Cách mạng 4.0 nhìn từ đường phố
Chúng ta nói nhiều về 4.0 nhưng dường như hành động của chúng ta vẫn ở 1.0 hay 2.0. Một ví dụ rất nhỏ nhưng ý nghĩa không hề nhỏ từ cách đánh số nhà ở các thành phố.
Tác giả là Tổng Biên tập tạp chí Đối ngoại, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Iran.
Ngày nay, các khu đô thị mới của chúng ta mọc lên như nấm, những tưởng đây là nơi phải áp dụng các kỹ thuật tiên tiến nhất thì rất vô tình chúng ta cẩu thả ngay từ cách đánh số nhà. Các tòa nhà NƠ, BT, CT, 17T, 23T, v.v… rõ ràng chỉ là cách đánh số trên bản đồ thiết kế khu đô thị với hiểu biết là Nhà ở, Biệt thự, Cao tầng, 17 Tầng, 23 Tầng… nhưng cách đánh trên thiết kế này được bê nguyên vào thực tế cuộc sống khi để nó thành địa chỉ của tòa nhà. Nếu bạn không phải là người ở Linh Đàm làm sao mà biết được tòa NƠ1, 2, hay 3 ở đâu? Nếu bạn không ở Định Công làm sao bạn biết BT nào đấy nằm ở đâu? Nếu bạn không ở Trung Hòa thì làm sao biết được 17T1 hay 23T nằm ở đâu?! Tôi đã từng đi tìm rất lâu và chứng kiến cảnh người dân khu vực cũng không biết tòa bên cạnh đánh số thế nào.
Cơ quan tôi ở giữa quảng trường Ba Đình nhưng số nhà chẵn lẻ lại cùng một bên, khách đến bên chẵn bảo không tìm ra số lẻ, đến số lẻ thì bảo không tìm ra số chẵn vì ai nghĩ số lẻ lại cùng nằm một bên với số chẵn? Rất nhiều nơi số cũ chồng lên số mới, số mới chồng lên số cũ. Số nhà nhảy từ lớn xuống bé rồi lại lộn từ bé lên lớn.
Có những nơi con đường mới đã mở, nhà đã “ra mặt phố” nhưng địa chỉ vẫn là địa chỉ của ngóc ngách cũ, những ngóc ngách đã bịt thành nhà khi nhà quay ra phố mới, phải mất không ít thời gian để đi tìm một địa chỉ lạ nào đấy. Tính tổng lại, với dân số hơn 90 triệu người sẽ thấy lãng phí thời gian, sức lực và cả năng lượng không hề nhỏ.
Hiện đại nhất có lẽ ở Singapore nơi bạn chỉ cần gõ 5 chữ số mã số của tòa nhà là bạn sẽ định vị được ngay tòa nhà đó. Với cách làm hiện đại như vậy, người ta hoàn toàn không lãng phí cho việc tìm các địa chỉ cần thiết như chúng ta. Trong thời buổi thời gian là tiền bạc, Việt Nam chúng ta đang lãng phí vô cùng với cách đánh số nhà thiếu khoa học. chưa kể trong các tình huống khẩn cấp như cháy nhà, cấp cứu hay khủng bố thì hậu quả của việc đánh số nhà thiếu khoa học càng lớn.
Với kỹ thuật hiện nay, việc mã số các địa chỉ rất đơn giản. Kho dữ liệu đã có sẵn, chỉ cần cấp mã số theo hệ thống, có tính đến phát triển cho các địa chỉ sau này. Chi phí cho việc mã số hóa các địa chỉ này chắc không phải quá lớn, mà giá trị của nó thì vô cùng to lớn.
Vậy tại sao chúng ta chưa làm? Nguyên nhân có lẽ là ở tư duy của chúng ta. Chúng ta nói đến 4.0 nhưng tư duy vẫn còn là 1.0, 2.0. Hà Nội và các thành phố lớn chi không ít tiền cho việc làm đẹp thành phố, từ việc thay đi thay lại đá lát cho vỉa hè, trồng hoa giữa các cây lớn, nơi người ta chỉ thường để các thảm cỏ… Nhưng chưa thấy đề án nào số hóa cho các địa chỉ của thành phố tạo điều kiện cho người dân sinh hoạt và tạo cả điều kiện cho công tác quản lý. Chúng ta cần cán bộ tầm 4.0 cho việc quản lý đô thị bắt đầu từ việc rất nhỏ là đánh số các tòa nhà. Hãy làm theo cách 4.0 chứ đừng nói sáo rỗng về 4.0.