Loay hoay đề xuất đổi tên

Đáng chú ý, Bộ này muốn đưa ra khái niệm mới hoàn toàn, đó là “trạm thu tiền” để thay thế cho trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ là nơi thực hiện việc thu tiền dịch vụ sử dụng đường bộ của phương tiện tham gia giao thông.

Cần phải nhắc lại rằng, câu chuyện đặt tên cho “trạm thu phí” không phải là ý tưởng lần đầu của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT). Đầu năm 2018, cái tên “trạm thu giá” được Bộ GTVT đề xuất để thay cho tên gọi “trạm thu phí,” song, do dư luận phản ứng quá gay gắt bởi cái tên “trạm thu giá” không có nghĩa, cũng hoàn toàn không cần thiết, Bộ này lại quyết định “trả lại tên cho em”.

Theo đó, “trạm thu phí” vẫn được giữ nguyên là “trạm thu phí”. Thế nhưng, dường như Bộ GTVT vẫn chưa thôi trăn trở với câu chuyện đặt lại tên cho “trạm thu phí”. Sau một năm im ắng, yên phận với tên cũ “trạm thu phí”, giờ đây, Bộ GTVT lại muốn thay đổi tên của các trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ thành “trạm thu tiền”.

Theo Dự thảo, trạm thu tiền dịch vụ sử dụng đường bộ là nơi thực hiện việc thu tiền dịch vụ sử dụng đường bộ của phương tiện tham gia giao thông đường bộ.

Trạm thu tiền đường bộ phải xây dựng theo quy chuẩn, tiêu chuẩn, thiết kế phải được cơ quan nhà nước phê duyệt; áp dụng công nghệ hiện đại theo quy chuẩn, tiêu chuẩn của Bộ GTVT. Toàn bộ dữ liệu thu phí tại trạm thu phí phải được kết nối với hệ thống quản lý, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Dự thảo cũng quy định về công khai thông tin, chế độ báo cáo, lấy ý kiến người dân, cơ quan quản lý, địa phương về vị trí đặt trạm thu phí; quy định phạt do các lỗi của nhà đầu tư; quy định về dừng thu phí do việc bảo trì dự án chưa đảm bảo...

Khoan chưa bàn đến cái tên “trạm thu tiền”, xin được đặt câu hỏi, với những nội dung đưa ra trong Dự thảo như trên, phải chăng trước đây các trạm thu phí chưa thực thi được những chức năng này? Và cũng xin được hỏi: Thu tiền thì khác thu phí ở điểm nào? Vì suy cho cùng, người dân khi đi qua các trạm BOT vẫn không thể không nộp phí sử dụng dịch vụ đường bộ. Liệu thay bằng cái tên “trạm thu tiền” thì cái mà người dân phải nộp khi đi qua các trạm thu phí đó có khác đi hay không?

Quay lại với khái niệm “trạm thu giá” được Bộ GTVT đề xuất trước đây, đồng ý rằng, đưa ra cái tên ‘thu giá” để phân biệt với phí sử dụng đường bộ, tức một loại do nhà đầu tư BOT thu và một loại do Nhà nước thu đối với những con đường do Nhà nước làm, hoàn toàn không sai.

Song liệu có cần thiết phải làm theo Luật Giá và buộc dư luận phải đồng thuận bất chấp sự vô nghĩa của nó, bởi một cái tên đã được phần lớn người dân cả nước chấp nhận, thì việc gì phải thay đổi nó để thêm phần “phức tạp hóa” vấn đề? Nhắc lại câu chuyện trên để khẳng định thêm một lần nữa rằng, “trạm thu giá” hay “trạm thu tiền” cũng đều chỉ với mục đích thu phí của người dân khi sử dụng dịch vụ đường bộ, bao lâu nay vẫn thu và như vậy, những cái tên nói trên không thể hợp lý hơn “trạm thu phí”- cái tên đã được sử dụng bao nhiêu năm nay.

Có rất nhiều vấn đề mà một Bộ giữ nhiều trọng trách về hạ tầng cơ sở như Bộ GTVT cần quan tâm, đơn cử như chất lượng công trình, nâng cấp nhiều tuyến đường, cầu cống, vấn đề về ùn tắc giao thông… thay vì một cái tên để rồi cứ loay hoay đề xuất chỉnh sửa, rồi xây dựng dự thảo... Liệu rằng một cái tên có thể thay đổi hay không trong khi bản chất của câu chuyện về các trạm thu phí đường bộ BOT lâu nay vẫn không thay đổi?

Cần phải nhắc lại rằng, bản chất của “phí” là khoản tiền mà các tổ chức, cá nhân phải trả khi được một tổ chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ và lâu nay, những khoản tiền phải đóng cho dịch vụ nào đó vẫn được gọi chung một khái niệm là “phí”- một khái niệm đã quá quen với xã hội thì có nhất thiết phải tìm cách để thay đổi? Và tại sao lại phải tốn thêm sức người sức của để làm một việc không cần thiết đó thay đổi một cái tên trong khi có bao nhiêu vấn đề khác hệ trọng hơn cần phải làm? Thiết nghĩ, cái tên “trạm thu phí” đã trở nên quen thuộc, người dân lâu nay vẫn gọi chung là “thu phí” thì các trạm BOT vẫn tiếp tục thu phí với mức thu hợp lý. Như vậy sẽ tạo được sự đồng thuận của dư luận xã hội hơn là cải biên “thu giá” hay “thu tiền” khiến cho dư luận băn khoăn.

Duy Phương