Giá điện làm 'nóng' nghị trường

Vấn đề về tăng giá điện được các đại biểu nêu ra trong phiên thảo luận.

Nếu có bức xúc trong cử tri và nhân dân thì cần xem lại

“Báo cáo cơ sở lý luận, pháp lý thực tiễn của ngành Công thương rất đầy đủ, khẳng định việc điều hành giá điện theo qui định của pháp luật, đảm bảo chỉ đạo sát sao của Thủ tướng. Tôi đồng tình với quan điểm này. Nhưng nếu việc điều hành vẫn để bức xúc trong cử tri và nhân dân thì cần xem xét lại” - ĐB Mai Sỹ Diến nói và cho rằng: Đây là việc thực hiện Luật Điện lực, ngoài thanh tra kịp thời để báo cáo đúng hay không, cần giao Quốc hội giám sát chuyên đề việc đầu tư, quản lý, xây dựng định mức giá bán và điều chỉnh giá bán, có Nghị quyết giao Chính phủ điều hành giá điện để đảm bảo tính công khai, minh bạch, vì ảnh hưởng tới phát triển kinh tế, liên quan đến đời sống người dân.

Trong xây dựng bảng giá điện của EVN được Bộ Công thương thẩm định trình Chính phủ, hiện có 6 bậc. Bộ Công thương cũng đưa ra ví dụ nhiều nước có bậc thang điện khác nhau, từ 1-7 bậc, còn ta có 6 bậc. Hiện bậc 1-2 là giá thấp hơn giá cơ bản, từ bậc 3 là giá cao hơn giá cơ bản. Báo cáo của Bộ Công thương có quan điểm điều hành để hỗ trợ cho người sử dụng ít, khuyến khích tiết kiệm điện. Nhưng ông Diến cho rằng, với cơ chế thị trường, quan điểm này chưa phù hợp, vì người nghèo, người sử dụng ít thì Đảng, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ tiền điện.

ĐB Lê Thu Hà (Lào Cai) cho rằng, Bộ Công thương lý giải giá điện 6 bậc thang là căn cứ tham khảo các quốc gia trên thế giới, nhưng lại chỉ tham khảo một nửa, mà không tham khảo các chính sách đi kèm của họ. Ví dụ, tại Mỹ có giá bậc thang nhưng cũng có rất nhiều DN cung cấp điện với giá cạnh tranh. Hay Hàn Quốc, khi thời tiết quá nóng thì Chính phủ quyết định tạm thời giảm giá điện trong tháng 7 và 8 để giúp nhân dân vượt qua giai đoạn này, vì họ coi nắng nóng như thiên tai. Các gia đình có con nhỏ cũng được giảm giá điện và Hàn Quốc đang cân nhắc thay đổi tính giá điện theo mùa. “Ta copy là phải có bậc thang, nhưng chính sách đi kèm thì ta chưa thể hiện được trong chính sách giá của mình” - đại biểu Hà nêu quan điểm.

Đồng ý việc phải giữ giá điện bậc thang, nhưng bà Hà đề nghị phải cân nhắc các bậc thang như thế nào cho hợp lý, bởi bậc 1 ở mức dưới 50 kWh đã được áp dụng từ rất lâu, khi các hộ gia đình còn ít thiết bị sử dụng điện. Còn đến nay, khi đời sống đã cao hơn, bậc thang cũng cần được điều chỉnh. Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP. Hồ Chí Minh) cũng đồng tình với quan điểm cần xem lại việc tính bậc thang giá điện. Ông Ngân đề xuất gộp bậc 1 và bậc 2 thành một bậc từ 0-100 kWh, bậc 3 và bậc 4 thành một bậc từ 101-300 kWh.

Đề nghị kiểm toán giá điện

Cũng vẫn bài toán giá điện, nhiều ĐBQH đã bày tỏ băn khoăn về giá điện và muốn Kiểm toán Nhà nước vào kiểm toán mặt hàng này.

Đại biểu Lê Thu Hà cho rằng trên thực tế, giá điện không tăng 8,36% như EVN công bố. Bà Hà dẫn số liệu tham khảo từ chuyên gia kinh tế cho thấy, người tiêu dùng ở bậc 6 (từ 401 kWh/tháng trở lên) phải chi trả đến 2.927 đồng cho 1 kWh, tăng đến 15% so với bậc 6 của mức giá cũ chứ không phải là 8,37% như EVN đệ trình để Chính phủ thông qua cho bậc 6. Đối với bậc 3 (101-200 kWh) theo EVN là mức phổ biến, thì mức giá mới 2.014 đồng/kWh tăng hơn 10% so với giá cũ 1.858 đồng, chứ không phải 8,4% như EVN thông báo. Tương tự, sự gia tăng giá điện ở bậc 4 (201- 300 kWh) là 12,7%, và ở bậc 5 (301-400 kWh) là 14.2%. “Như vậy thực chất mức tăng mới là 10%, 12,7%, 14,2%, 15%, khác với 8,33 – 8,4% trong đề xuất trình Chính phủ phê duyệt” - bà Hà nói và cho rằng “cách giải trình của EVN ẩn đi một lần tăng giá, làm cho % tăng giá thấp hơn”.

Đại biểu Quốc hội Lê Thị Nguyệt (Vĩnh Phúc) phát biểu ý kiến. Ảnh: Quang Vinh.

“Vấn đề đặt ra ở đây chúng tôi cần sự minh bạch của ngành điện lực về mức giá đúng của 1 kWh điện. Nếu có mức giá đúng mới biết mức tăng giá từ mức cơ sở lên mức lũy tiến là như thế nào. Tôi cho rằng nên đề xuất kiểm toán cách tính toán đầu vào giá điện cũng như cách kinh doanh điện trong thời gian qua. Báo cáo Bộ Công thương gửi thấy lý giải rất nhiều lý do, nhưng cá nhân tôi cảm thấy báo cáo chưa đáp ứng được yêu cầu của cử tri cũng như thông tin đến đại biểu Quốc hội” - đại biểu Hà nói.

Trong khi đó ông Phạm Phú Quốc lo lắng, giá điện tăng kéo theo giá sắt thép, xi măng, vật liệu xây dựng... tăng. Áp lực cho các mặt hàng trong nước tăng khi giá điện điều chỉnh. Kiểm soát lạm phát các tháng cuối năm đáng lo ngại.

M.Loan - H.Vũ