Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành: Vẫn băn khoăn nhà đầu tư
Ngày 12/11, Quốc hội thảo luận Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1. Việc giao cho Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư triển khai dự án sân bay Long Thành thay vì đấu thầu và đẩy nhanh quá trình xây dựng dự án đã nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu.
"Đây là dự án nhân dân mong đợi nhiều nên Chính phủ cần tập trung nguồn lực, xây dựng chất lượng, hiệu quả, tránh tiêu cực xảy ra” – ĐBQH Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP HCM).
Giám sát chặt chẽ việc sử dụng vốn vay của ACV
ĐB Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa) cho rằng, đường cao tốc TP Hồ Chí Minh- Long Thành- Dầu Giây hiện đã quá tải, thường xuyên ùn tắc nên khó có thể đảm bảo giao thông cho Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Do đó Bộ Giao thông Vận tải cần cho biết giải pháp tổng thể về giao thông kết nối cho Cảng hàng không quốc tế Long Thành, tránh tình trạng như đối với Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất vừa qua.
Liên quan đến việc giao cho Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư Dự án sân bay Long Thành, theo ông Diến, để thực hiện, ACV cần huy động số vốn 4,194 tỷ USD, trong đó 2,628 tỷ USD sẽ đi vay. Như vậy theo Luật Quản lý nợ công Dự án sân bay Long Thành thuộc đối tượng bảo lãnh của Chính phủ, nên khoản vay trên phải được tính vào nợ công. “ACV là doanh nghiệp do Nhà nước chi phối, trong trường hợp huy động vốn dưới bất cứ hình thức nào thì Nhà nước vẫn có trách nhiệm xử lý khi có rủi ro đối với phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Do đó, cần thực hiện giám sát chặt chẽ của cơ quan có thẩm quyền đối với hoạt động vay và sử dụng vốn vay của ACV, đảm bảo minh bạch, hiệu quả trong thực hiện Dự án. Thực hiện cơ chế giám sát đặc thù đối với Dự án có hoạt động đặc biệt của quốc gia, không để mất vốn, mất uy tín, mất cán bộ như một số dự án trọng điểm trong thời gian vừa qua”-ông Diến bày tỏ.
Đặt vấn đề tại sao chỉ định thầu cho ACV, ĐB Tạ Văn Hạ (Bạc Liêu) băn khoăn, chuyện chỉ định cho ACV làm hai đường giao thông kết nối và các công trình dịch vụ phụ trợ nhưng ACV có thế mạnh trong hai lĩnh vực này không? Có những cái có thể chỉ định thầu được nhưng cũng có những cái không chỉ định thầu được, phải xem xét. “Nghị quyết nêu ra vấn đề không được làm ảnh hưởng đến nợ công, trong khi ACV là công ty cổ phần có 95% vốn nhà nước; dự kiến ACV làm dự án sẽ vay 2,628 tỷ USD. Đại biểu nêu hàng loạt câu hỏi: Vậy trong quá trình triển khai nếu có vấn đề thì có ảnh hưởng đến 95% phần vốn của Nhà nước không? Có làm tăng nợ công không? Trách nhiệm của Nhà nước về vốn đi vay của công ty này như thế nào?”-ông Hạ nêu vấn đề và đề nghị phải xem xét cho kỹ.
"Hiện nay, tình hình tài chính của ACV tương đối tốt. Dù quản lý 21 sân bay, chỉ 8 sân bay có lãi nhưng sau khi trừ chi phí, thuế thì ACV có khoản lợi nhuận khoảng 10 nghìn tỷ đồng mỗi năm” – Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể.
Theo ĐB Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn), ACV có năng lực tài chính lành mạnh, có nguồn thu sẵn sàng của 21 cảng hàng không để bù đắp thiếu hụt dòng tiền. Tuy nhiên 8/21 cảng hàng không thu đủ chi, có lãi; 13 cảng còn lại phải bù lỗ, chưa thể đóng góp nguồn thu cho ACV trong tương lai gần. Vốn đầu tư sân bay Long Thành trong báo cáo tiền khả thi là 16 tỷ USD, giai đoạn 1 là 4,194 tỷ USD, chưa có con số khái toán tổng đầu tư cho cả 3 giai đoạn là bao nhiêu. Với số vốn khoảng 5 tỷ USD có thể huy động được, nhưng với 11 tỷ USD tiếp theo, khả năng như thế nào, đề nghị làm rõ hơn.
