Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Giảm áp lực cho giáo viên

Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ .

PV: Thưa Bộ trưởng, năm 2018 là một năm ghi dấu những nỗ lực đổi mới của ngành giáo dục, nhưng cũng còn đó những hạn chế - dù không mới - nhưng bộc lộ rõ ràng hơn. Bộ trưởng nhìn nhận một năm qua của ngành như thế nào?

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Năm 2018 là năm tiếp theo ngành Giáo dục triển khai Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Những nỗ lực trong một quá trình của ngành đã được ghi nhận trong báo cáo được công bố vào tháng 3/2018 của Ngân hàng Thế giới: Việt Nam là một trong 2 quốc gia thuộc khu vực Đông Á - Thái Bình Dương có hệ thống giáo dục phát triển ấn tượng; học sinh Việt Nam có thành tích học tập cao hơn mức trung bình của OECD.

Năm 2018, giáo dục Việt Nam cũng đón nhận những tin vui trên các bảng xếp hạng quốc tế: Lần đầu tiên Việt Nam có 2 trường đại học (ĐH) nằm trong top 1.000 thế giới; lần đầu tiên 100% học sinh các đội tuyển dự thi Olympic khu vực và quốc tế đạt huy chương, trong đó đã có những học sinh trở thành người chiến thắng với số điểm cao nhất thế giới; vào những ngày cuối năm 2018, đội tuyển học sinh dự kỳ thi khoa học quốc tế cũng đã mang về thành tích cao nhất trong lịch sử.

Năm qua còn là năm có tính chất “bước ngoặt” trong xây dựng chính sách giáo dục và đào tạo. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH được Quốc hội thông qua cuối tháng 11 vừa qua đã mở ra một trang mới cho phát triển giáo dục ĐH, mà có thể ngay trong những năm gần đây chúng ta sẽ nhìn thấy kết quả.Hàng loạt các chính sách không còn phù hợp được sửa đổi, bổ sung, thay thế bằng những Nghị định, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Thông tư của Bộ trưởng Bộ GDĐT. Nhiều chuẩn, tiêu chuẩn mới về con người, kỹ thuật cũng đã được ban hành dựa trên các đánh giá thực tiễn. Đây sẽ là tiền đề quan trọng cho đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục trong những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, năm 2018 cũng là năm còn nhiều điều phải suy nghĩ với ngành giáo dục: Hạn chế trong khâu ra đề thi, lỗ hổng trong khâu tổ chức chấm thi đã bị một số cá nhân lợi dụng để làm sai lệch kết quả Kỳ thi THPT quốc gia; những sự việc đau lòng về đạo đức nhà giáo, bạo lực học đường; cách xử lý thừa, thiếu giáo viên ở một số địa phương, áp lực nghề nghiệp đến từ nhiều phía khiến giáo viên mất đi động lực để cố gắng… Đây cũng sẽ những việc đặt ra cho ngành giáo dục phải giải quyết ngay trong năm 2019 và những năm tiếp theo.

Bộ trưởng đã nói đến những việc phải giải quyết. Vậy, bắt đầu từ kỳ thi THPT quốc gia năm 2019, đâu sẽ là những thay đổi để đảm bảo không lặp lại những hạn chế như năm 2018, thưa Bộ trưởng?

-Đầu tháng 12 vừa qua, Bộ GDĐT đã công bố thông tin về tổ chức Kỳ thi THPT quốc gia năm 2019. Theo đó, Kỳ thi THPT quốc gia năm 2019 căn bản giữ ổn định như năm 2018 nhưng có điều chỉnh theo hướng tăng cường các giải pháp kỹ thuật ở tất cả các khâu của quá trình thi, sắp xếp, bố trí lại nhân sự làm công tác coi thi, chấm thi nhằm hạn chế tối đa tiêu cực.

Rút kinh nghiệm năm 2018 khi đề thi cân đối độ phân hóa chưa hợp lý dẫn tới đề khó, năm 2019, quy trình ra đề thi sẽ được thực hiện chặt chẽ hơn, đặc biệt trong khâu phản biện đề, thử đề để đảm bảo đề chính xác, vừa sức với học sinh, đúng mục tiêu của kỳ thi.

Bộ GDĐT đã công bố bộ đề thi tham khảo, đến thời điểm này, đề thi tham khảo Kỳ thi THPT quốc gia năm 2019 nhận được phản hồi rất tích cực từ học sinh, giáo viên và phụ huynh. Đây là tín hiệụcho thấy những điều chỉnh của kỳ thi đang đi đúng hướng và đáp ứng được sự mong đợi của dư luận xã hội.

