Sự cố môi trường biển miền Trung: Tiếp tục quan trắc để đảm bảo an toàn

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị.

Sáng 17/5 tại thành phố Đông Hà (Quảng Trị) Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Tổng kết công tác chỉ đạo để ổn định đời sống và sản xuất kinh doanh cho người dân 4 tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng sự cố môi trường biển.

Tham gia hội nghị có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cùng lãnh đạo các Bộ, ban ngành, lãnh đạo chủ chốt Tỉnh ủy và UBND các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế.

Đời sống ngư dân ổn định sau 2 năm sự cố

Báo cáo tóm tắt của Ban chỉ đạo xử lý sự cố môi trường biển do Bộ NN&PTNT là cơ quan thường trực do Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đánh giá sự cố môi trường biển xảy ra từ tháng 4/2016 tại Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế là hết sức nghiêm trọng. Sự cố đã gây thiệt hại về môi trường, hệ sinh thái biển và nguồn lợi hải sản, ảnh hưởng trực tiếp rất lớn tới sản xuất, kinh doanh đời sống khoảng 510 nghìn người thuộc 130 nghìn hộ dân ở ven biển của 4 tỉnh miền Trung.

Với sự quyết tâm của toàn bộ hệ thống chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo các bộ ngành Trung ương, các địa phương quyết liệt, đồng bộ vào cuộc để sớm tìm ra nguyên nhân xảy ra sự cố; ban hành một số chính sách cấp bách hỗ trợ người dân ổn định đời sống và sản xuất kinh doanh cho nhân dân 4 tỉnh miền Trung. Đến nay sau 2 năm tích cực triển khai các biện pháp khắc phục nhìn chung tình hình chất lượng nước biển, môi trường biển đã được khôi phục.

Hoạt động khai thác, nuôi trồng, kinh doanh thủy sản, sản xuất muối, các khu du lịch biển, bãi tắm của 4 tỉnh miền Trung đã hoạt động trở lại bình thường. Người tiêu dùng đã yên tâm tiêu thụ hải sản. Hệ sinh thái biển, nguồn lợi thủy sản bị tổn thương đã bước đầu phục hồi; tình hình an ninh trật tự xã hội ổn định.

Công tác bồi thường thiệt hại đã cơ bản hoàn thành, công tác an sinh xã hội, phát triển sản xuất kinh doanh đang được triển khai tích cực.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, cần nhận thức rõ bảo vệ môi trường là cốt lõi, không đánh đổi môi trường với bất cứ giá nào. Công tác bảo vệ môi trường phải được coi là nhiệm vụ chính trị hàng đầu ở các cấp chính quyền, cần quan tâm đúng mức, xem xét vấn đề môi trường từ khi lựa chọn các dự án đầu tư và trong quá trình thực hiện.

Kinh tế biển đã phục hồi và tăng trưởng tốt

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, Bộ đã điều động tàu kiểm ngư phối hợp với 4 tỉnh tăng cường tuần tra, giám sát và vận động ngư dân không khai thác hải sản tầng đáy ở vùng biển 20 hải lý trở vào nhằm bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản tầng đáy và đặc biệt là hệ sinh thái thủy sinh vừa mới bị tổn thương.

Nguồn lợi thủy sản đã phục hồi nhiều loại cá nổi như cá cơm, cá nục, cá khoai, ruốc… Người dân tích cực bám biển sản xuất các nghề khai thác cá nổi, từng bước chuyển các nghề khai thác tầng đáy như lồng bẫy, lưới rê đáy sang khai thác ở vùng biển xa bờ như rê khơi, vây, chụp mực, câu vàng. Số lượng tàu khai thác trên biển đã tăng trở lại.

Khi chất lượng nước biển được công bố an toàn, người dân đã tích cực cải tạo ao đầm, đầu tư nuôi trồng thủy sản. Sản lượng nuôi trồng thủy sản năm 2017 của 4 tỉnh đạt 46,9 nghìn tấn, tăng 1,4% so với năm 2016. Đối với sản xuất muối, diêm dân đã dành tiền bồi thường thiệt hại để tu sửa cải tạo cơ sở vật chất hạ tầng sản xuất, vì thế sản lượng và giá muối đều tăng, đời sống của diêm dân được ổn định, nâng cao.

Các đại biểu tham dự Hội nghị.

Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo cho vay 208,93 tỷ đồng để thu mua tạm trữ 7.302 tấn hải sản theo Quyết định số 772/QĐ-TTg, các khách hàng mua tạm trữ đều trả được hết nợ vay. Ngoài ra, các ngân hàng thương mại cho vay mới đối với 5.624 khách hàng để phục vụ sản xuất kinh doanh với số tiền 627,7 tỷ đồng, ngân hàng chính sách khoanh nợ cho 34 khách hàng.

