Công khai kết luận thanh tra để truyền tải mạnh mẽ tới người dân

Đoàn giám sát UBTƯ MTTQ Việt Nam do Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn làm trưởng đoàn làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Cùng đi với đoàn có Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Bùi Thị Thanh và đại diện các ban, đơn vị. Về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường có Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ Trưởng Trần Hồng Hà, các Thứ trưởng và lãnh đạo các Cục, Tổng Cục cùng tham dự.

Công khai 1.041 kết luận thanh tra

Theo bà Nguyễn Thị Phương Hoa, Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường, Bộ đã tổ chức 4 đoàn thanh tra hành chính tại Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia và các đơn vị trực thuộc; Tổng cục Địa chất và Khoáng sản và các đơn vị trực thuộc; Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu; Cục Viễn thám quốc gia và các đơn vị trực thuộc.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã tổ chức 31 đoàn thanh tra chuyên ngành và 5 đoàn thanh tra đột xuất về lĩnh vực tài nguyên và môi trường. Trong đó, tiến hành thanh tra chuyên đề việc chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường và tài nguyên nước tại các dự án có xả thải trên phạm vi cả nước và thực hiện Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực các sông.

Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn tại buổi làm việc.

Qua thanh tra, đoàn đã phát hiện những thủ tục liên quan đến việc quản lý đất đai chưa được thực hiện đầy đủ, giao đất trái thẩm quyền hoặc sử dụng sai mục đích…Về lĩnh vực môi trường, việc xả nước thải, khí thải đã vượt quy chuẩn cho phép. Việc quản lý chất thải nguy hại không đúng, không đầy đủ chương trình giám sát môi trường theo định kỳ.

Đối với hiện tượng hải sản chết bất thường từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế, Bộ đã thành lập đoàn kiểm tra đột xuất liên ngành để tiến hành kiểm tra toàn diện đối với Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FHS) để tìm hướng khắc phục.

“Để xử lý kết quả thanh tra, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành và công khai 1.041 kết luận thanh tra, ban hành 422 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền xử phạt là 103,234 tỷ đồng, truy nộp ngân sách Nhà nước hơn 1 tỷ đồng”, bà Hoa nhấn mạnh.

Cũng theo bà Hoa, với một số vụ việc phức tạp, nổi cộm được báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng vào cuộc sau khi kết luận thanh tra cũng đã được công khai như việc vi phạm về xả thải ô nhiễm môi trường của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh, những sai phạm nghiêm trọng tại nhà máy Dự án sản xuất Giấy và Công ty TNHH Giấy Lee & Man Việt Nam tại cụm công nghiệp tập trung Phú Hữu A, huyện Châu Thành (Hậu Giang).

“Mặc dù các kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường đều được công bố công khai nhưng hiệu quả của việc thực hiện kết luận chưa cao, các đối tượng được thanh tra chưa thật sự được quan tâm, chỉ đạo”, bà Hoa chia sẻ.

Bà Nguyễn Thị Phương Hoa, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phát biểu.

Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Chánh Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường, đối với việc lựa chọn hình thức công khai, hiện Bộ đã đăng kí trên Cổng thông tin điện tử của Bộ và các đơn vị liên ngành thực hiện việc thanh tra, 100% kết luận thanh tra được công bố trên Cổng thông tin điện tử của Bộ. Về vấn đề nộp phạt, nhiều doanh nghiệp thấy số tiền nộp phạt quá lớn, các doanh nghiệp không thực hiện ngay hoặc một số địa phương hiện đang xây dựng chính sách nên chưa đáp ứng được. Hơn nữa, hình thức niêm yết hiện nay rất khó vì tại các doanh nghiệp được thanh tra thì người dân không thể vào được để kiểm tra kết luận thanh tra.

Thực tế chưa có việc tham gia của MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội đối với việc công khai kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Chính vì vậy ông Tuấn Anh đề nghị cần có quy chế phối hợp giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường với MTTQ khi công khai các kết luận thanh tra.

Ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phát biểu.

Hoàn thiện cơ chế phối hợp

Theo ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, hàng năm, MTTQ Việt Nam có báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri trước Quốc hội và Mặt trận cũng có vai trò quan trọng trong giám sát kết luận thanh tra đối với cơ quan hành chính.

Thực tế hiện nay, khi công bố kết luận thanh tra nhưng để giám sát kết luận đó được thực hiện đến đâu còn khó khăn, ông Trần Hồng Hà cho rằng, MTTQ Việt Nam chính là cơ quan thực hiện việc giám sát này. Vì vậy, cần phải có quy định để khẳng định rõ vai trò, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam trong việc giám sát, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của cơ quan chức năng và doanh nghiệp.

