Ngành Bảo hiểm xã hội: Chủ động tạo bứt phá mới

Ông Phạm Lương Sơn.

Theo ông Phạm Lương Sơn, năm 2017, việc quản lý hiệu quả quỹ KCB BHYT được coi là một trong những nhiệm vụ “nóng” của ngành BHXH, nhằm phòng chống lãng phí, thất thoát quỹ, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người tham gia BHYT. Hệ thống thông tin giám định BHYT đã tiếp nhận và giám định trên 120 triệu hồ sơ điện tử với gần 70.000 tỉ đồng đề nghị thanh toán BHYT; tỉ lệ liên thông dữ liệu trên toàn quốc tháng 9 đạt 95,3% với 12.108 cơ sở kết nối với cơ quan BHXH. Qua giám định tự động, hệ thống đã phát hiện 17,9 triệu hồ sơ sai sót, trong đó từ chối thanh toán trên 400 tỉ đồng, yêu cầu cơ sở KCB chuẩn hóa lại dữ liệu sai danh mục Bộ Y tế quy định với gần 3.000 tỉ đồng. Hệ thống cũng đã ghi nhận kết quả giám định chủ động của BHXH các tỉnh, thành phố 6 tháng đầu năm 2017 với số tiền thanh toán sai quy định trên 115 tỉ đồng.

PV:Bắt đầu triển khai từ ngày 1/1/2017, hệ thống “Một cửa điện tử tập trung” của BHXH Việt Nam đã thực sự ghi điểm trong việc cải cách TTHC. Để có thể triển khai hệ thống này, BHXH Việt Nam đã có những chuẩn bị và tính đến thời điểm hiện tại kết quả đạt được như thế nào, thưa ông?

Ông Phạm Lương Sơn: Hiện nay, toàn bộ ứng dụng CNTT ngành BHXH đã được triển khai theo kiến trúc Chính phủ điện tử. Trung tâm Điều hành hệ thống CNTT của ngành BHXH được thành lập và bắt đầu vận hành là kết quả tổng hợp từ một quãng thời gian dài hệ thống BHXH đồng thời phát triển hạ tầng kỹ thuật, nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đưa vào sử dụng các phần mềm nghiệp vụ có chức năng kết nối liên thông dữ liệu toàn diện (kết nối giữa trung ương với địa phương, kết nối giữa các lĩnh vực thu, chi, sổ, thẻ, giải quyết chế độ chính sách...). Từ năm 2016, BHXH Việt Nam đã phối hợp với Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam xây dựng thành công Cơ sở dữ liệu của hơn 90 triệu người, với hơn 10 trường dữ liệu cơ bản. Đây là cơ sở để ngành hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm theo Quyết định 714/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, góp phần tiến tới hoàn thiện sổ BHXH, thẻ BHYT điện tử trong năm 2018.

Trong năm 2016 và 6 tháng đầu năm 2017, ngành BHXH đã triển khai đồng bộ nhiều hệ thống phần mềm quan trọng. Cụ thể, triển khai Bộ công cụ tập trung dữ liệu tại trung ương để quản lý 3 mảng nghiệp vụ quan trọng gồm: Thu, sổ thẻ và quản lý tài chính- tiến tới xây dựng hệ thống phần mềm tổng thể, thống nhất, đáp ứng hầu hết các yêu cầu nghiệp vụ khác. Trong đó, đã giúp quản lý, đồng bộ thông tin với khoảng 65 triệu người tham gia BHXH, BHYT (đạt 82%) và cấp mã số BHXH duy nhất cho người tham gia và thụ hưởng BHXH, BHYT. Ngoài ra BHXH Việt Nam đã xây dựng hệ thống trao đổi, tích hợp thông tin thống nhất, tạo môi trường làm việc điện tử thông suốt trong nội bộ ngành cũng như kết nối với các ngành khác như: Thuế, Hải quan, Kế hoạch đầu tư, Tài chính, Lao động Thương binh và Xã hội, Y tế, Ngân hàng... Xây dựng, hoàn thiện Cổng thông tin điện tử của ngành nhằm cung cấp các dịch vụ công cấp độ 3, 4. Tính đến nay, ngành cung cấp được 14 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 cho gần 500.000 đơn vị sử dụng lao động, giúp giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính từ 335 giờ/năm xuống còn 49 giờ/năm, giảm từ 115 thủ tục xuống còn 28 thủ tục.

