Những ngôi đình cổ chờ sập
Được công nhận là Di tích cấp Quốc gia năm 2001, đình Lại Thế (xã Phú Thượng, huyện Phú Vang) hiện đang xuống cấp trầm trọng, có thể sập đổ bất cứ lúc nào. Và đây chỉ là một trong số những ngôi đình cổ ở Thừa Thiên-Huế có cùng số phận như thế.
Đình Lại Thế đang xuống cấp nghiêm trọng, nguy cơ sập đổ cao.
Theo các tư liệu còn lưu giữ, đình Lại Thế (được công nhận Di tích cấp Quốc gia năm 2001), xây dựng từ năm 1741, gồm tòa đại đình ba gian, hai chái kép; gian giữa rộng 2,95m, hai gian bên rộng 2,90m, hai gian chái mỗi gian rộng 1,7m. Toàn bộ đình có 54 cột, chia thành 8 hàng ngang và 7 hàng dọc, kiến trúc theo lối “trùng thiềm điệp ốc”. Đình được bố trí bao gồm toà đại đình, sân đình, cổng đình, hàng trụ biểu được liên kết với nhau theo một trục dọc.
Người dân cho biết, dù đã được tu sửa nhiều lần vào các năm 1780, 1845, 1891 và 1998 nhưng hiện nay đình đang bị xuống cấp nặng nề. Theo quan sát, hai hàng cột cái của chính điện đang bị lún sâu kéo gãy các vì kèo cùng toàn bộ phần mái đình. Một số cột bị mục ruỗng, hệ thống mái ngói bị dột.
Theo ông Châu Khắc Là (người quản lý đình Lại Thế) cho biết, ngôi đình do ba họ Châu, Trần, Nguyễn xây nên. Hằng năm ở đây diễn ra hai lễ chính đó là lễ xuân kỳ và lễ thu tế để dâng cúng các phúc thần, các thủy tổ khai canh khai khẩn, những sinh hoạt này được dân làng gìn giữ như một nét đẹp truyền thống.
Để tạm thời khắc phục tình trạng ngôi đình bị xuống cấp, dân làng đã sử dụng cọc gỗ để chống tạm các vị trí bị lún sâu. Hiện người dân rất lo, nếu không có biện pháp sửa chữa, tu bổ kịp thời thì ngôi đình này sẽ đổ nát, nhất là trong thời gian mưa bão đang tới gần.
Trước thực trạng xuống cấp của đình Lại Thế, mới đây UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế, Sở Văn hóa-Thể thao, UBND huyện Phú Vang và UBND xã Phú Thượng đã tiến hành các thủ tục để đề xuất kinh phí hỗ trợ theo quy định. Theo đó, Nhà nước đã duyệt kinh phí 300 triệu đồng và Ban Vận động tu bổ đình Lại Thế cũng đã kêu gọi từ xã hội và cộng đồng dân cư được thêm số tiền khoảng 300 triệu đồng. Tuy chưa đủ, nhưng theo Ban Vận động tu bổ đình Lại Thế, trước mắt vẫn phải tiến hành sửa chữa lại đình.
Chung số phận với đình Lại Thế, đình làng An Cựu (phường An Cựu); Đình làng Thế Lại Thượng (phường Phú Hiệp) cũng “kêu cứu” khẩn cấp. Đây là 3 trong số những đình làng đã và đang xuống cấp nghiêm trọng, là thực trạng chung của các di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn tỉnh.
Được biết, qua thống kê, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên-Huế hiện có khoảng 83 di tích nằm ngoài Quần thể di tích Cố đô Huế đang trong tình trạng xuống cấp và cần được tu bổ khẩn cấp. Tình trạng nhiều di tích xuống cấp bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chính là do yếu tố tự nhiên khắc nghiệt, lũ lụt, mưa bão; ngoài ra công tác quản lý, bảo tồn, duy tu, tôn tạo còn nhiều bất cập; nhiều địa phương không có kinh phí để sửa chữa, trùng tu.