Có nên nâng giờ làm thêm lên 400 giờ/năm?

Cần quy định nguyên tắc số giờ làm thêm, nếu tăng giờ làm thì tiền lương phải trả hơn theo lũy tiến có sự thỏa thuận giữa người lao động và chủ sử dụng lao động.

Không áp dụng tăng giờ làm thêm ở khu vực công

Không đồng tình với việc mở rộng khung thỏa thuận về giờ làm thêm tối đa từ 300 giờ/năm lên 400 giờ/năm, ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP.Hồ Chí Minh) cho rằng, tăng giờ làm thêm giờ lên 400 giờ/năm nghe có vẻ ngược so với thế giới vì thế giới là giảm giờ làm và tăng lương. “Thử hỏi xem trong một năm người lao động có bao nhiêu thời gian để nghỉ ngơi? Tăng giờ làm việc lên 400 giờ/năm người lao động sẽ có thêm thu nhập nhưng thử hỏi công nhân có nhu cầu không? Chắc chắn là không.

Vẫn theo bà Tâm, ai cũng có nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí, chăm sóc con cái, chứ không thể chỉ có nhu cầu đi làm quần quật suốt ngày mười mấy tiếng. “Xét trên góc độ đó tôi nghĩ Quốc hội phải đưa ra chính sách làm sao để người công nhân làm ít giờ mà tiền lương, thu nhập tăng lên. Đề nghị Quốc hội nên bàn theo hướng đưa chính sách gì vào Bộ luật Lao động sửa đổi để cải thiện thu nhập của người lao động, đồng thời để họ có thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc con cái, tái tạo sức lao động. Bởi thực tế có rất nhiều công nhân hàng chục năm không về thăm gia đình được, con cái phó mặc ở quê cho ông bà nuôi. Có chuyện gì xót xa hơn như vậy không?”- bà Tâm nói.

Theo ĐB Cầm Thị Mẫn (Thanh Hóa), đối với doanh nghiệp việc làm theo giờ là vì mục tiêu sản phẩm, còn với người lao động chủ yếu để tăng thêm thu nhập. Việc làm thêm nhiều sẽ không có thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe, chăm lo cho con cái nên có thể sẽ dẫn tới hệ lụy đáng tiếc. Do đó bà Mẫn đề nghị, việc làm thêm chỉ cần tập trung vào một số doanh nghiệp, ngành nghề chủ yếu và trong một thời gian nhất định.

Cho rằng việc tăng thời gian lao động sẽ làm giảm thời gian tái tạo sức khỏe, dễ ốm đau, bệnh tật, ĐB Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) đề nghị, cần quy định nguyên tắc số giờ làm thêm, nếu tăng giờ làm thì tiền lương phải trả hơn theo lũy tiến có sự thỏa thuận giữa người lao động và chủ sử dụng lao động.

Giải trình, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, Chính phủ đã tính đến danh mục các ngành nghề, chỉ áp dụng tăng thời gian lao động ở rất ít các ngành nghề, và không áp dụng ở khu vực công.

Cần cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng

Liên quan đến đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, Chính phủ trình 2 phương án để Quốc hội xem xét, cho ý kiến. Theo đó phương án 1, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường: Cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi. Còn phương án 2, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường: Cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với nam và 6 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi. Chính phủ đề xuất lựa chọn phương án 1 vì đây là phương án có ưu điểm hơn, phòng tránh cao các rủi ro khi điều chỉnh tuổi đối với thị trường lao động, tránh gây sốc thị trường lao động, giữ được ổn định xã hội và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung: Chỉ áp dụng tăng thời gian lao động ở rất ít các ngành nghề, và không áp dụng ở khu vực công. Ảnh: Quang Vinh.

Bày tỏ quan điểm đồng tình với phương án 1, ĐB Nguyễn Thị Thu Hà (Bắc Giang) cho rằng, việc tăng tuổi nghỉ hưu trong thời điểm này là cần thiết vì đây là vấn đề bàn thảo từ nhiều năm nay, thể hiện quyền lao động của mỗi con người. Vì vấn đề tuổi nghỉ hưu đã quy định được 60 năm nhưng đến nay trước yêu cầu phát triển đất nước và sức khỏe của người dân đã được nâng lên nên việc tăng tuổi nghỉ hưu là hợp lý.

“Đặc biệt hiện lương hưu của nữ chỉ bằng 84% so với nam. Tăng tuổi nghỉ hưu lên phụ nữ sẽ có thêm cơ hội trong lao động, bồi dưỡng, đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm. Bởi hiện có nhiều phụ nữ bị thiệt thòi trên con đường thăng tiến do bị giới hạn của tuổi nghỉ hưu hiện nay”-bà Hà cho hay đồng thời đề nghị, việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu cần được thực hiện đồng bộ với các chính sách khác về lao động và an sinh xã hội và cần được tuyên truyền đầy đủ để tạo ra sự đồng thuận trong triển khai thực hiện.

Tuy nhiên, không đồng tình với việc nâng tuổi nghỉ hưu, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, tăng tuổi nghỉ hưu là vấn đề cần phải tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng, tính đến nhu cầu việc làm cho giới trẻ và một bộ phận không nhỏ lao động lớn tuổi không còn muốn tiếp tục làm việc khi đã đủ thời gian đóng BHXH, nhất là lao động phổ thông, cán bộ công chức viên chức. Do đó việc tăng tuổi hưu cần cân nhắc để không đánh mất cơ hội của người trẻ.

Theo ông Hòa, có những đối tượng sắp đến tuổi hưu theo luật hiện hành mà năng suất không cao, “sáng cắp ô đi tối cắp ô về” nhưng vẫn ở mức “hoàn thành nhiệm vụ” lại không muốn nghỉ hưu, chờ đúng tuổi mới chịu nghỉ theo dự thảo Bộ luật. Do đó cần quy định để tổ chức, cá nhân có thẩm quyền được quyền cho nghỉ hưu để ưu tiên vị trí việc làm đó cho tuổi trẻ nhiệt huyết, có năng lực đảm đương nhiệm vụ.

Còn ĐB Nguyễn Sơn (Hà Tĩnh) nhìn nhận: “Cần tăng tuổi nghỉ hưu nhưng phải thận trọng xem xét đối tượng ngành nghề như giáo dục mầm non, lao động độc hại có thể cho nghỉ hưu sớm 5-10 tuổi. Bên cạnh đó có những ngành nghề có thể tăng thêm tuổi lao động từ 5-7 tuổi. Do đó cần có danh mục các ngành nghề tăng và ngành nghề cho nghỉ hưu sớm và Quốc hội cần phải thảo luận và ban hành danh mục này”.

Trước vấn đề trên, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, điều chỉnh nâng tuổi nghỉ hưu các nước khác cũng đều gặp phải khó khăn nhưng phải quyết định sớm khi còn thặng dư. Thường thì người lao động và người dân không đồng tình nhưng vì lợi ích quốc gia các nước đều quyết định nâng tuổi nghỉ hưu như: Nga, Anh, Pháp. Việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu sẽ được điều chỉnh theo 3 nhóm, thứ nhất là lao động bình thường; thứ hai không tăng ở các nhóm ngành nghề lao động độc hại và có thể cho nghỉ hưu sớm; thứ ba là nhóm nghỉ hưu muộn được quy định cụ thể là 17 thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, nữ Thứ trưởng và các nhà khoa học, quản lý.

H.Vũ