Vụ Hà Văn Thắm: Truy tố nguyên Trưởng ban kiểm soát OceanBank
Tòa án xác định Bùi Văn Hải - nguyên Trưởng ban Kiểm soát của OceanBank biết rõ OceanBank thu phí và chi lãi ngoài trái pháp luật nhưng không có biện pháp ngăn chặn hành vi vi phạm.
Ngày 21/10, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã tống đạt Cáo trạng số 91/CTr-VKSNDTC-V3 truy tố bị can Bùi Văn Hải (58 tuổi, nguyên Trưởng ban Kiểm soát Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Dương - OceanBank) về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 360, khoản 3-Bộ luật Hình sự năm 2015; đồng thời, phân công Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố Hà Nội thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm vụ án theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Theo cáo trạng, Bản án hình sự sơ thẩm số 330/2017/HS-ST ngày 29/9/2017 của Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội xác định các bị cáo Hà Văn Thắm (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị OceanBank), Nguyễn Minh Thu và Nguyễn Xuân Sơn (cùng nguyên Tổng Giám đốc OceanBank) đều khai tất cả các cuộc họp của Hội đồng quản trị đều mời Ban Kiểm soát.
Bị cáo Nguyễn Thị Nga (nguyên Giám đốc Khối Tài chính kế hoạch) khai thường xuyên gửi báo cáo cho kiểm toán và Ban Kiểm soát.
Bị cáo Nguyễn Lưu Nam (nguyên Giám đốc OceanBank Chi nhánh Quy Nhơn) khẳng định Bùi Văn Hải có 2 lần trực tiếp làm trưởng đoàn kiểm tra Chi nhánh Quy Nhơn, trong đó có 1 lần kiểm tra riêng về chuyên đề chi lãi ngoài.
Do vậy, tòa án xác định Bùi Văn Hải biết rõ OceanBank thu phí và chi lãi ngoài trái pháp luật nhưng không có biện pháp ngăn chặn hành vi vi phạm và đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an điều tra làm rõ.
Qua điều tra, cơ quan chức năng đã xác định trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2014, Hà Văn Thắm chỉ đạo chi lãi ngoài huy động vốn cho các khách hàng gửi tiền trên toàn hệ thống OceanBank.
Bùi Văn Hải là Trưởng ban Kiểm soát OceanBank, nhận thức đầy đủ vai trò, trách nhiệm trong kiểm soát hoạt động của ngân hàng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, Bùi Văn Hải đã không thực hiện đúng, đầy đủ chức trách, nhiệm vụ theo quy định tại Điều lệ và Quy chế hoạt động của Ban Kiểm soát, không có các biện pháp ngăn chặn, xử lý đối với việc OceanBank chi lãi ngoài trái quy định của ngân hàng, vi phạm Điều 21, 22 Quy chế và hoạt động của Ban Kiểm soát OceanBank.
Cụ thể, việc chi lãi ngoài trái pháp luật tại OceanBank diễn ra công khai trên toàn hệ thống OceanBank. Định kỳ hàng tháng, quý, năm, OceanBank có gửi các Báo cáo tài chính cho Ban Kiểm soát OceanBank gồm: Bảng cân đối tài khoản, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, thuyết minh báo cáo tài chính. Nội dung các báo cáo thể hiện việc hạch toán các chi phí chi trả lãi (cả lãi trong và lãi ngoài) cho khách hàng cùng vào mục chi trả lãi, không có khoản mục nào cụ thể riêng biệt về chi trả lãi ngoài.
Với chức vụ của mình là Trưởng ban Kiểm soát, Bùi Văn Hải không xem xét chỉ đạo kiểm tra làm rõ, ngăn chặn dẫn đến để việc chi lãi ngoài ngày càng nghiêm trọng.
Năm 2012, 2013, Ban Kiểm soát thành lập Đoàn kiểm toán nội bộ để kiểm tra hoạt động nghiệp vụ kế toán tài chính. Kết quả, tại Biên bản kiểm toán hoạt động nghiệp vụ kế toán tài chính ngày 20/11/2012 của Đoàn kiểm toán nội bộ do bà Lê Thị Minh Nguyệt làm trưởng đoàn, quá trình kiểm tra phát hiện nội dung tạm ứng hoạt động nghiệp vụ tại Hội sở số tiền 291,8 tỷ đồng.
Tại Biên bản kiểm toán hoạt động nghiệp vụ kế toán tài chính ngày 16/8/2013 do bà Đào Thị Kim Thoa làm trưởng đoàn phát hiện phần nội dung tạm ứng để hoạt động nghiệp vụ có nhiều khoản tạm ứng lớn hàng chục tỷ đồng không ghi ngày hoàn ứng. Bản chất của những khoản tạm ứng này chính là để chi lãi ngoài.
Sau khi kiểm tra, thành viên của 2 Đoàn kiểm toán đã báo cáo và chuyển 2 bản kiểm toán này cho Bùi Văn Hải nhưng Bùi Văn Hải không chỉ đạo để làm rõ nội dung, mục đích các khoản tạm ứng này, từ đó, không kịp thời phát hiện sai phạm để có kiến nghị xử lý, hạn chế thiệt hại cho các cổ đông OceanBank.
Kết quả điều tra giai đoạn 1 của vụ án Hà Văn Thắm đã xác định từ năm 2010 đến ngày 31/11/2014, tổng số tiền OceanBank đã sử dụng chi lãi ngoài và những việc khác là 1.576 tỷ đồng, trong đó số tiền xác định chi lãi ngoài là 1.050 tỷ đồng. Hà Văn Thắm và các đối tượng có liên quan đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi này.
Cáo trạng kết luận hành vi thiếu trách nhiệm của Bùi Văn Hải đã để cho Hà Văn Thắm và ban lãnh đạo OceanBank chi lãi ngoài trái quy định, gây thiệt hại cho OceanBank số tiền hơn 1.050 tỷ đồng.
Trách nhiệm dân sự đối với hậu quả thiệt hại đã được giải quyết tại Bản án phúc thẩm số 281/2018/HSPT ngày 4/5/2018 của Tòa án Nhân dân cấp cao tại Hà Nội.