Con thần mã ở động Hoa Lư

Chuyện khá lý thú này đại để như sau: "Đinh Tiên Hoàng người ở Hoa Lư. Tương truyền ở động Hoa Lư có một cái đầm rất sâu. Thân mẫu Đinh Tiên Hoàng nguyên là vợ thứ của quan giữ chức Thứ sử Đinh Công Trứ. Ngày thường bà vẫn vào trong đầm ấy để tắm giặt. Một hôm bà chẳng may bị một con rái cá rất lớn hãm hiếp rồi thụ thai. Đến kỳ mãn nguyệt khai hoa, bà sinh hạ được một người con trai. Đinh Công Trứ rất yêu quý vì cứ tưởng là con của mình, chỉ riêng bà mới biết đó là con của rái cá.

Ngôi đền cổ thờ Vua Đinh Tiên Hoàng ở động Hoa Lư. Ảnh: wikipedia.

Ít lâu sau, Đinh Công Trứ qua đời, con rái cá cũng bị dân động ấy bắt được và đem làm thịt. Ăn xong, họ vất xương vào một xó. Hay tin, bà chạy đến và đợi cho họ đi khỏi, liền nhặt xương, gói ghém cẩn thận, đưa về để trên gác bếp. Bà thường bảo cho ông biết rằng đấy là di cốt của cha ông.

Ông lớn lên, khoẻ mạnh và có biệt tài bơi lội. Thế rồi có một ông thầy địa Trung Quốc sang ta xem đất, dõi theo long mạch rồi đến tận Hoa Lư. Buổi tối thầy địa thấy có một tia sáng màu hồng, trông tựa như dải lụa, từ dưới đáy đầm ngời ngời tỏa ra rồi chiếu thẳng lên sao Thiên Mã. Sáng sớm hôm sau, thầy địa tìm đường vào đầm xem xét thật lâu, sau mới đoán là ở dưới đầm ấy hẳn phải có linh vật, muốn thuê người tài lặn, lặn xuống xem sao. Trước đó, người ta đã đồn rằng, dưới đầm có chỗ rất thiêng, xưa nay chưa ai dám xuống, cho nên, thầy địa Trung Quốc mới treo giải thật cao cho ai dám liều mình lặn xuống. Đinh Bộ Lĩnh nghe tin ấy, liền nhận lời. Ông lặn xuống, lấy tay sờ quanh, thấy có vật gì hình con ngựa đứng dưới đáy đầm, bèn trở lên báo cho thầy địa biết. Thầy địa bảo ông lặn xuống lần nữa, và lần này mang theo một nắm cỏ để nhử ngựa xem sao. Ông mang cỏ xuống, lấy cỏ để nhử thì thấy nó há miệng ngậm lấy. Khi ông bơi lên báo cho thầy địa biết, thầy địa nói:

- Dưới hầm có ngôi huyệt quý.

Thầy địa đưa vàng bạc trả cho ông và dặn :

- Nay tạm trả chừng này, mai sau sẽ trả thêm. Ta có việc phải về bản quốc mấy tháng, lúc sang, ta sẽ nói chuyện tiếp.

Bấy giờ, Đinh Bộ Lĩnh tuổi tuy còn nhỏ nhưng lại là người có trí thông minh khác thường. Nghe thầy địa nói vậy, ông hiểu ngay là huyệt quý ấy ở ngay trong miệng con ngựa. Không chút hồ nghi, khi thấy thầy địa đi rồi, ông bèn lấy ngay nắm xương trên gác bếp, bọc cỏ non ở bên ngoài, xong, vào đầm lặn xuống chỗ con ngựa. Khi ngựa vừa há miệng là ông đút cả gói vào, đợi cho ngựa nuốt xong mới chịu ngoi lên. Vậy là ngôi huyệt quý mà thầy địa người Trung Quốc tốn hao tiền bạc và công sức mới tìm ra được, đã bị ông phỗng tay trên mất rồi. Từ khi táng được hài cốt con rái cá vào huyệt quý, tiếng tăm ông lừng lẫy, xa gần ai ai cũng theo về, bầu ông làm trại trưởng vùng ấy. Ông ở trong trại Đào Úc, có lần giao chiến với trưởng trại Bông của người chú là Dự, bị thua, chạy về ngang đầm chẳng may cầu gãy, bị té xuống nước. Người chú là Dự vừa đuổi kịp, đưa giáo ra để toan đâm, chợt thấy hai con rồng vàng hiện ra che chở cho ông, khiến chú ông hoảng sợ bỏ chạy. Tin lan ra, người kính phục theo về với ông ngày càng đông.