“Với kết luận thanh tra đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường đưa lên Cổng thông tin điện tử, cơ quan báo chí cũng đã rất nhanh nhạy khi khai thác nguồn thông tin này nhưng để người dân theo dõi được kết luận thanh tra đó rất khó khăn”, ông Trần Hồng Hà nêu.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, mặc dù công tác thanh tra có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt nhưng năng lực tổ chức bộ máy còn nhiều hạn chế, khó khăn và bất cập vì ở cấp địa phương chỉ có 5-6 người làm công tác thanh tra, cấp huyện chỉ có một người và làm kiêm nhiệm nhiều việc. Chính vì vậy cần có sự tham gia của Mặt trận và các tổ chức thành viên để cùng vào cuộc giám sát kết luận thanh tra.

Theo Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam: “Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng nên quan tâm hơn nữa đến cơ chế hậu kiểm, chú trọng giám sát, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kết luận thanh tra".

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Trưởng đoàn giám sát Trần Thanh Mẫn cho biết, trong những năm qua, công tác thanh tra được thực hiện có hiệu quả, nhất là sau khi có Luật thanh tra năm 2010. Tuy nhiên, việc công khai kết luận thanh tra có lúc, có nơi thực hiện chưa tốt làm ảnh hưởng tới quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân.

Trước thực tế trên, tại Hội nghị sơ kết Quy chế phối hợp công tác giữa Chính phủ và Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam năm 2016 và nhiêm vụ trọng tâm công tác năm 2017, hai bên đã thống nhất nội dung phối hợp tăng cường giám sát việc công khai kết luận thanh tra nhằm phát huy vai trò đại diện của MTTQ Việt Nam trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, góp phần tăng cường kỷ cương, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của các cơ quan nhà nước, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

“Thông qua giám sát việc công khai kết luận thanh tra sẽ góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân, cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện pháp luật, thực hiện Nghị quyết TW4, khóa XII”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn khẳng định.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho biết, ngày 31/3/2017, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 361/KH-MTTW-BTT về giám sát việc thực hiện công khai kết luận thanh tra.

Theo đó, UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ chủ trì, phối hợp với Ban Nội chính Trung ương, Thanh tra Chính phủ, các tổ chức chính trị - xã hội, Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Hội nhà báo Việt Nam tiến hành giám sát tại một số Bộ và địa phương nhằm bước đầu đánh giá đúng thực trạng việc thực hiện công khai kết luận thanh tra.

Theo Chủ tịch Trần Thanh Mẫn, “căn cứ kết quả giám sát, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ có văn bản gửi tới các cơ quan có thẩm quyền kiến nghị, đề xuất những vấn đề nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách và pháp luật về việc thực hiện công khai kết luận thanh tra nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn để MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và thành viên của Mặt trận, nhân dân, các cơ quan truyền thông có thể tiếp cận đầy đủ thông tin phục vụ quá trình giám sát thanh tra và việc thực hiện kết luận thanh tra của các cơ quan nhà nước”.

“Hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường quản lý nhiều lĩnh vực liên quan đến tài nguyên, đất đai, khoáng sản, môi trường,... những lĩnh vực này đều gắn liền với đời sống của người dân và chính người dân lại là những người trực tiếp bị ảnh hưởng”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn thông tin.

Theo Chủ tịch Trần Thanh Mẫn, năm 2016, Chính phủ có ban hành Nghị quyết liên tịch về cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và mới đây, Chính phủ cùng với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, UBTƯ MTTQ Việt Nam ban hành Nghị quyết liên tịch quy định về hình thức giám sát và phản biện xã hội.

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Bùi Thị Thanh phát biểu tại buổi làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Đồng cảm và chia sẻ với những khó khăn mà Bộ Tài nguyên và Môi trường trong việc xử lý những vấn đề phát sinh về môi trường, biến đổi khí hậu. Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho rằng, hiệu quả việc thưc hiện kết luận của thanh tra chưa cao, vẫn chưa có sự vào cuộc quyết liệt, cụ thể, Bộ chưa ban hành được quy chế công khai kết luận thanh tra, những cơ chế, chính sách trong thực hiện kết luận thanh tra vẫn còn vướng.

Theo Chủ tịch Trần Thanh Mẫn, trong thời gian tới, Bộ tiếp tục quan tâm sát sao hơn nữa các tới kết quả thanh tra, đồng thời việc công bố không chỉ dừng lại ở phần cơ học mà phải đảm bảo được sự truyền tải mạnh mẽ tới người dân.

“Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng nên quan tâm hơn nữa đến cơ chế hậu kiểm, chú trọng giám sát, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kết luận thanh tra. Cần phải phân loại ra sau hậu kiểm công khai những đối tượng nào chấp hành và chưa chấp hành theo kết luận thanh tra để từ đó đưa ra được những biện pháp xử lý cụ thể”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị.

Tuệ Phương Ảnh: Quang Vinh