Ngộ nhận thuốc lá điện tử

Thuốc lá điện tử có thể gây nhiều bệnh tật hơn ta tưởng.

Tại sao gọi là thuốc lá điện tử ?
Nhiều tài liệu nghiên cứu cho thấy, thuốc lá điện tử (TLĐT) khác cơ bản thuốc lá điếu ở chỗ không có lá thuốc lá. TLĐT thực chất là một loại thiết bị làm bay hơi, thay vì đốt cháy lá thuốc lá, thiết bị này đốt nóng chất lỏng, chất lỏng sẽ biến thành hơi và được hít vào.

Theo BS Trần Thị Thúy Tường - chuyên khoa Nội hô hấp BV Đại học Y Dược TP. HCM, thuốc lá điện tử có khả năng cung cấp cho người sử dụng nicotin mà không cần phải đốt thuốc lá. Theo đó, nếu là một điếu thuốc lá bình thường thì quy trình sử dụng sẽ là châm lửa, hít và nhả khói. Còn TTĐT hoạt động nhờ pin và tinh dầu. Loại tinh dầu này gồm chất lỏng nicotine được hòa tan trong nước và propylene glycol. Khi sử dụng, bộ cảm biến trong điếu thuốc sẽ kích hoạt làm cho điếu TLĐT hoạt động. Nó sẽ làm phần đầu của điếu thuốc nóng lên, đốt cháy lượng tinh dầu, tạo ra khói.

Trong đó, tim của điếu TLĐT là một mạch vi xử lý, có nhiệm vụ kích hoạt một bộ phận phun hỗn hợp hơi nước khi có kích thích hít vào bởi người sử dụng. Hỗn hợp hơi nước này sẽ được đẩy ra dưới dạng hơi và được hít vào bởi người sử dụng thông qua một bộ phận lọc. Tại phần đầu lọc, hỗn hợp khí sẽ được hòa với một hỗn hợp tạo mùi và vị, cộng thêm một lượng nicotin phù hợp. Tất cả các hoạt động trên được vận hành bởi một bộ nguồn nằm ở phần thân trước điếu thuốc. Khói thuốc của TLĐT giúp người hút cảm nhận được giống khói thuốc của thuốc lá truyền thống, nhưng người ngoài lại không ngửi thấy mùi vị gì.

Về kỳ vọng giúp cai thuốc lá truyền thống và giảm tác hại, PGS.TS Phan Thu Phương chia sẻ, thuốc lá điện tử từng được đặt kỳ vọng này nhưng thực tế lại đang gây nghiện cho nhiều người trẻ. Nếu chưa bao giờ hút thuốc thì đừng thử bởi nó có chứa nicotine và cũng sẽ gây nghiện. Đồng thời, nó cũng không phải là sản phẩm có thể giúp cai được thuốc lá.
Còn BS Ngô Văn Kha - BV lao và bệnh phổi Trung ương cảnh báo: TLĐT bơm nicotin vào phổi vì vậy vẫn gây nghiện như mọi loại thuốc lá khác. Hút TLĐT không tạo ra khói thuốc thật và nhiều người nghĩ rằng dùng TLĐT để cai nghiện thuốc lá nhưng cuối cùng lại nghiện nó.

Có thể gây nhiều bệnh nguy hiểm
Theo các chuyên gia y tế, như vậy bản chất TLĐT cũng giống như thuốc lá thường. Khác biệt là trong khói TLĐT không có 4.000 hóa chất độc hại như thuốc lá đốt sợi thuốc, trong đó có CO (oxid carbon, là khí rất độc với lượng nhỏ), các chất gây ung thư (có nhóm benzopyren gây ung thư phổi, da, bàng quang). Riêng nicotin chính là chất gây nghiện và có hại cho tim mạch của người hút thuốc.
Năm 2015 các nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard đã tiến hành phân tích các loại tinh dầu thuốc lá điện tử phổ biến trên thị trường. Trong nghiên cứu, họ đã tiến hành phân tích 51 mẫu tinh dầu tạo mùi trong thuốc lá điện tử, bao gồm cả những mùi được cho là hấp dẫn giới trẻ như kẹo bông, trái cây, bánh ngọt,... Và kết quả đáng lo ngại: Hơn 75% trong số này có chứa một loại hóa chất rất nguy hiểm có tên là diacetyl và 2 loại hợp chất khác cũng nguy hiểm không kém. Diacetyl được biết tới như một chất gây viêm phế quản tắc nghẽn, một chứng suy thoái chức năng không thể phục hồi.

Trong số các hạt nhỏ và kim loại, người ta tìm thấy có cả kim loại nặng độc hại trong hơi khói của thuốc lá điện tử như thiếc, nickel, chì và thủy ngân. Ngoài ra khi làm nóng tinh dầu và bay hơi sẽ sinh ra một số hóa chất độc hại như: Formaldehyde, Acetaldehyde là chất có thể gây ung thư…

Các nhà khoa học cũng đã tiến hành kiểm tra lượng chất Formaldehyde do thuốc lá điện tử tạo ra khi đốt nóng chất lỏng chứa nicotine và chất tạo mùi thơm bên trong thiết bị. Đây là chất hóa học độc hại có khả năng gây ung thư, thường được sử dụng trong chế tạo vật liệu xây dựng và bảo quản thi hài. Theo đó, cứ 3ml chất lỏng được đốt nóng sẽ tạo ra 14mg chất Formaldehyde. Với người thường xuyên hút 1 bao thuốc/ngày, lượng Formaldehyde “nạp” vào cơ thể là 3 mg/ngày. Với liều lượng như vậy, nguy cơ ung thư ở những người hút thuốc lá điện tử lâu năm sẽ cao từ 5-15 lần so với những người nghiện thuốc lá thường.

Năm 2014 tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã kêu gọi cấm buôn bán thuốc lá điện tử cho trẻ vị thành niên, cấm hút thuốc trong nhà. Năm 2016, Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) thống kê có 47 người nghiện thuốc lá điện tử, 8 trường hợp nặng và 2 ca sốc điện khi hút thuốc.

Theo PGS.TS Phan Thu Phương, một số chất có trong thuốc lá điện tử như Propylene Glycol thường được dùng trong các máy tạo khói hoặc sương mù nhân tạo trên sân khấu, có thể gây kích ứng phổi và mắt, có thể gây hại cho những người bị bệnh phổi mạn tính như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Người hít phải khói thuốc lá điện tử thụ động cũng giống như người hút trực tiếp đều có nguy cơ mắc hơn 25 loại bệnh tật. Nặng nề nhất như: ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… Hay các vấn đề sẽ ảnh đến chất lượng cuộc sống như: vô sinh, liệt dương, bệnh lý răng miệng, bệnh lý đại tràng, dạ dày…

PGS.TS Lương Ngọc Khuê - cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), giám đốc Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá cũng cho rằng để tăng sự hấp dẫn, người ta thường trộn hóa chất độc hại trôi nổi trên thị trường, chưa kể có thể trộn các chất gây nghiện nguy hiểm vào tinh dầu mà người hút không hề biết, rất nguy hại cho sức khỏe... Và tại Việt Nam thuốc lá điện tử chưa được cấp phép kinh doanh.

Lê Nguyễn