Thưởng thức 'Nậm pịa'
Đến vùng Mường Lò (Nghĩa Lộ -Yên Bái), du khách thường được người dân bản địa giới thiệu món ăn độc đáo có tên “Nậm pịa”- một trong những món ăn mang màu sắc hoang sơ bậc nhất núi rừng Tây Bắc nói chung và của dân tộc Thái Mường Lò tỉnh Yên Bái nói riêng.
Để làm được món Nậm Pịa đòi hỏi người chế biến phải khéo léo và biết kết hợp nhiều loại gia vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.
Vậy “Nậm pịa” là gì? Trong tiếng Thái, “nậm” có nghĩa là canh, “pịa” là chất sền sệt ở trong ruột non nằm giữa đoạn dạ dày và ruột già của bò, dê, trâu... Nậm pịa chỉ có ở vùng núi Tây Bắc đây là món ăn truyền thống có từ rất lâu đời và được đồng bào dân tộc Thái rất yêu thích và tự hào.
Nguyên liệu chính của món này là nội tạng các loài vật ăn cỏ bao gồm dạ dày, tiết, lòng, tim gan, phèo phổi… và không thể thiếu một thứ nước sền sệt từ bên trong ruột non của con bò, dê, trâu, ngựa gọi nó là “pịa”. Để lấy được “pịa”, người Thái phải chọn kỹ đoạn ruột non, đến khi nước ninh xương và lục phủ ngũ tạng sôi già mới đổ pịa vào, có nơi cho thêm mật bò vào pịa. Phần ruột non sau khi lấy ra phải được buộc chặt hai đầu, sau đó cắt khúc ngắn, trộn cùng lá rau thơm, bột mắc khén, rau mùi tàu, tỏi ớt... tất cả được băm nhỏ.
Sau khi chuẩn bị xong, đặt nồi pịa trên bếp lửa đun đến khi nồi pịa sánh, sền sệt lại là được. Món Nậm pịa được múc ra bát có màu nâu đen, nước sền sệt, ban đầu khi nếm thử ta sẽ thấy vị đắng và mùi hơi nồng.
Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng để làm được món ăn này đòi hỏi người chế biến phải cực kỳ khéo léo và biết kết hợp nhiều loại gia vị đặc trưng.
Nậm pịa không phải là món dễ ăn, vì thế khách du lịch không phải ai cũng ăn “hết suất”. Tuy nhiên, đây là món ăn vẫn đảm bảo sự an toàn ngay cả với những người… yếu bụng. Nậm pịa khi mới ăn có vị đắng nhè nhẹ ở cổ họng nhưng lúc sau lại thấy ngòn ngọt kèm theo những vị là lạ của mắc khén - tiêu rừng. Chính hương vị là lạ này khiến người thực khách mải mê theo món ăn mà không thấy chán. Nậm pịa có thể dùng làm nước chấm cho các món thịt nướng, thông thường, những người dân nơi đây ăn Nậm pịa cùng với thịt bò hoặc dê luộc, ăn kèm với rau chuối và bạc hà. Khi chấm những miếng thịt luộc vào bát Nậm pịa thì bạn mới cảm nhận được hương vị của các loại gia vị lan tỏa đầu lưỡi bởi vị giác chuyển từ đắng sang ngọt khiến ai đã ăn một lần khó có thể quên được. Nậm pịa cũng có thể thưởng thức trực tiếp như một loại canh, đặc biệt có tác dụng giải rượu rất tốt.
Nậm Pịa khiến thực khách phương xa nhớ về một nét văn hóa ẩm thực độc đáo của đồng bào dân tộc, đồng thời món ăn này đã góp phần tạo nên nét văn hóa ẩm thực độc đáo của người Thái Mường Lò nói riêng và người Thái Tây Bắc nói chung.