Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ đạt thỏa thuận ngừng bắn ở Syria
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence ngày 18/10 tuyên bố đã đạt được với Thổ Nhĩ Kỳ về một “lệnh ngừng bắn” tại Đông Bắc Syria có hiệu lực trong vòng 120 giờ để lực lượng người Kurd rút lui khỏi khu vực chịu ảnh hưởng từ chiến dịch quân sự mà Ankara thực hiện.
Người dân vùng Bắc Syria bỏ chạy khỏi vùng chiến sự.
Thỏa thuận kéo dài 120 giờ
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và Ngoại trưởng Mike Pompeo hôm 17/10 đã tới Ankara để thảo luận về chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đang diễn ra ở miền Bắc Syria. Phát biểu sau buổi làm việc kéo dài hơn 4 tiếng với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Phó Tổng thống Mỹ cho biết Washington và Ankara đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Syria.
Theo ông Pence, Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý ngừng bắn 120 giờ (5 ngày). Trong thời gian này, các tay súng thuộc Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG) sẽ rút khỏi khu vực an toàn gần biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ. YPG là lực lượng người Kurd ở Syria sát cánh với Mỹ trong cuộc chiến chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Thỏa thuận cũng yêu cầu YPG giao nộp vũ khí hạng nặng và dỡ bỏ các công sự.
Đổi lại, Mỹ sẽ không áp đặt thêm biện pháp trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ. Nếu thỏa thuận ngừng bắn lâu dài có hiệu lực, Mỹ sẽ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đã áp đặt với Thổ Nhĩ Kỳ vì xâm lược Syria.
Ông Mazlum Abdi, thủ lĩnh Lực lượng Dân chủ Syria (trong đó YPG là thành phần chính) cho biết họ sẽ chấp nhận ngừng bắn, nhưng nói rõ: “Lệnh ngừng bắn này áp dụng với khu vực mà giao tranh vẫn diễn ra lúc này, có nghĩa là khu vực giữa các thị trấn Ras al-Ayn và Tal Abyad”. Ông Adbi nói thêm rằng nếu muốn ngừng bắn ở những khu vực khác thì cần thảo luận thêm, đồng thời khẳng định lực lượng YPG sẽ chỉ rút lui một khi các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ cũng rút quân.
Phó Tổng thống Pence cho biết Mỹ đã nhận đảm bảo từ YPG rằng họ sẽ đồng ý ngừng bắn. Tuy nhiên, dường như thiếu sự nhất quán giữa những gì mà Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ nói và những gì mà người Kurd nói về thỏa thuận ngừng bắn.
Tuy nhiên, điều khoản trong thỏa thuận ngừng bắn mà Phó Tổng thống Pence thông báo sau cuộc hội đàm với ông Erdogan ở Ankara vẫn mơ hồ. Thậm chí giới chức ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ còn không gọi đó là “thỏa thuận ngừng bắn”. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nói: “Chúng tôi đã có điều chúng tôi muốn. Đây không phải là ngừng bắn. Chúng tôi chỉ ngừng chiến dịch”.
Giới quan sát cho rằng, dường như Thổ Nhĩ Kỳ là bên giành được điều họ muốn nhờ vào thỏa thuận này, trong khi Mỹ đã phải nhượng bộ ở Syria.
Dù vậy, Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn tự hào coi đây là “ngày vĩ đại cho nền văn minh”. Ông viết trên Twitter: “Tôi tự hào vì nước Mỹ đã cùng tôi đi theo con đường cần thiết cho dù không phải là con đường truyền thống. Mọi người đã tìm cách đạt thỏa thuận này nhiều năm nay rồi. Sẽ cứu hàng triệu sinh mạng”.
Còn nhiều hoài nghi
Một trong số những người chỉ trích thậm tệ nhất quyết định rút binh của Tổng thống Trump khỏi miền Bắc Syria lại chính là đồng minh thân cận nhất của ông. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham cáo buộc ông Trump đẩy an ninh quốc gia vào chỗ rủi ro và nói rằng tay ông Trump sẽ “nhuốm máu” nếu như phiến quân IS trỗi dậy.
Sau khi Phó Tổng thống Mike Pence tuyên bố lệnh ngừng bắn, ông Graham cũng thể hiện chút ít hy vọng nhưng nói rằng ông vẫn không nắm được chi tiết thỏa thuận này. Vị thượng nghị sĩ này nói rằng ông sẽ tiếp tục tìm kiếm người ủng hộ mình trong việc thúc đẩy dự luật trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ, gây sức ép với người Thổ cho đến khi họ ký một thỏa thuận cuối cùng.
Một số thành viên đảng Cộng hòa khác từng chỉ trích ông Trump giờ cũng không quá tin vào thỏa thuận ngừng bắn này.
“Tôi hy vọng rằng thỏa thuận sẽ được tôn trọng, nhưng nằm ở trung tâm của vấn đề vẫn là một câu hỏi rằng tại sao những điều khoản và sự đảm bảo đó không được đàm phán từ trước khi Tổng thống ra quyết định rút quân?” – Thượng nghị sĩ Mitt Romney nói.
Trong lúc đang trên chuyến bay trở lại Washington, Phó Tổng thống Pence đã gọi điện cho một số nhà lập pháp của đảng Dân chủ và Cộng hòa để thông báo về diễn biến các cuộc đàm phán. Một quan chức nói rằng có khả năng ông Pence đã gọi điện cho các vị Chủ tịch của các Ủy ban hữu quan trong Quốc hội.