Hợp tác xã kiểu mới: Mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị nông sản

Số lượng HTX tăng theo từng năm, phát triển khá đồng đều trên khắp các vùng miền. Ảnh: TL.

Thông tin này được đưa ra tại buổi họp báo Hội nghị toàn quốc tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và Diễn đàn Kinh tế hợp tác, HTX năm 2019 tổ chức sáng 9/10, tại Hà Nội.

Gần 60% HTX hoạt động hiệu quả

Phát biểu tại họp báo, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Thành Thống cho biết, sau 15 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW, mặc dù tình hình kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng có nhiều bất ổn, nợ công cao, ngân sách hạn hẹp, nhưng khu vực HTX lại hoạt động khá ổn định. Số lượng HTX tăng theo từng năm, phát triển khá đồng đều trên khắp các vùng miền, chất lượng hoạt động được nâng lên. Các HTX từng bước hoạt động đúng bản chất, ngày càng tập trung hơn vào việc hỗ trợ kinh tế hộ thành viên thông qua cung cấp các dịch vụ hoặc việc làm cho thành viên, nhất là HTX nông nghiệp. Nhiều loại hình HTX mới được thành lập như HTX môi trường, HTX trường học, HTX y tế…

Số liệu của Cục Phát triển HTX, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, sau 15 năm triển khai Nghị quyết, hiện cả nước có 101.400 tổ hợp tác (THT), tăng 587 THT (khoảng 0,58%) so với năm 2003; thu hút 1,34 triệu thành viên tham gia. Số lao động thường xuyên trong THT khoảng 1,1 triệu lao động, tăng 11,2% so với năm 2003. Doanh thu bình quân của 1 THT là 408 triệu đồng, tăng 75,7% so với năm 2003.

Về HTX, toàn quốc có 22.861 HTX, thu hút gần 6 triệu thành viên tham gia. Đồng thời, số lượng các HTX hoạt động hiệu quả tăng lên rõ rệt, chiếm khoảng 57% trong tổng số HTX. Doanh thu bình quân của một HTX năm 2018 đạt 4,4 tỷ đồng/HTX, tăng 3,6 tỷ đồng (gấp khoảng 5,2 lần) so với năm 2003.

Mắt xích quan trọng

Theo Thứ trưởng Võ Thành Thống, thời gian qua, đã có hàng trăm mô hình HTX ra đời và phát triển, mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho các thành viên HTX. Điều này thể hiện tính ưu việt của Luật HTX năm 2012 so với Luật HTX 2003. Đây là những tín hiệu đáng mừng, cho thấy kinh tế tập thể, HTX đang phục hồi và phát triển đúng hướng.

Bà Lê Thị Hương - Chủ tịch HĐQT kiêm Chủ tịch HTX Nhân Lý (Vĩnh Phúc) cho biết, từ khi Luật HTX 2012 ra đời, các thành viên HTX thay đổi tư duy, nhận thức trong phát triển kinh tế. Nhìn từ hoạt động của các thành viên hoạt động trong HTX Nhân Lý, bà Hương cho hay, mô hình HTX kiểu mới đã tạo chuỗi liên kết từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, gắn với xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu cho sản phẩm. Cụ thể, HTX là đầu mối để các thành viên gắn kết với doanh nghiệp (DN), từ sự gắn kết đó, DN mua sản phẩm của bà con nông dân và ngược lại, bà con nông dân tập trung sản xuất sản phẩm theo “đơn đặt hàng” của DN.

“Chính bởi vậy, các sản phẩm nông sản được sản xuất ra đáp ứng nhu cầu thị trường, không sản xuất theo kiểu “nhà trồng được” mà làm ra những sản phẩm thị trường cần” – bà Hương chia sẻ kinh nghiệm. Cũng theo bà Hương, các sản phẩm nông sản của HTX Nhân Lý đều được trồng, chăm sóc theo đúng quy trình đảm bảo an toàn sinh học, nhiều sản phẩm trở thành đặc sản vùng miền, tạo được thương hiệu trên thị trường. Đặc biệt, nhờ thực hiện tốt việc liên kết với DN, nên các thành viên và bà con nông dân trong vùng được sử dụng phân bón hữu cơ, vật tư đầu vào với giá ưu đãi, tạo điều kiện để các thành viên và bà con yên tâm sản xuất, nâng cao thu nhập.

Nhiều ý kiến cho rằng, trong điều kiện sản xuất còn manh mún, quy mô sản xuất nông hộ còn nhỏ lẻ, hộ nông dân khó có thể liên kết hiệu quả với DN. Ở chiều ngược lại, DN cũng khó có thể kết nối với từng hộ nông dân, bởi vậy, HTX chính là mắt xích quan trọng kết nối giữa DN và nông hộ. Và chỉ có liên kết mới tạo được chuỗi giá trị sản xuất – chế biến – tiêu thụ có quản trị theo hướng nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm cũng như vấn đề đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Vào ngày 14/10/2019 tới đây, Hội nghị toàn quốc tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương về kinh tế tập thể sẽ diễn ra tại Hà Nội, với 2 sự kiện quan trọng bàn về vấn đề kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác và HTX. Diễn đàn là nơi để các HTX, các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia trao đổi, thảo luận, tổng kết những bài học kinh nghiệm, đề xuất các chính sách để phát triển HTX, làm rõ vai trò, bản chất của mô hình HTX kiểu mới, việc phát triển kinh tế hợp tác, HTX gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và Chương trình OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm).

Minh Phương