Mù mờ nông nghiệp hữu cơ

Phát triển NNHC là nền tảng bền vững cho nông nghiệp.

Xu hướng tất yếu

Theo TS Hà Phúc Mịch, sản xuất hữu cơ là một hệ thống được thiết kế toàn diện nhằm tối ưu hóa năng suất và tiềm năng của cộng đồng đa dạng trong thệ sinh thái nông nghiệp, bao gồm cả sinh vật sống trong đất, cây trồng, vật nuôi và con người. Mục tiêu chủ yếu của sản xuất hữu cơ là phát triển nông nghiệp bền vững và hài hòa với môi trường; thực phẩm an toàn, dinh dưỡng tốt…

Sản xuất NNHC hiện nay đã trở thành xu hướng phát triển của nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt ở các nước phát triển. Khi áp lực về số lượng giảm đi, trong khi áp lực về an toàn thực phẩm, chất lượng nông sản và bảo vệ môi trường tăng lên, tại nhiều quốc gia Châu Âu, Bắc Mỹ, Australia và Newzealand, nông dân được khuyến khích áp dựng quy trình sản xuất NNHC quốc tế - IFOAM.

Sản xuất NNHC đã xuất hiện tại 170 nước và tổng diện tích canh tác hữu cơ xấp xỉ 51 triệu ha (2015). Quy mô thị trường sản phẩm NNHC bằng tổng giá trị trao đổi thương mại vào khoảng 81,6 tỷ USD (2015).

Đến nay, xuất phát từ nhu cầu của thị trường và sự chủ động của nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, trang trại và hội viên Hiệp Hội Nông nghiệp hữu cơ, cả nước đã hình thành nhiều mô hình sản xuất – tiêu thụ sản phẩm hưu cơ.

Gần đây có một số tỉnh, thành có chủ trương thành lập hội nông nghiệp hữu cơ như: Khánh Hòa, Bình Thuận, Hòa Bình, Tuyên Quang, Cao Bằng… Trong xây dựng nông thôn mới đã đưa NNHC là một nội dung trong phát triển nông nghiệp tăng thu nhập.

Có địa phương đã quy hoạch đất đai cho phát triển NNHC như Tây Ninh, bước đầu khoảng 1.500 ha; Sóc Trăng dự kiến 10.000 ha…

Tuy nhiên, theo TS Võ Thành Đô, Phó Cục trưởng Cục chế biến và Phát triển Thị trường Nông sản Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, phát triển NNHC đang còn có những trở ngại vì vẫn chưa có văn bản quy định chính sách về phát triển NNHC và sản phẩm hữu cơ được ban hành để tạo hành lang pháp lý cho NNHC phát triển.

Hạn chế nhân lực, chính sách

Người tiêu dùng trong nước chưa biết nhiều và hiểu nhiều về NNHC và sản phẩm hữu cơ do vậy nên chưa hình thành thị trường tiêu thụ tại chỗ và chưa khuyến khích các nhà sản xuất chuyển đổi từ nông nghiệp thông thường sang NNHC.

Trong khi hạ tầng phụ trợ như chứng nhận, xúc tiến thương mại, cơ chế đầu tư, dịch vụ, cung cấp vật tư cho NNHC như phân bón, thức ăn gia súc, thuốc thú y… hầu như chưa có.

Phí chứng nhận hữu cơ của tổ chức quốc tế quá cao, trong khi đơn vị chứng nhận trong nước chưa được hình thành và nhân sự được đào tạo, có kinh nghiệm về NNHC còn rất ít.

Ông Hà Phúc Mịch đề nghị, cần có chính sách khuyến khích sản xuất NNHC như: Hỗ trợ khi chuyển đổi từ sản xuất thông thường sang sản xuất hữu cơ; sản xuất phân bón hữu cơ; giống cây trồng vật nuôi hữu cơ; thức ăn cho chăn nuôi hữu cơ; sản xuất thuốc thảo mộc hữu cơ…

Mục tiêu là phát triển được các thương hiệu nông sản hữu cơ lớn trên thị trường cả trong nước và xuất khẩu với chuỗi cung cấp bền vững có tính cạnh tranh cao.

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia khuyến cáo, cần chú ý quan tâm mọi mắt xích của chuỗi cung cấp về nguyên liệu, chế biến, phân phối.

Để hạn chế nhược điểm và phát huy thế mạnh, UBND các tỉnh, thành cần quy hoạch và quyết định vùng thâm canh sản phẩm NNHC để có khối lượng hàng hóa có thương hiệu.

Các tỉnh cần xác định đúng sản phẩm chủ lực về hữu cơ là lợi thế của tỉnh trước khi quyết định cho các dự án đầu tư và phải xác định được thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm.

Quốc Định