Vướng mắc trong xử lý xe bị tạm giữ, tịch thu

32 địa phương còn đơn vị phải thuê địa điểm tạm giữ phương tiện

Báo cáo tại phiên giải trình, Thiếu tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, từ năm 2013 đến tháng 9-2019 công an các đơn vị, địa phương đã tạm giữ 4.298.097 phương tiện giao thông đường bộ, trong đó 248.938 ô tô, chiếm 5,8%; 3.959.404 mô tô, chiếm 92,1%; và 89.755 phương tiện chiếm 2,1%. Tuy nhiên thực tế hệ thống trang thiết bị, nhà tạm giữ phương tiện, kho bãi vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu tạm giữ, bảo quản. Hầu hết các đơn vị tại công an các địa phương đều tận dụng trụ sở cơ quan để thực hiện công tác bảo quản phương tiện giao thông đường bộ vi phạm hành chính hoặc sử dụng nơi tạm giữ chung của nhiều đơn vị, không có kho chứa chuyên dụng riêng biệt, nhiều trường hợp phải thuê kho, bãi làm nơi tạm giữ, có 32/63 địa phương còn đơn vị phải thuê địa điểm tạm giữ phương tiện. Việc gia tăng số lượng phương tiện quá thời hạn tạm giữ mà chưa xử lý được dẫn đến tình trạng quá tải, tại nhiều địa phương nơi tạm giữ phương tiện vi phạm hành chính xuống cấp, không đảm bảo các điều kiện an toàn, dễ dẫn đến tình trạng cháy nổ.

Liên quan đến những khó khăn về mặt pháp lý, ông Ngọc bày tỏ: Theo quy định tại Khoản 9 Điều 125 Luật Xử lý vi phạm hành chính thì trong biên bản tạm giữ phải có chữ ký của người ra quyết định tạm giữ. Do đó khi tạm giữ phương tiện, người ra quyết định tạm giữ phải có mặt tại hiện trường. Quy định này gây khó khăn trong quá trình tạm giữ vì người có thẩm quyền tạm giữ không thể có mặt thường xuyên tại nơi xảy ra vi phạm để ký biên bản.

Đáng chú ý, một bất cập được ông Ngọc nhắc đến là do thủ tục tịch thu, bán đấu giá phương tiện mất rất nhiều thời gian, trải qua nhiều khâu như: Xác minh chủ sở hữu phương tiện, giám định, thông báo niêm yết, tra cứu hồ sơ để xác định phương tiện đó có nằm trong cơ sở vật chứng hay không, định giá, ra quyết định tịch thu, lập phương án xử lý tài sản đối với từng phương tiện. Qua báo khảo sát thực tế ở một số nơi, theo ông Nguyễn Trường Giang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, việc xử lý phương tiện quá hạn tạm giữ vẫn còn một số hạn chế, bất cập nhất định. Đơn cử như có nơi việc xử lý phương tiện quá hạn còn chậm, có những phương tiện đã quá hạn tạm giữ lâu ngày chưa được xử lý, làm mất giá trị của phương tiện. Ví như ở TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương có phương tiện bị tạm giữ từ năm 2015 đến nay. Đáng chú ý, nhiều phương tiện đã cũ nát, không đảm bảo tiêu chuẩn, kỹ thuật lưu hành sau khi bị tạm giữ hầu hết người dân không đến nhận lại phương tiện do giá trị thấp, mức phạt cao nên tồn trong kho tạm giữ. Việc bảo quản và xử lý loại phương tiện này mất nhiều thời gian, công sức và chi phí vật chất lớn từ giám định, đăng báo, bốc xếp, đấu giá, cắt phương tiện.

Kiến nghị quá 30 ngày chủ phương tiện không đến nhận thì tịch thu, bán đấu giá

Nêu lên khó khăn trong tổ chức thực hiện, ông Ngọc cho rằng, theo quy định tại Nghị định 46 thì các hành vi bị áp dụng biện pháp tạm giữ xe đều là các hành vi mà người điều khiển phương tiện dễ vi phạm như: Không có giấy đăng ký xe, vi phạm nồng độ cồn, chưa đủ độ tuổi quy định nên số lượng xe bị tạm giữ rất lớn. Kiến nghị về giải pháp trong thời gian tới, ông Ngọc cho rằng cần rà soát, sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính. Theo đó, sửa đổi Khoản 1, Điều 74 theo hướng đối với phương tiện quá thời hạn chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính 10 ngày, nếu người vi phạm không chấp hành quyết định xử phạt thì cơ quan có thẩm quyền thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng, quá thời hạn 30 ngày mà chủ phương tiện không đến nhận, không có lý do chính đáng thì cơ quan có thẩm quyền ra quyết định tịch thu, bán đấu giá phương tiện vi phạm hành chính.

Bà Đặng Hoàng Oanh, Thứ trưởng Bộ Tư pháp cũng cho rằng: Đối với các phương tiện vi phạm hành chính nếu người vi phạm không đến nhận mà không có lý do chính đáng hoặc trường hợp không xác định được người vi phạm thì cơ quan, người có thẩm quyền cần khẩn trương ra quyết định tịch thu. Đối với các phương tiện thuộc diện bị tịch thu thì cơ quan, người có thẩm quyền cần khẩn trương tiến hành các thủ tục để tịch thu sung công quỹ nhà nước và thực hiện việc bán đấu giá hoặc thanh lý phương tiện để nhanh chóng giải phóng phương tiện vi phạm ra khỏi các điểm trông giữ, tránh tình trạng quá tải, lãng phí tài sản xã hội.

Tuy nhiên theo ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng), về nguyên tắc nếu xe vi phạm do đua xe trái phép thì phải tịch thu, tuy nhiên tịch thu xong không thể bán đấu giá vì xe đua thường được “độ”, “chế” lại nòng do đó không thể bán đấu giá mà phải tiêu hủy. Vì vậy Luật Xử lý vi phạm hành chính nên phân cấp cho HĐND, UBND tỉnh và giám đốc công an được quyền xử lý vấn đề này.

Ông Nguyễn Trường Giang cho rằng, theo quy định, họ chứng minh hợp pháp mới cho nhận lại xe, khi họ không chứng minh được phải giữ lại xe và tìm chủ sở hữu. Sau đó 1 tháng tạm giữ phải ra quyết định tịch thu nhưng địa phương không thực hiện được khiến lại ùn lần 2. Nếu không xử lý nhanh thì Nhà nước phải bỏ ngân sách ra để trả tiền lưu bãi. Đơn cử như 1 phương tiện tiền kho bãi là 16 nghìn/ ngày, tạm giữ 30 ngày, đến khi bán đấu giá chỉ được 500-700 nghìn/ xe. Như vậy Nhà nước phải bỏ thêm ngân sách ra trong quá trình lưu kho bãi.

Theo ông Nguyễn Văn Pha, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, nhiều xe chỉ vài trăm nghìn nhưng là phương tiện “kiếm cơm” của nhiều gia đình. Do đó không đáng giữ thì đừng giữ. Để ùn tắc như ngày hôm nay phần lớn là do buông lỏng trong quản lý suốt thời gian dài của việc mua bán, cho, chuyển nhượng không sang tên. Do đó nên rút ngắn quy trình thủ tục để giải quyết cho nhanh chóng.

H.Vũ