Liên hoan Xiếc quốc tế 2019: Thành công và tiếc nuối
Sau gần một tuần diễn ra sôi nổi, Liên hoan Xiếc quốc tế 2019 vừa chính thức khép lại bằng lễ bế mạc và trao giải. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công còn đó những tiếc nuối và cả sự băn khoăn.
Một tiết mục gây thót tim cho khán giả theo dõi Liên hoan Xiếc quốc tế 2019.
Khán giả mãn nhãn
Liên hoan Xiếc quốc tế 2019 thu hút 13 đoàn nghệ thuật đến từ 9 quốc gia tham gia tranh tài gồm Australia, Campuchia, Trung Quốc, Cuba, Ai Cập, Hungary, Lào, Singapore và Việt Nam. Trong đó Việt Nam có 5 đơn vị tham gia là: Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam, Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam, Đoàn Nghệ thuật Xiếc và Ảo thuật Vũng Tàu và Hội Sân khấu TP HCM.
Theo đánh giá chung của BTC, các tiết mục tham dự Liên hoan đều được chăm chút, đầu tư, các nghệ sĩ say sưa luyện tập, tìm tòi cách thể hiện, trút hết đam mê, tâm huyết để cống hiến cho khán giả những giây phút thưởng ngoạn thú vị. Khán giả thực sự mãn nhãn trước các màn biểu diễn đẹp mắt, khéo léo và đầy dũng cảm đến từ các nghệ sĩ trong nước và quốc tế. Các tiết mục xiếc quốc tế giành được nhiều cảm tình của khán giả bởi ấn tượng về vóc dáng, hình thể và phong cách biểu diễn chuyên nghiệp. Tiết mục “Đu dây da đơn” của nghệ sĩ Liam Dummer Thomas (Australia) và Wai Eddy Goh (Singapore) đều đem đến những tạo hình ấn tượng cùng sức mạnh của đôi tay, chân với dây được treo trên cao. Tiết mục “Cột xoay” của 2 nghệ sĩ đến từ đất nước Cuba đã khiến toàn bộ khán giả phấn khích, hò reo, cổ vũ bởi sự phối hợp ăn ý và kỹ thuật điêu luyện trong từng chuyển động với cây cột xoay trên không trung; “Đứng tay đơn” của diễn viên Ai Cập làm “đứng tim” khán giả khi xếp dần từng bậc thang và cuối cùng đứng trên cây thang cách mặt đất khoảng 6 - 7m…
Đặc biệt, các nghệ sĩ Việt Nam cũng đã mang đến những màn trình diễn đặc sắc, ấn tượng. Đơn cử như động tác ôm gối xoắn 2 vòng, nhào 2 vòng (tiết mục “Nhào sào” - Liên đoàn Xiếc Việt Nam) trong khi diễn viên mới 20 tuổi. Khán giả cũng thót tim khi chứng kiến diễn viên xiếc nhào lộn, bịt mắt đi lại chơi vơi trên không trung không cần dây bảo hiểm ở trên 2 vòng quay khổng lồ (tiết mục “Vòng xoay mạo hiểm” - Liên đoàn Xiếc Việt Nam). Trong khi các tiết mục xiếc quốc tế chỉ thực hiện tiết mục đu dây trên cao với 2 nghệ sĩ thì ở “Đu sen” cũng của Liên đoàn Xiếc Việt Nam được thực hiện bởi 4 nghệ sĩ nữ với những động tác kỹ thuật cao như cắn răng, dùng tóc đánh đu trên cao.
