Cảnh giác với bệnh đại trực tràng

Bệnh phát triển âm thầm

Thống kê tại TP HCM cho thấy, tần suất ung thư đại trực tràng 14,8/100.000 dân ở nam và tần suất này ở nữ là 10/100.000 dân. Tại bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, mỗi năm có khoảng 300 trường hợp ung thư trực tràng được phẫu thuật, trong đó người bệnh dưới 40 tuổi chiếm khoảng 8%.

Các bác sĩ cũng khuyến cáo, đa số các trường hợp ung thư đại trực tràng phát triển âm thầm trong nhiều năm, khi được phát hiện thì bệnh đã đi vào giai đoạn nặng. Trên 85% số bệnh nhân mắc ung thư đại trực tràng bị di căn và tử vong do phát hiện muộn. Bởi vậy, phát hiện sớm các triệu chứng của bệnh là vô cùng quan trọng.

Những triệu chứng thường gặp là xuất huyết tiêu hóa dưới, thay đổi thói quen đường ruột, đau bụng, sụt cân, chán ăn, mệt mỏi và đặc biệt là tắc ruột. Ngoài ra, tùy theo vị trí của khối bướu xảy ra ở phần nào của đại trực tràng mà có những triệu chứng riêng. Nếu ở đại tràng bên phải thì bệnh nhân thường có triệu chứng tiêu chảy, kèm theo táo bón. Nếu ở bên trái thì tắc ruột là triệu chứng nổi bật.

Đi ngoài phân nhỏ cũng là một trong những dấu hiệu cho thấy phân đang gặp phải những vật cản trong đường tiêu hóa khiến cho hình dạng kích cỡ của phân bị biến đổi nhiều. Các bác sĩ dự đoán những khối u trong ruột kết chính là những vật cản gây hiện tượng đi ngoài ra phân nhỏ. Những khối u phát triển sẽ gây ra tình trạng co thắt, tuy nhiên mức độ nặng nhẹ còn phụ thuộc nhiều vào sự phát triển của bệnh. Nếu cơn co thắt kèm theo cảm giác đau thì bệnh đã ở giai đoạn nghiêm trọng.

Với ung thư trực tràng, tiêu ra máu tươi và mót rặn là hai triệu chứng nổi bật. Nguy hiểm ở chỗ nhiều bệnh nhân cho rằng, đó là bệnh kiết lỵ hay bệnh trĩ nên thường bỏ qua các dấu hiệu và đến viện khi bệnh đã nặng, bỏ mất cơ hội điều trị khỏi bệnh.

Cùng với đó nếu đi ngoài ít hơn 3 lần trong một tuần, bạn đã mắc chứng táo bón. Chứng táo bón này cũng sẽ nhanh cải thiện nếu thay đổi chế độ ăn. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, nguyên nhân cũng có thể là do ung thư đại trực tràng gây ra.

Nếu có người thân bị ung thư đại trực tràng, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn 3 lần so với những người bình thường. Bởi vậy, tầm soát ung thư sớm là một giải pháp tốt để điều trị ung thư đại trực tràng hiệu quả và cần thiết để phòng tránh bệnh.

Phòng bệnh bằng chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục mỗi ngày.

Hãy đến bệnh viện ngay khi có triệu chứng

Theo các bác sĩ ở Bệnh viện Ung bướu TP HCM, nếu loại trừ yếu tố nguy cơ có tính di truyền, phần lớn ung thư đại - trực tràng do nguyên nhân từ thói quen sinh hoạt và cách ăn uống. Độ tuổi mắc bệnh của ung thư đại trực tràng thường là tuổi trung niên và tuổi già, tần suất cao nhất trong độ tuổi 60 - 70 tuổi. Tuy nhiên, có nhiều nghiên cứu cho thấy ung thư đại trực tràng vẫn gặp ở người trẻ với tỉ lệ mắc bệnh trung bình khoảng 2% - 10%. Ung thư đại trực tràng ở người trẻ thường có độ ác tính cao và tiên lượng xấu hơn so với người lớn tuổi.

Đa số các trường hợp ung thư đại trực tràng phát triển âm thầm trong nhiều năm, khi được phát hiện thì bệnh đã đi vào giai đoạn nặng. Trên 85% số bệnh nhân mắc ung thư đại trực tràng bị di căn và tử vong do phát hiện muộn. Do đó, khi thấy cơ thể thường xuyên xuất hiện những triệu chứng như đi cầu ra máu, gia đình có người thân ung thư đại trực tràng hay cảm giác cần phải đi cầu không mất hẳn sau khi đã đi cầu, còn gọi là mót đại tiện; thường xuyên thấy đau, co thắt ruột do đầy hơi hoặc cảm giác đầy bụng, chướng bụng; giảm cân không rõ lý do... cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Y học ngày càng phát triển nên việc tầm soát ung thư trực tràng khá đơn giản, xét nghiệm nội soi và chụp x-quang đại tràng sẽ cho thấy rõ vị trí tổn thương hoặc những polyp và được cắt bỏ qua nội soi trước khi chúng chuyển thành ung thư. Hiện nay, đã có những phương pháp mới như xét nghiệm ADN phân, nội soi ảo khung đại tràng hay nội soi khung đại tràng bằng viên camera…

Kiểm soát bằng chế độ ăn uống

Hoàn toàn có thể phòng chống ung thư đại trực tràng bằng một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Thay đổi thói quen xấu ngăn chặn 45% các ca ung thư đại trực tràng. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo một chế độ ăn uống nhiều trái cây và rau củ bởi những chất này làm loãng chất sinh ung thư trong phân, làm giảm thời gian ứ đọng phân trong lòng ruột, đồng thời sinh ra những vi khuẩn có lợi cho đường ruột.

Không dùng quá nhiều thịt, chất béo có nguồn gốc từ đạm động vật. Không nên ăn thịt chế biến sẵn.

Duy trì một lối sống lành mạnh, tránh xa cách chất kích thích, các loại thức uống có cồn như rượu bia, thuốc lá. Không chỉ là khắc tinh của bệnh ung thư phổi, thuốc lá còn được khoa học chứng minh là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại - trực tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia. Ngoài ra, Béo phì cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại - trực tràng cho cả nam giới cũng như nữ giới.

Bên cạnh chế độ ăn uống hợp lý thì tập thể dục mỗi ngày cũng rất quan trọng. Tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc 13 loại ung thư, trong đó có những loại ung thư rất nguy hiểm như ung thư vú, ruột kết và phổi. Một số nghiên cứu cho thấy những bệnh nhân ung thư ruột ở giai đoạn III đã mổ, luyện tập aerobic thường xuyên góp phần làm giảm nguy cơ tái phát.

Ngọc Hải