Sổ tay: Bỏ ngỏ...
Mới đây, ban giám hiệu trường mầm non Thạch Ngàn, (huyện Con Cuông, Nghệ An) đã phải lên tiếng xin lỗi phụ huynh vì bữa ăn cho trẻ chỉ có bún chan nước xương. Hình ảnh về những bát bún trắng tinh không có lấy một gợn thịt hay lá hành mà bà hiệu trưởng giải thích “đây là món phở được chế biến từ nước hầm xương và miến gạo, đảm bảo dinh dưỡng, hầu hết trẻ đều ăn ngon lành” đã khiến nhiều bậc phụ huynh xót xa. Từ câu chuyện này, vấn đề dinh dưỡng cho trẻ lại một lần nữa được đặt ra cấp thiết .
Thống kê gần đây của Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế), tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi ở nước ta bị suy dinh dưỡng có giảm trong nhiều năm qua nhưng mức giảm không đáng kể. Năm 2008, cả nước có 19,9% trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể nhẹ cân và 32,6% trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi. Đến năm 2011, tỷ lệ trên còn 16,8% và 27,5%. Năm 2015 còn 24,6% trẻ bị thấp còi và thể nhẹ cân là 14,1%.
Theo PGS. TS Lê Bạch Mai, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, với tỷ lệ suy dinh dưỡng như hiện nay, tính trung bình cứ 6 trẻ dưới 5 tuổi thì có 1 trẻ bị thiếu cân và 4 trẻ dưới 5 tuổi có 1 trẻ bị thấp còi. Còn ở các thành phố lớn, bên cạnh số trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ thì một số trẻ lại rơi vào cảnh thừa cân, béo phì.
Một điều đáng buồn là không chỉ trẻ suy dinh dưỡng mà ngay cả trẻ thừa cân cũng rơi vào tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng. Hiện cứ 4 trẻ dưới 5 tuổi thì có 1 trẻ bị thiếu máu. Ở bậc tiểu học, điều tra tại 6 tỉnh thành cho thấy tỷ lệ thiếu máu là 11,8%. Tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng là 7,7% và có gần một nửa trẻ em tiểu học (48,9%) ở tình trạng thiếu vitamin A giới hạn . Tỷ lệ thiếu vitamin D của trẻ em tiểu học dao động từ 46 - 58%. Tỷ lệ vitamin D huyết thanh thấp dao động từ 12 - 19%.
PGS. TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết: Suy dinh dưỡng ở trẻ em, nguyên nhân thì có nhiều, trong đó phải kể đến việc thiếu quy định chặt chẽ về chất lượng bữa ăn học đường. Bữa ăn học đường xuất phát từ nhu cầu của phụ huynh nên mỗi nơi một kiểu. Bản thân các trường học cũng xây dựng thực đơn theo kinh nghiệm chứ chưa dựa trên khuyến cáo khoa học. Người xây dựng thực đơn cho trẻ không phải cử nhân tiết chế dinh dưỡng mà là giáo viên, kế toán của trường nên mới có chuyện trẻ tiểu học, THCS có chế độ ăn như nhau. Món ăn truyền thống trong các trường là thịt băm, đậu sốt, canh rau. Bữa lỡ là bánh ngọt, xúc xích… khiến trẻ kén ăn càng gầy gò còn trẻ phàm ăn thường xuyên được thưởng thức món ăn yêu thích cho dù cân nặng tăng vù vù.
Kinh nghiệm từ nhiều nước cho thấy bữa ăn học đường góp phần không nhỏ vào việc cải thiện thể lực, trí lực của học sinh. Ở nước ta, bữa ăn học đường đã có mặt ở hầu hết các trường học, tạm không bàn đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, nhưng vấn đề cốt yếu đó là chất lượng ra sao, thành phần dinh dưỡng thế nào hầu như còn đang bỏ ngỏ…