Đã cấp 80,6 tỷ đồng để mua hỗ trợ 237.781 thẻ bảo hiểm y tế, Chính phủ tạm cấp 175,718 tỷ đồng hỗ trợ học phí cho trẻ em học mầm non, học sinh phổ thông và sinh viên đại học trong thời gian từ 2016-2018.

Bộ LĐ-TB&XH đã chỉ đạo triển khai xuất khẩu lao động cho 4 tỉnh miền Trung đi các nước, vùng lãnh thổ Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản làm các nghề thuyền viên tàu cá, sản xuất chế tạo trong ngành công nghiệp, công việc dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại các trung tâm dưỡng lão và hộ gia đình. Đến 31/1/2018 đã đưa 32.231 người thuộc 4 tỉnh miền Trung đi lao động ở nước ngoài. Quỹ quốc gia về việc làm đã cho 2.384 dự án vay vốn tạo công ăn việc làm cho 3.279 người lao động.

Hải sản tầng đáy đã an toàn

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã khẳng định hải sản tầng đáy 4 tỉnh miền Trung gồm Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế đã an toàn. Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, sau khi xác định nguyên nhân sự cố cá chết, theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Y tế đã xây dựng kế hoạch hoạt động giám sát, đánh giá an toàn hải sản tại 4 tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng với thiết kế nghiên cứu cho 3 nhóm hải sản gồm giáp xác, nhuyễn thể và nhóm cá tại 15 điểm giám sát.

Song song với việc lấy mẫu giám sát tại 4 tỉnh, Bộ Y tế cũng tiến hành lấy mẫu hải sản tại 3 tỉnh thành phố gồm Hải Phòng, Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, nơi không chịu ảnh hưởng sự cố môi trường biển nhằm làm nhóm đối chứng để so sánh, đánh giá với hải sản 4 tỉnh thiệt hại.

Quang cảnh Hội nghị.

Toàn bộ có 6 đợt lấy mẫu từ năm 2016 khi sự cố được xác định nguyên nhân và thủ phạm là Formosa. Kết quả giám sát các chỉ tiêu an toàn đối với mẫu hải sản tại 4 tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường và cả vùng biển Sơn Dương thuộc xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh đã tương đương với mẫu hải sản của các vùng biển đối chứng và đã đảm bảo an toàn.

Bộ Y tế cũng đề xuất với Thủ tướng tiếp tục giám sát an toàn hải sản tầng đáy từ 20 hải lý trở vào bờ biển tại 4 tỉnh miền Trung. Kiểm tra giám sát đánh giá chất lượng nước ăn uống, sinh hoạt của người dân 4 tỉnh miền Trung.

Thủ tướng: Tiếp tục quan trắc dọc biển, đảm bảo an toàn cho thủy hải sản

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định đây là một sự cố môi trường nghiêm trọng. Khi chỉ đạo giải quyết việc này, Bộ Chính trị, Chính phủ đã cân nhắc rất kỹ về phương án xử lý. Cuối cùng lựa chọn phương án vừa có lý, vừa có tình. Thủ tướng nói “Trước khi vào hội nghị, tôi cùng các Phó Thủ tướng đã chia nhau về trực tiếp tại các vùng từ Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế. Điều vui mừng là ngư dân các tỉnh đã rất phấn khởi trở lại đánh bắt. Đó là tín hiệu cho thấy sau sự cố, đời sống của người dân đã được khôi phục".

Thủ tướng biểu dương các bộ ban ngành, các tỉnh, nhưng cũng chỉ ra những tồn tại còn mắc phải. Nhất là việc khiếu nại, khiếu kiện trong việc đền bù hỗ trợ vẫn xảy ra. Việc phối hợp cung cấp thông tin đến người dân vẫn còn hạn chế.

“Môi trường là trụ cột của sự phát triển, nhất là môi trường biển nên Bộ Tài nguyên - Môi trường cần có giải pháp để môi trường được đảm bảo, không để hậu quả xảy ra lần thứ hai”.

Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ TN-MT xem xét bổ sung thêm các trạm quan trắc ở các vị trí đặc biệt như khu công nghiệp. Thủ tướng đã giao các bộ ngành liên quan cũng các địa phương tiếp tục hoàn thành việc bồi thường thiệt hại cho ngư dân. Tiếp tục theo dõi quan trắc dọc biển để đảm bảo an toàn cho thủy hải sản.

"Với những thế mạnh về biển như 4 tỉnh đang có, sau khi hoàn thành các dự án khôi phục môi trường biển, tôi tin rằng kinh tế 4 tỉnh này sẽ có bước phát triển vượt bậc", Người đứng đầu Chính phủ nhận định.

Lê Hữu Chính