Không thể lùi được nữa
Theo ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh), Dự án phải tạo động lực cho Việt Nam cất cánh vươn cao, thoát bẫy thu nhập trung bình nhưng nếu làm không tốt sẽ đè nặng lên đôi cánh phát triển của đất nước như một số dự án “trùm mền”, “đắp chiếu” đang tồn tại. Vì vậy, theo ông Nghĩa, Dự án phải đảm bảo 4 tiêu chí: Tăng hiệu quả kinh tế, tăng ổn định xã hội, tăng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, tăng trình độ công nghệ.
Trong khi đó, ĐB Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) cho rằng, Dự án không được phép lùi và không thể lùi được nữa vì nằm trong giai đoạn 2020-2025, muốn đạt tăng trưởng 6,8% trong giai đoạn tới thì Long Thành sẽ đóng góp một phần cho tăng trưởng ấy. Quốc hội khóa XIII đã có nghị quyết về vấn đề này và nếu giao cho doanh nghiệp trong nước đủ điều kiện tương lai sẽ có công nghiệp hàng không.
ĐB Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) phát biểu tại Hội trường ngày 12/11.
ĐB Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) cho rằng, cần triển khai nhanh Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành vì hiện sân bay Tân Sơn Nhất đã quá tải. Theo ông Ngân, việc thu hút đầu tư nước ngoài và bổ sung 2 tuyến đường kết nối sẽ phát huy hiệu quả nhanh của Dự án vì nếu không có 2 tuyến đường này Nhà nước cũng phải bỏ tiền ra để đầu tư công. Liên quan đến việc lựa chọn nhà đầu tư, ông Ngân nhìn nhận theo pháp luật hiện hành, Luật Đầu tư công và Luật Đấu thầu thì thẩm quyền của Thủ tướng và Thủ tướng quyết định chọn nhà đầu tư, vì vậy Quốc hội nên để Chính phủ lựa chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, việc lựa chọn phải đảm bảo vấn đề an ninh quốc phòng, công nghệ sử dụng phải hiện đại tiên tiến, hiệu quả.
Ông Ngân cũng cho rằng, cần đẩy nhanh tiến độ, có đất sạch để cuối năm 2020 thi công, vì đến nay mới giải phóng được 15%, do đó phải hỗ trợ cho tỉnh Đồng Nai đền bù tái định cư nhanh chóng thì năm 2025 mới đưa Dự án vào quá trình khai thác, đảm bảo an ninh an toàn bay. “Đây là Dự án nhân dân mong đợi nhiều nên Chính phủ cần tập trung nguồn lực, xây dựng chất lượng, hiệu quả, tránh tiêu cực xảy ra. Vấn đề này rất cần sự tăng cường giám sát của Quốc hội.
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể: Không sân bay nào đạt hiệu quả tốt như Long Thành
Về hiệu quả đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định: “Không có một sân bay nào đạt hiệu quả tốt như sân bay Long Thành, nhất là giai đoạn 1 và giai đoạn 2”. Bởi khi vừa hoàn thành thì có thể tăng lưu lượng hành khách từ 20-25 triệu lượt khách/năm. Dự kiến đến năm 2030 thì khu vực miền Đông Nam Bộ đạt 85 triệu khách/năm; tổng công suất cả sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành giai đoạn 2 là 100 triệu khách/năm.
Liên quan đến tổng mức đầu tư, Bộ trưởng cho biết hiện đã thuê tư vấn độc lập để thẩm tra rà soát nhằm đảm bảo tổng mức đầu tư phù hợp tình hình thực tế.
Liên quan đến những ý kiến của các ĐBQH đặt ra về năng lực ACV, Bộ trưởng cho biết, hiện nay, tình hình tài chính của ACV tương đối tốt. “Dù quản lý 21 sân bay, chỉ 8 sân bay có lãi nhưng sau khi trừ chi phí, thuế thì ACV có khoản lợi nhuận khoảng 10 nghìn tỷ đồng mỗi năm” - Bộ trưởng nói và thông tin, hiện ACV có khoảng 25 nghìn tỷ đồng không đầu tư bất cứ việc gì khác chỉ để tập trung cho sân bay quốc tế Long Thành.