“Báo cáo chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng CNTT-TT Việt Nam năm 2017” (Vietnam ICT Index 2017) của Bộ TT&TT đã đánh giá BHXH Việt Nam là cơ quan khai thác hiệu quả các dịch vụ công trực tuyến, với hơn 28,6 triệu hồ sơ được tiếp nhận và giải quyết trực tuyến trong năm 2016 và xếp hạng 2 trong Bảng xếp hạng chung của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có dịch vụ công được công bố.

Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới (WB) tại Báo cáo môi trường kinh doanh toàn cầu năm 2018 (công bố tháng 10/2017), mức độ thuận lợi về môi trường kinh doanh của Việt Nam xếp thứ 68/190 quốc gia và vùng lãnh thổ (tăng 14 bậc so với Báo cáo 2016). Trong đó, chỉ số nộp thuế, BHXH xếp thứ 86/190 (tăng 81 bậc so với Báo cáo 2016). Nếu so với các nước Asean 4 và Asean 6, Việt Nam đứng thứ 4, sau Singapore (thứ 7), Thái Lan (thứ 67), Malaysia (thứ 73).

Dù mới được triển khai và thực hiện lần đầu tiên nhưng việc thực hiện đấu thầu thuốc BHYT đã thực sự ghi điểm với những kết quả vượt ngoài mong đợi. Vậy năm 2018, BHXH sẽ tiếp tục triển khai việc đấu thầu thuốc như thế nào, thưa ông?

- Thực hiện Nghị quyết số 59/NQ-CP ngày 7/7/2016 của Chính phủ giao BHXH Việt Nam tổ chức thí điểm đấu thầu tập trung quốc gia đối với một số thuốc sử dụng trong lĩnh vực BHYT; sau khi có ý kiến thống nhất của Bộ Y tế về danh mục thuốc đấu thầu tập trung quốc gia, trên cơ sở nhu cầu sử dụng thuốc của các cơ sở khám chữa bệnh, trong quý IV-2017, BHXH Việt Nam đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc năm 2018 đối với 5 hoạt chất với tổng giá trị trên 1.000 tỉ đồng.

Trong đó, giá kế hoạch được phê duyệt đã giảm từ 5 đến 15% so với các mặt hàng đã trúng thầu tại các tỉnh, thành phố trong 12 tháng trước đó. Tuy nhiên, kết quả đấu thầu đã gây bất ngờ. Tổng giá trị của 20 mặt hàng trúng thầu đã công bố là 935,99 tỉ đồng, so với giá thuốc trúng thầu bình quân năm 2017 trên cả nước đã giảm 21,15%, tương ứng số tiền là 251,13 tỉ đồng. Trong đó, biệt dược gốc giảm 13,82%, thuốc generic giảm 33,81%, thuốc generic nhóm 1 giảm từ 27,3% đến 42,8%, một mặt hàng thuốc nhóm 5 giảm tới 54,7%. Với những kết quả đó dự kiến năm 2018, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục đấu thầu tập trung 9 hoạt chất thuộc 20 thuốc, trong đó chủ yếu là thuốc kháng sinh, thuốc trị bệnh tiểu đường, tiêu hóa.

Sau khi thực hiện hiệu quả việc đấu thầu tập trung giá thuốc, năm 2018, BHXH Việt Nam, Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan tổ chức đấu thầu tập trung với nhóm vật tư y tế. Nhóm vật tư y tế được đề xuất đấu thầu tập trung quốc gia là stent sử dụng trong can thiệp bệnh mạch vành; thủy tinh thể nhân tạo trong phẫu thuật điều trị đục thủy tinh thể, khớp gối nhân tạo, kim luồn giữ ven khi tiêm truyền...Đây là những vật tư y tế có giá chênh lệch rất lớn khi trúng thầu vào cơ sở y tế dù cùng sản phẩm, chỉ số kỹ thuật, cùng tác dụng điều trị và nhà sản xuất.

Thực tế cho thấy mở rộng độ bao phủ BHXH đang là bài toán khó chưa có lời giải đáp. Vậy theo ông trách nhiệm này phụ thuộc vào đâu, giải pháp nào để tăng độ phủ BHXH tự nguyện?

