân để có cơ sở xử lí”- ông Khánh nhấn mạnh.
Ông Hà Ngọc Uyển- Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật (Sở NNPTNT) cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh có 4 Cty cung cấp giống chanh dây có qua khai báo với địa phương và cơ quan chuyên môn. Qua kiểm tra, các đơn vị trên có hồ sơ, giấy tờ đầy đủ, có giấy chứng nhận kiểm tra xuất xứ, nguồn gốc kiểm dịch thực vật…
Trong phạm vi quản lý, Chi cục nắm được tổng số lượng cây giống qua kiểm soát của năm 2016 do 4 đơn vị trên cung cấp trên địa bàn tỉnh là gần 2,3 triệu cây; trong đó, các tháng đầu năm 2017 là hơn gần hơn 300 ngàn cây.