Cũng phải nói thêm, giải pháp kỹ thuật nào cũng do con người vận hành. Vì thế, cùng với các giải pháp đã đặt ra, Bộ GDĐT sẽ cụ thể hóa quy chế để xác định rõ trách nhiệm của từng thành phần tham gia ở từng khâu trong các giai đoạn cụ thể của quá trình tổ chức thi. Có như thế mới đi đến được một kỳ thi an toàn, khách quan và công bằng như tất cả chúng ta đang mong đợi.

Thưa Bộ trưởng, có người cho rằng, năm 2018 như “giọt nước tràn ly” về đạo đức nhà giáo, bạo lực học đường với nhiều sự việc có thể nói là “chưa từng có”. Bộ trưởng nghĩ sao về ý kiến này?

-Đúng là ngành giáo dục đã có một năm với nhiều sự việc về đạo đức nhà giáo, bạo lực học đường được phát hiện, gây phẫn nộ trong dư luận. Tất cả những trường hợp vi phạm đạo đức nhà giáo đã phải nhận các hình thức kỷ luật khác nhau, thậm chí phải ra khỏi ngành, về mặt pháp luật cũng đã có những trường hợp khởi tố. Quan điểm của Bộ GDĐT là kiên quyết bảo vệ các giáo viên có đạo đức, tâm huyết và trách nhiệm với nghề, đồng thời kiên quyết đưa ra khỏi ngành những giáo viên không đủ phẩm chất đạo đức. Ngành Giáo dục sẽ không chấp nhận bất cứ cách hành xử phi giáo dục nào của nhà giáo.

Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận, đó chỉ là những trường hợp cá biệt. Ngành giáo dục có hàng triệu giáo viên, đa số giáo viên tận tâm, tận lực, tâm huyết và trách nhiệm với nghề. Nhiều thầy cô giáo dám vượt qua các giới hạn của bản thân, sự khắc nghiệt của đời sống cá nhân để cống hiến cho sự nghiệp trồng người. Bộ GDĐT đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo chấn chỉnh vi phạm đạo đức nhà giáo. Tuy nhiên, để giải quyết tận gốc vấn đề đạo đức nhà giáo cần phân tích, nắm bắt được những nguyên nhân gốc rễ, nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, áp lực của giáo viên. Về việc này, Bộ đang làm thông qua các cuộc tọa đàm, trao đổi với các chuyên gia, nhà quản lý, nhà giáo; thông qua các cuộc đối thoại trực tiếp với giáo viên tại các địa phương, cơ sở giáo dục. Để từ đó có những điều chỉnh, đề xuất điều chỉnh, bổ sung các chính sách liên quan đến đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục.

Trong đó, có những việc ngành giáo dục có thể làm ngay nhằm giảm áp lực, tạo ra động lực, giúp các thầy cô yên tâm công tác.

Về chương trình giáo dục phổ thông mới, sau quá trình xây dựng chương trình rất thận trọng, trong năm 2019, đâu là những việc sẽ được làm để tiếp tục triển khai chương trình, thưa Bộ trưởng?

-Thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới là một trong những điểm nhấn quan trọng nhất trong thực hiện Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Chính vì vậy, quá trình xây dựng chương trình được tiến hành rất thận trọng, đảm bảo chất lượng, song vẫn phải đảm bảo tiến độ theo Nghị quyết của Quốc hội.

Ngay sau khi có chương trình sẽ tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, bắt đầu từ đội ngũ giáo viên cốt cán, sau đó làm đại trà. Năm 2019 sẽ tập trung cho đào tạo, bồi dưỡng giáo viên lớp 1. Việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên lần này ngoài trang bị kiến thức sẽ đặc biệt chú trọng tới bồi dưỡng kỹ năng sư phạm, có như thế giáo viên mới đáp ứng được mục tiêu của đổi mới là chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất năng lực người học.

Năm 2019, trên cơ sở các quy chuẩn, quy định vềtrường lớp, trang thiết bị, ngành giáo dục và các địa phương cũng sẽ tích cực chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất cho triển khai chương trình cho lớp 1.

Bên cạnh sự chuẩn bị các điều kiện triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, tôi cho rằng, vấn đề mấu chốt nhất cần làm trong năm 2019 là chuẩn bị tâm thế đổi mới. Khi giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, các bộ, ngành, địa phương và toàn xã hội sẵn sàng tâm thế đổi mới, chung tay với đổi mới thì chắc chắn đổi mới sẽ thành công.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Hương Lê (thực hiện)