Ngoài ra, một điểm đáng ghi nhận là Rạp Xiếc Trung ương - địa điểm biểu diễn quy mô với đầy đủ trang thiết bị phục vụ tất cả các thể loại xiếc, bảo đảm đủ điều kiện an toàn, các thông số kỹ thuật cho các tiết mục biểu diễn. Rạp xiếc Trung ương với hơn 1.200 chỗ ngồi hầu như buổi diễn nào cũng chật kín. Một số buổi diễn hết sạch chỗ ngay sau khi mở màn, nhiều khán giả phải ra về trong tiếc nuối…
Những hoài nghi đọng lại
Tuy nhiên, đằng sau những thành công đó, kết quả của Liên hoan cũng đã để lại nhiều “hoài nghi” cho chính những người trong cuộc. Cụ thể, kết quả chung cuộc BTC đã trao 6 Huy chương Vàng, 8 Huy chương Bạc cho các tiết mục xuất sắc. Ngoài ra, BTC còn trao giải cho các thành phần sáng tạo. Cụ thể, gồm Đạo diễn xuất sắc NSND Tống Toàn Thắng với tiết mục “Đu sen” - Liên đoàn Xiếc Việt Nam; Huấn luyện xuất sắc: Nguyễn Thị Huyền My với tiết mục “Giấc mộng Phù Vân” - Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam; Nhóm diễn viên xuất sắc: Nhóm diễn viên biểu diễn tiết mục “Đu bay” - Liên đoàn Xiếc Việt Nam và giải Khán giả yêu thích cho các tiết mục: “Đứng tay với tượng” - biểu diễn: Cui Yan - Đoàn Tạp kỹ Quảng Tây, Trung Quốc; “Tung mũ” - biểu diễn: Inthat Souvinay Pasakone, Ded Aloun Rattana - Đoàn Nghệ thuật Xiếc quốc gia Lào; “Đu vòng” - biểu diễn: Kha Srlymol - Trường Nghệ thuật Xiếc quốc gia Campuchia; “Đứng tay đơn” - biểu diễn: Ahmed Yassin - Đoàn Nghệ thuật Xiếc quốc gia Ai Cập; “Ảo thuật” - biểu diễn: Trần Anh Dũng (Trần Dũng) - Đoàn Nghệ thuật Xiếc, Ảo thuật Vũng Tàu; “Cánh chim hòa bình” (ảo thuật) - biểu diễn: Nguyễn Văn Bảy (K Tây) - Hội Sân khấu TPHCM; “Hề xiếc chó” - biểu diễn: Đặng Thanh Hải - Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam cũng tặng Bằng khen cho tất cả các đoàn tham dự Liên hoan…
Với kết quả trên, thì 28 tiết mục tham gia Liên hoan có đến 14 giải chính thức trong đó có 6 Huy chương Vàng và 8 Huy chương Bạc. Điều này đã vượt quá xa quy chế giải thưởng khi có đến 50% giải chính thức. Chưa kể, còn có 7 giải khán giả yêu thích, 3 giải giành cho nhóm sáng tạo. Chính vì điều này nhiều chuyên gia ngành xiếc của Việt Nam và nước ngoài bày tỏ những hoài nghi, thậm chí là bức xúc.
Theo một nghệ sĩ xiếc “lão làng” (xin được dấu tên) bày tỏ, với 5/6 Huy chương Vàng trừ 1 Huy chương của đoàn Hunggari thì các đoàn nước ngoài đều “trắng tay”. Với một Liên hoan mang tầm quốc tế như vậy là không thật sự công bằng, nếu so sánh về chất lượng chuyên môn thì các tiết mục của các đoàn nước ngoài hoàn toàn bằng hoặc hơn hẳn Việt Nam. Ngoài việc chấm chọn giải thưởng còn có nhiều sự trùng lặp trong các tiết mục. Chưa kể, 7 giải thưởng khán giả yêu thích hoàn toàn không có phỏng vấn, điều tra khán giả…
Có thể nói, với Liên hoan Xiếc quốc tế 2019 đằng sau những thành công vẫn là những “câu chuyện” xưa cũ ở Việt Nam đó là “căn bệnh” thành tích. Ở đó, những giải thưởng đang bị chi phối hơn những giá trị mà một Liên hoan quốc tế cần hướng tới đó là sự giao lưu, học hỏi… và giúp nhau cùng phát triển.