NSND Hà Bắc với phim hoạt hình đầu tiên về bảo vệ biển đảo Việt Nam

Cảnh trong phim “Truyền thuyết đảo xa”.

Bộ phim hoạt hình cắt giấy 2D “Truyền thuyết đảo xa” là bộ phim cuối cùng của NSND Hà Bắc với cương vị là người của Công ty cổ phần phim Giải phóng nhận đặt hàng phim tài trợ của Nhà nước. Phim cuối cùng của cuộc đời “làm công ăn lương”, nhưng lại là phim hoạt hình đầu tiên về đề tài bảo vệ biển đảo. Ở thời đại đang “mốt” 4.0 ngay cả với nghệ thuật, nhưng NSND Hà Bắc lại chọn làm phim hoạt hình cắt giấy, loại hình mà ông rất sở trường với những bộ phim như: “Chú chuột biến hình”, “Quạ và công”, “Vợ chồng sáo”, “Sự tích cái nhà sàn”, “Cuộc sống”...

Thế nhưng, ít người biết, NSND Hà Bắc lại là người đầu tiên làm phim hoạt hình 3D Việt Nam. Năm 2005, tôi đã viết về bộ phim “Giấc mơ của ếch xanh” của ông (do Hãng phim Giải phóng phối hợp với Viện Phim Việt Nam sản xuất), bộ phim chỉ dài hơn 10 phút mà mất tới hơn 12 tháng miệt mài lao động. Vừa làm vừa học, ông bảo 12 tháng là khoảng thời gian ngắn hết mức có thể. Nếu cứ làm việc bình thường ngày 8 tiếng thì có lẽ công việc sẽ kéo dài hơn 2 năm…

Bộ phim hoạt hình “Truyền thuyết đảo xa” (kịch bản văn học: Đình Kính - Hà Bắc; đạo diễn và họa sĩ tạo hình chính: NSND Hà Bắc; nhạc sĩ Hoàng Thành Minh, các nghệ sĩ diễn xuất và dàn dựng tổng hợp: Hà Quang - Thu Nga - Hồng Nam, Mai Thu Vân; dẫn chuyện: NSND Quốc Trị...) được mở ra và khép lại với hình ảnh hai người lính nơi đảo xa kể về truyền thuyết Rồng Vàng đất Việt. Với tính hình tượng, ước lệ cao, bộ phim có nhiều tầng ý nghĩa để ở mỗi độ tuổi khán giả lại có sự khám phá khác nhau. Tuy là bộ phim về thời hiện đại, nhưng khác với các bộ phim trước, NSND Hà Bắc đã xây dựng một bộ phim không có lời thoại giữa các nhân vật mà chỉ là lời kể, cách tối ưu để ông thể hiện được chiều sâu của câu chuyện hướng vào tầng sâu thẳm của văn hóa, của truyền thuyết.

Ngay từ năm 2014, khi dàn khoan Hải Dương 981 xâm phạm vùng biển Việt Nam, NSND Hà Bắc đã nung nấu ý tưởng làm một bộ phim hoạt hình về đề tài này. Ông đã gặp nhà văn Đình Kính và được nhà văn nói ra ý tưởng về Rồng Vàng từ chín tầng mây hạ xuống thành đất Việt và những móng rồng chính là các hòn đảo. Cả hai bắt tay phối hợp viết kịch bản. Và lời bình mở đầu phim được viết ra: “Thuở xa xưa, khi đất nước ta còn ở thuở hồng hoang, từ trên cao thẳm tận chín tầng mây có một con Rồng Vàng cưỡi mây hạ xuống trần gian. Trời đất bừng sáng. Rồng vàng nhẹ nhàng rẽ mây, vươn mình nằm xuống, uốn mình thành dải đất hình chữ S bên sóng biển dập dìu. Những chiếc móng rồng rực rỡ co lại hóa thành những hòn đảo bao quanh, khẳng định một điều chắc chắn, những móng rồng đảo xa là cơ thể không thể tách rời của Rồng Vàng đất Việt”...

NSND Hà Bắc kể: Ban đầu, vì cả hai đều “tham” nên kịch bản có rất nhiều câu thoại. Nhưng vì kinh phí eo hẹp, thời lượng chỉ 12 phút nên cứ chắt lọc dần kịch bản. Cuối cùng mọi lời thoại đều trở nên rườm rà. Và cách tối ưu là chỉ có lời bình. Rồi công việc cứ túc tắc làm đến 5 năm mới hoàn thành. “Với tôi, một lượng thông tin lớn, tính ước lệ rất cao ở thời đại 4.0 nên sẽ cần những bộ phim có tính khái quát, tổng hợp cao. Ở những bộ phim ấy, nhiều cái đẹp chỉ thoáng qua nhưng vẫn đủ để những người am hiểu rung động”.

Qua bộ phim hoạt hình “Truyền thuyết đảo xa”, các nhà làm phim muốn khơi gợi ở người xem lòng yêu nước, tự hào dân tộc. Câu chuyện này cũng có yếu tố linh thiêng, đề cao sức mạnh “đồng bào” - sức mạnh của bao thế hệ đã cùng dựng xây đất nước. Trong những lúc gian nan, Đất mẹ Rồng Vàng luôn là điểm tựa cho lòng dũng cảm và tinh thần yêu nước của người dân Việt.

NSND Hà Bắc nói: Bộ phim là tấm lòng của nghệ sĩ chúng tôi muốn thực hiện một tác phẩm hoạt hình với đề tài xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hy vọng bộ phim sẽ ít nhiều đọng lại trong tâm trí của khán giả những cảm xúc về tinh thần bảo vệ và xây dựng Tổ quốc và cũng là một món quà kỷ niệm phim hoạt hình Việt Nam 60 năm tuổi và 75 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (1944-2019).

Từ Khôi