Ít lâu sau, thầy địa Trung Quốc lại sang, đem hài cốt của bậc tiền nhân, định táng vào huyệt đã tìm được nhưng tới nơi, thấy người lặn thuê cho mình ngày trước là Đinh Bộ Lĩnh đã trở thành bậc rất có danh tiếng lừng lẫy, người theo có đến mấy ngàn, biết ngay là huyệt quý đã bị mất, căm giận và tìm cách trả thù. Hắn tìm đến dinh trại của Đinh Bộ Lĩnh, nói rằng:

- Như tôi được biết, ngôi huyệt quý dưới đáy đầm ông đã lấy mất rồi. Nhưng tôi thấy ngựa dẫu quý nếu chưa có kiếm cũng chưa toàn bị. Vậy, xin biếu ông một số thanh kiếm quý, ông hãy đeo vào cổ ngựa, như thế từ nay ông sẽ ngang dọc khắp thiên hạ, kiếm chỉ tới đâu, giặc tan tới đó.

Đinh Bộ Lĩnh cho lời đó là hay chứ chẳng có chút nghi ngờ gì. Ông lấy kiếm đem về, lặn xuống đầm sâu, đeo vào cổ thần mã. Từ đấy, Đinh Bộ Lĩnh đánh đâu được đấy, tự xưng là Vạn Thắng vương, bình định được 12 sứ quân và thống nhất giang sơn, xưng là Đinh Tiên Hoàng đế. Đinh Tiên Hoàng ở ngôi 12 năm, sau bị tên hầu cận là Đỗ Thích ám hại cùng Thái tử Liễn, tức Nam Việt Vương. Đời vẫn cho rằng, ấy là do Đinh Tiên Hoàng đã mắc mưu thầy địa Trung Quốc, bởi vì sách ĐỊA LÝ có câu mã đầu hữu kiếm đới sát, nghĩa là đầu ngựa có gươm là mang sát khí".

*
* *

Lời bàn: Xưa nay, sự xuất hiện của những bậc có tài hơn người vẫn thường được cắt nghĩa theo lối khác người. Bảo thế là sự thêu dệt ly kỳ cho thêm phần khả kính cũng được, nói rằng đấy là biểu hiện của một dạng thức vừa đầu hàng vừa cố giữ sĩ diện hão của kẻ thua kém cũng được. Vậy thì tài bơi lặn đặc biệt của Đinh Bộ Lĩnh, nếu có bị thêm thắt quá đáng, để rồi thành ra chuyện mẹ ông bị rái cá hãm hiếp, sinh ra ông, nào có gì là lạ đâu? Cũng bởi mạch tư duy ấy mới có chuyện con thần mã ở dưới đầm của động Hoa Lư và chuyện thanh gươm trù yểm của ông thầy địa người Trung Quốc.

Song le, chuyện lạ về các bậc vĩ nhân chẳng bao giờ cạn cũng bởi sự nghiệp của các bậc vĩ nhân nào phải một sớm một chiều đã hiểu được đâu? Đằng sau cái vỏ ly kỳ hình như là cả một sự tôn kính bất diệt. Như con thần mã này, giờ chẳng phải ở dưới đáy đầm trong động Hoa Lư mà ở tận đáy lòng của tất cả những ai có lòng ngưỡng mộ các bậc anh hùng cái thế. Ngẫm mà xem!

Tiến sĩ Nguyễn Khắc Thuần