Ứng dụng công nghệ hiện đại trong bảo tàng: Gian nan hành trình hội nhập
Những năm gần đây, việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong bảo tàng đang trở thành công cụ chính để liên kết giữa bảo tàng và công chúng. Tuy nhiên, theo ThS. Nguyễn Hải Ninh- phó trưởng phòng Quản lý bảo tàng (Cục Di sản Văn hóa), mặc dù có nhiều chuyển biến tích cực nhưng sự liên kết đó mới là những bước đi khởi đầu.
Hệ thống bảo tàng cần ứng dụng khoa học công nghệ nhiều hơn để hấp dẫn du khách.
Tại thời điểm này có thể nói, xu hướng ứng dụng công nghệ hiện đại trong trưng bày là xu hướng tất yếu. Nếu không các bảo tàng sẽ bỏ lỡ một kênh quan trọng để chuyển tải thông điệp của bảo tàng đến với công chúng, đặc biệt là công chúng trẻ tuổi, nhóm công chúng quan trọng của bảo tàng. Để đảm bảo các ứng dụng công nghệ phù hợp với hoạt động trưng bày của bảo tàng, ngay từ khi mới hình thành kế hoạch thực hiện.
Ở đó, việc ứng dụng công nghệ hiện đại phù hợp với cơ sở hạ tầng kỹ thuật của bảo tàng, mang lại những lợi ích bền vững cho việc phát huy các di sản văn hóa đã được số hóa. Giúp tạo thêm các kênh đối thoại giữa bảo tàng và công chúng, giữa bảo tàng và các nhà khoa học, các chuyên gia. Có khả năng giới thiệu rộng rãi, vượt ra khỏi không gian của bảo tàng, các trưng bày quan trọng của bảo tàng.
Bên cạnh đó, hình thành nguồn dữ liệu tin cậy cho ngành công nghiệp sáng tạo như xuất bản, nghệ thuật, văn hóa, hướng dẫn du lịch… Tạo lập ngân hàng dữ liệu cho các cơ quan giáo dục, giáo viên, học sinh. Đồng thời, cung cấp các kênh tiếp cận ngân hàng dữ liệu này một cách rộng rãi, có thể truy cập mọi lúc, mọi nơi. Liên tục sáng tạo để thu hút khách tham quan đến thăm và tiếp tục đến tham quan bảo tàng.
Đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động kết nối với cộng đồng chủ nhân các di sản văn hóa được giới thiệu tại bảo tàng, đem lại những lợi ích bền vững cho cả đôi bên. Tạo các ứng dụng giúp khách tham quan có những trải nghiệm trong trưng bày, không chỉ tham quan thụ động đơn thuần. Xây dựng các ứng dụng dễ sử dụng cho các thiết bị số cầm tay, như điện thoại thông minh, iPad… mở rộng không gian cho các trưng bày của bảo tàng. Cung cấp các cơ hội học tập cho khách tham quan: hỗ trợ trước, trong và sau khi tham quan với các ứng dụng công nghệ đa dạng, thuận tiện.
Các trò chơi với mục đích học tập phù hợp với từng lứa tuổi cũng nên là một số đề xuất cho hoạt động của bảo tàng trong giai đoạn tới, đảm bảo việc nghiên cứu và ứng dụng tốt các công nghệ hiện đại vào trưng bày của bảo tàng trong tương lai. Đào tạo nguồn nhân lực, đảm bảo cán bộ nghiên cứu trưng bày có các hiểu biết về công nghệ hiện đại. Sử dụng các thiết bị và ứng dụng các phần mềm hiện đại thành thạo và sáng tạo.
Tiếp cận xu hướng bảo tàng học mới, nghiên cứu, ứng dụng các quan điểm bảo tàng học hiện đại vào quá trình nghiên cứu, xây dựng các trưng bày, xây dựng nội dung cho các ứng dụng công nghệ hiện đại. Xây dựng chiến lược quản lý dữ liệu tập trung phục vụ cho công tác kiểm kê, bảo quản và đặc biệt phục vụ công tác nghiên cứu, trưng bày được thuận tiện, sáng tạo hơn. Tiếp cận xu hướng và hệ thống lý thuyết về “học tập suốt đời” và xu hướng cung cấp cơ hội học tập trong bảo tàng thay vì tổ chức “giáo dục” công chúng. Khảo sát cẩn trọng nhu cầu của từng nhóm khách tham quan của bảo tàng, đảm bảo việc xây dựng các nội dung và ứng dụng các công nghệ hiện đại một cách hợp lý và hiệu quả.