- Hiện cả nước có khoảng 221.000 người tham gia BHXH tự nguyện, từ con số này có thể thấy việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện gặp rất nhiều khó khăn, thách thức. Thực tế cho thấy người dân chưa mặn mà với chính sách BHXH tự nguyện. Nguyên nhân do công tác tuyên truyền chưa phù hợp với vùng miền, đặc điểm người dân nên hiệu quả không cao. Chính quyền một số địa phương chưa quyết liệt trong thực hiện chính sách BHXH tự nguyện; chưa giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong chỉ tiêu phát triển KT-XH, chưa tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Trong khi đó sự phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện của các cấp, các ngành ở địa phương với cơ quan BHXH chưa thường xuyên, thiếu quan tâm, có nơi coi đây là nhiệm vụ của riêng cơ quan BHXH. Bên cạnh đó, cũng có một phần nguyên nhân do bản thân chính sách BHXH tự nguyện chưa thật sự hấp dẫn.

Để có thể mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện theo tôi trước hết ngành chức năng cần xem xét sửa đổi chính sách để phù hợp với thực tế nhất là tính hấp dẫn của chính sách. Đồng thời nâng mức hỗ trợ mức đóng cho nhóm đối tượng yếu thế theo hướng linh hoạt hơn về mức hỗ trợ trong đó cần quy định mức hỗ trợ tối thiểu để địa phương nào có điều kiện, kinh tế phát triển thì có cơ chế để hỗ trợ thêm một phần mức đóng BHXH tự nguyện.

Cùng với đó phải đổi mới hình thức tuyên truyền phù hợp với nhóm đối tượng, vùng miền, chú trọng đối với nhóm đối tượng là lao động khu vực phi chính thức, lao động tại các làng nghề, nông lâm ngư diêm nghiệp,... Tuy nhiên, cần nhấn mạnh là để mở rộng độ bao phủ BHXH tự nguyện thì quan trọng là chính quyền cơ sở, nhất là xã, phường, thôn bản phải quyết liệt trong tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH TN, BHYT hộ gia đình. Theo đó các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể phối hợp chặt chẽ với cơ quan BHXH trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT, coi đây là trách nhiệm chung.

Ông có thể cho biết một số giải pháp chủ yếu mà ngành BHXH đặt ra trong năm 2018 để hoạt động của ngành đạt hiệu quả tối ưu?

- Mặc dù năm 2017, ngành đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhưng toàn thể cán bộ, CCVC và người lao động trong toàn ngành không được chủ quan, hài lòng mà cần tiếp tục cố gắng, nỗ lực hơn nữa để kết quả năm sau tốt hơn năm trước. Nhiệm vụ của ngành trong năm 2018 hết sức nặng nề, vì vậy trong công tác thu và phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN chúng tôi đặt mục tiêu đưa số người tham gia BHXH lên 14,62 triệu người; Đưa số người tham gia BHTN là 12,43 triệu người. Đồng thời tiếp tục duy trì và gia tăng hơn nữa độ bao phủ BHYT, đảm bảo an toàn quỹ BHXH trong dài hạn và cân đối quỹ KCB BHYT trong năm…Cùng với đó toàn ngành sẽ hoàn thành việc cấp mã số BHXH cho toàn bộ dân số (mã định danh cá nhân) để thực hiện thống nhất cấp thẻ BHYT theo mã số BHXH…

Để hoàn thành những mục tiêu nêu trên, ngành BHXH Việt Nam sẽ tham mưu với Ban Kinh tế Trung ương, Ban Bí thư triển khai sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị. Chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố đẩy mạnh công tác thu, phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, đặc biệt là nhóm đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia BHYT theo hộ gia đình. Tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành tại các đơn vị vi phạm pháp luật BHXH, BHYT. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị chức năng trong việc phát triển đối tượng và thu nợ BHXH, BHYT, BHTN tại các địa phương. Đặc biệt sẽ tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng phục vụ nhất là trong công tác Thu, Chi trả chế độ, dịch vụ công ích.

Trân trọng cảm ơn ông!

Lan Hương (thực hiện)