Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư

PV:Một thực trạng đáng buồn, xuất phát từ suy nghĩ sai lầm về chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư (ăn chay trường, thực dưỡng...) là có đến 30% bệnh nhân tử vong do suy kiệt cơ thể trước khi tử vong do ung thư?

GS.TS Lê Thị Hương: Không thể phân tách rạch ròi thức ăn nào là dành cho tế bào khỏe mạnh, thức ăn nào là dành cho tế bào ung thư. Lựa chọn cách ăn kiêng khem thái quá, “quan điểm để tế bào ung thư chết đói” là vô lý và phản khoa học. Quan niệm sai lầm về dinh dưỡng này được những kênh online bán thực phẩm ăn kiêng, đồ thực dưỡng bám vào tâm lý đó của người bệnh ung thư mà đưa ra những thông tin sai lệch, thiếu khoa học. Cần biết: trong cơ thể của bệnh nhân ung thư đương nhiên là cùng tồn tại song hành cả tế bào ung thư và tế bào khỏe mạnh, chúng đều tồn tại và phát triển bằng các nguồn thực phẩm mà chúng ta nạp vào cơ thể. Hiểu một cách đơn giản bất kỳ loại dưỡng chất, nguồn năng lượng nào nuôi sống chúng ta thì cũng nuôi sống tế bào ung thư. Việc kiêng khem các loại thực phẩm giàu đạm, protein... chỉ ăn chay trường mà nghĩ rằng nó có thể giết chết tế bào ung thư và khỏi bệnh là suy nghĩ hoàn toàn sai lầm và phản khoa học.

Chế độ ăn của bệnh nhân ung thư hay bất cứ trường hợp nào khác đều cần phải đảm bảo sự cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng: Ngũ cốc để cung cấp năng lượng, thịt cá để cung cấp protein, dầu mỡ để cung cấp chất béo, rau quả để cung cấp vitamin và khoáng chất. Với chế độ ăn kiêng khem loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, thậm chí là chỉ ăn 100% gạo lứt, muối mè, trước hết sẽ khiến cơ thể bị thiếu hụt trầm trọng protein (chất đạm). Protein rất cần thiết trong việc xây dựng các cấu trúc trong cơ thể, cần có protein đề xây dựng nên các tế bào mới liên tục thay thế cho các tế bào cũ chết đi theo chu kỳ bình thường của tế bào. Bên cạnh đó, protein còn tham gia vào các chức năng miễn dịch, các loại hormone. Do đó, khi thiếu đi protein thì cơ thể trở nên rất mệt mỏi và không thể vận hành một cách bình thường được nữa. Với chế độ ăn khắc khổ này thì không chỉ tế bào ung thư chết mà tế bào lành cũng chết. Kết cục là bệnh nhân chết vì suy kiệt, vì thiếu sức đề kháng, vì thiếu năng lượng trước khi chết vì ung thư.

Vậy bệnh nhân ung thư cần ăn uống như thế nào, thưa BS?

- Ung thư là một bệnh mãn tính, trực tiếp ảnh hưởng đến cơ quan khởi phát bệnh và có thể di căn đến các vị trí khác, gây ra một loạt các biến chứng, trong đó có tác động tiêu cực đến tình trạng dinh dưỡng. Tình trạng dinh dưỡng kém cũng ảnh hưởng ngược lại đến đáp ứng điều trị, cách thức điều trị và chất lượng cuộc sống trên người bệnh. Do vậy hỗ trợ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư với ý nghĩa hồi phục tình trạng suy mòn/ suy dinh dưỡng, giúp ngăn ngừa các biến chứng và giảm nguy cơ tử vong liên quan đến ung thư. Cùng với đó các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị, liệu pháp miễn dịch… có thể khiến người bệnh ăn ít hơn và giảm cân. Mục tiêu dinh dưỡng trong thời gian này là duy trì cân nặng lý tưởng và áp dụng một chế độ ăn cân đối, lành mạnh để cung cấp năng lượng, sửa chữa, phục hồi và điều trị bệnh. Do đó người bệnh đang điều trị không cần kiêng khem nghiêm ngặt, nhưng nên lưu ý một số điều như: Ăn ít nhưng đủ dinh dưỡng, giàu năng lượng và giàu đạm; bổ sung thêm các sản phẩm giàu dinh dưỡng (sữa dinh dưỡng); kiểm soát được lượng thức ăn mà người bệnh ăn vào. Nên uống nước trước hoặc sau bữa ăn 30 phút; tránh uống nước trong khi ăn vì điều này có thể làm giảm sự ngon miệng; không nên ăn uống đồ có đường, nước ngọt, thức ăn nhiều chất béo; thường xuyên thay đổi cách chế biến và màu sắc của thức ăn để tăng sự hấp dẫn; tránh ngửi mùi thức ăn khi đang chế biến và giữ vệ sinh răng, miệng.

Nếu không ăn được thức ăn thông thường thì chuyển sang chế độ ăn nhỏ, mềm, nhuyễn (cháo, súp...). Khi người bệnh không ăn được hoặc ăn uống thông thường không đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng thì phải có các phương pháp hỗ trợ nuôi dưỡng hoặc nuôi dưỡng thay thế.

Mỗi người bệnh có thể trạng khác nhau… do đó bệnh nhân ung thư nên đến gặp BS điều trị hoặc BS dinh dưỡng để thiết lập cho mình chế độ ăn phù hợp, hiệu quả. Nhiều bệnh nhân phát hiện ung thư, thay vì đến các bệnh viện để thăm khám, tư vấn của BS thì lại nghe theo các phương pháp chữa bệnh không chính thống, không có trong y văn, sử dụng những sản phẩm thiếu nguồn gốc, hạn chế lượng chất dinh dưỡng nạp vào cơ thể… sẽ để lại hậu quả khó lường, đầu tiên là sẽ không đảm bảo sức khỏe, thể trạng nên không thể điều trị bệnh ung thư theo phác đồ.

“Chỉ với việc uống nước chanh nóng không đường hàng ngày có thể giết chết tế bào ung thư, bởi quả chanh có chứa chất chống ung thư còn mạnh hơn cả hóa trị liệu. Nếu duy trì thói quen này trong vài tháng liền có thể chữa khỏi cả bệnh ung thư” - điều này đang được các “BS tự phong” chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Quan điểm của BS như thế nào trước vấn đề này?

- Nước chanh không có tác dụng điều trị khỏi bệnh ung thư, dù là bất kỳ bệnh ung thư nào do các chất chứa trong quả chanh không có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư, có chăng với hàm lượng vitamin C cao, việc uống nước chanh chỉ giúp hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.

Trân trọng cảm ơn bà!

Đức Trân