Dự án tiền tỷ, chưa sử dụng đã hỏng nặng
Với kỳ vọng sẽ có một Trung tâm Giống thủy sản bề thế, hiện đại để phát huy tối đa lợi thế ngành nuôi trồng thủy sản, Chi cục Thủy sản Sơn La (thuộc Sở NN&PTNT tỉnh Sơn La) đã bỏ ra nhiều tỷ đồng để xây dựng Dự án Trung tâm Giống thủy sản cấp 1 tại xã Tông Cọ, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La. Tuy nhiên, hiệu quả chưa thấy đâu, chỉ thấy dự án tiền tỷ chậm tiến độ kéo dài, đưa vào sử dụng đã hỏng hóc, gây lãng phí lớn.
Nhiều sai phạm nghiêm trọng
Nhiều năm qua, Dự án Trung tâm Giống thủy sản cấp 1 (gọi tắt là Trung tâm Giống) thi công ỳ ạch, chậm tiến độ kéo dài khiến dư luận địa phương bức xúc và dấy lên nghi ngờ có sự tiêu cực trong quá trình thi công. Mới đây, vào cuộc kiểm tra Dự án Trung tâm Giống, Thanh tra tỉnh Sơn La phát hiện hàng loạt sai phạm nghiêm trọng.
Theo đó, ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, chủ đầu tư đã phân công tổ chức triển khai, thực hiện chưa đảm bảo yêu cầu của công tác quản lý dự án, dẫn đến Ban điều hành dự án đã thành lập nhưng không hoạt động. Đồng thời, việc chấp hành trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng cơ bản còn hạn chế như thiếu một số hồ sơ, thủ tục theo quy định. Công tác khảo sát, lập thiết kế bản vẽ thi công còn sai sót trong khảo sát địa hình, lập lưới khống chế mặt bằng, cao độ, dẫn đến thiết kế một số hạng mục, phần việc chưa phù hợp với địa hình thực tế.
Quá trình thi công phải điều chỉnh, bổ sung cắt giảm một số hạng mục làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Công tác lập dự toán còn có những vi phạm như dự toán tính sai, tăng khối lượng, định mức, đơn giá so với hồ sơ, thiết kế và chế độ định mức, đơn giá được ban hành tại thời điểm lập dự toán.
“Chủ đầu tư không tổ chức thẩm định hồ sơ mời thầu trước khi trình phê duyệt. Hồ sơ mời thầu không đưa ra các tiêu chuẩn cụ thể, để đánh giá về năng lực kỹ thuật và tài chính của nhà thầu tham dự. Hồ sơ trúng thầu gói thầu xây lắp có một số nội dung chưa đạt yêu cầu của hồ sơ mời thầu và chưa đảm bảo đúng quy định pháp luật về đấu thầu, đặc biệt là các tài liệu chứng minh năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu. Công tác đánh giá hồ sơ dự thầu của tổ chuyên gia còn vi phạm. Do vậy, nhà thầu được lựa chọn có nhiều hạn chế về năng lực và trách nhiệm, dẫn đến khi triển khai thi công công trình không đáp ứng được các yêu cầu về tiến độ đã đề ra. Nhà thầu tự ý bỏ dở, ngừng thi công công trình…”- Thanh tra tỉnh Sơn La kết luận.
Mặt khác, Chi cục Thủy sản Sơn La cũng không tiến hành thương thảo, hoàn thiện trước khi ký hợp đồng xây lắp. Hợp đồng không kèm theo các điều kiện ràng buộc để quản lý số tiền tạm ứng. Không quy định mức thưởng, phạt vi phạm hợp đồng theo quy định. Từ đó dẫn đến hiệu lực của hợp đồng không cao, không đủ tính răn đe để buộc nhà thầu phải nghiêm túc thực hiện các nội dung đã cam kết.
Thanh tra tỉnh Sơn La cũng cho biết, chủ đầu tư chưa kiểm tra điều kiện khởi công công trình xây dựng theo quy định. Chưa kiểm tra sự phù hợp về năng lực của nhà thầu thi công với hồ sơ dự thầu và hợp đồng xây dựng. Công tác quản lý tiến độ thi công, nhân lực, thiết bị tham gia trong quá trình thi công chưa được các bên thực hiện nghiêm túc theo hợp đồng. Công tác chỉ đạo, đôn đốc của chủ đầu tư đối với nhà thầu tư vấn và thi công trong việc thực hiện theo tiến hộ hợp đồng chưa kiên quyết. Còn nhà thầu xây lắp thì chưa nghiêm túc trong việc thực hiện các cam kết về tiến độ trong hợp đồng. Bố trí nhân lực, thiết bị không đúng cam kết trong hồ sơ dự thầu… Các tồn tại trên dẫn đến công trình thi công chậm tiến độ.
Thanh tra tỉnh Sơn La khẳng định, Chi cục Thủy sản Sơn La chưa thực hiện đúng trách nhiệm trong công tác quản lý, vận hành, bảo trì công trình theo quy định, dẫn đến một số hạng mục công trình bị hỏng hóc. Dự án đầu tư xây dựng đến nay không phát huy hiệu quả do không xác định được chủ quản lý, chủ sử dụng để đưa Dự án vào khai thác, sử dụng gây lãng phí vốn đầu tư.
Đề nghị thu hồi nhiều tỷ đồng
Thanh tra tỉnh Sơn La cũng phát hiện, công tác nghiệm thu, lập hồ sơ thanh toán khối lượng xây dựng cơ bản hoàn thành tại Dự án Trung tâm Giống cũng mắc hàng loạt sai phạm. Cụ thể, một số thủ tục trong công tác giám sát và nghiệm thu khối lượng xây dựng cơ bản hoàn thành còn hình thức chưa đầy đủ. Công tác quản lý, giám sát, nghiệm thu chưa chặt chẽ, dẫn đến một số hạng mục, phần việc nghiệm thu sai tăng khối lượng so với thực tế thi công hàng trăm triệu đồng. Công tác thu hồi vốn tạm ứng trong quá trình thực hiện và sau khi chấm dứt hợp đồng xây lắp chưa được quan tâm, chú trọng, gây nợ đọng kéo dài, chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý vốn đầu tư.
Trên cơ sở phát hiện các sai phạm, Thanh tra tỉnh Sơn La kiến nghị Chi cục Thủy sản Sơn La tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân liên quan đến sai phạm, xem xét xử lý hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét xử lý trách nhiệm. Đồng thời khắc phục, chấn chỉnh kịp thời các sai phạm, đề xuất phương án, sửa chữa khắc phục.
Về xử lý kinh tế, Thanh tra tỉnh Sơn La kiến nghị thu hồi số tiền 2 tỷ 273 triệu đồng do doanh nghiệp sử dụng vốn tạm ứng sai mục đích, kéo dài thời gian trả nợ qua nhiều năm. Doanh nghiệp TNXD Thành Lập (nhà thầu xây lắp) phối hợp cùng chủ đầu tư lập phương án, tiến độ, giải pháp sửa chữa các hạng mục thi công chưa đảm bảo chất lượng các hạng mục bị hỏng hóc do lỗi nhà thầu gây ra. Thanh tra tỉnh Sơn La cũng kiến nghị chủ đầu tư thu hồi nộp ngân sách nhà nước số tiền nghiệm thu thanh toán sai tăng khối lượng là 116 triệu đồng.