Đề phòng dịch bệnh
Thời tiết mùa Đông - Xuân là điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus gây bệnh phát triển, tồn tại lâu hơn trong môi trường, vì vậy dễ làm tăng nguy cơ gây bệnh ở người, lây lan trong cộng đồng và bùng phát bệnh truyền nhiễm. Các bệnh cần đặc biệt chú ý gồm lây truyền qua đường hô hấp, đường tiêu hóa như bệnh tay chân miệng, bệnh sởi, rubella, ho gà, não mô cầu, thủy đậu, cúm, tiêu chảy, liên cầu lợn…
Trẻ bị cúm cần được cách ly và người chăm sóc trẻ cần đeo khẩu trang để phòng lây nhiễm.
Cúm “vào mùa”
Thời tiết giao mùa đông – xuân với đặc điểm độ ẩm cao, nhiệt độ thuận lợi là thời kỳ các loại virus, đặc biệt là virus cúm phát triển. Đây cũng là giai đoạn bệnh cúm “vào mùa”. Theo thống kê của Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương, từ giữa tháng 11 đến nay, mỗi tuần khoa tiếp nhận từ 100-130 bệnh nhi được chẩn đoán cúm với mức độ nặng khác nhau.
Cháu Minh Khôi (6 tuổi, Hà Nội) nhập viện do cúm A đến nay đã gần 1 tuần. Gia đình cho biết, sáng ngày 26/11 cháu vẫn khỏe mạnh đi học bình thường, buổi trưa đi học về, cháu bỗng nhiên lên cơn sốt cao 39-40 độ. Gia đình cho con uống thuốc hạ sốt nhưng cháu đáp ứng kém, chỉ giảm sốt một lúc rồi sốt lại. Sau một ngày, gia đình đưa con vào Bệnh viện Nhi Trung ương khám, các bác sĩ nhận thấy tình trạng cháu sốt cao, khó thở nên nhập viện với chẩn đoán viêm phế quản. Kết quả xét nghiệm cho thấy trẻ dương tính với virus cúm A.
Cùng phòng điều trị với bé Khôi là bé Ánh Dương (4 tháng tuổi, Bắc Ninh), được gia đình đưa đến bệnh viện sau 2 ngày sốt cao 40 độ. Mẹ bé chia sẻ, khi cho cháu uống hạ sốt thì cháu cắt được cơn sốt nhưng lại chuyển sang ho, khò khè, khó thở. Khi nhập viện, bác sĩ chẩn đoán cháu viêm đường hô hấp dưới. Kết quả xét nghiệm cũng kết luận cháu nhiễm cúm A.
Theo TS.BS Nguyễn Văn Lâm - Giám đốc Trung tâm Y học lâm sàng và các bệnh nhiệt đới trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương - bệnh cúm mùa là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây qua đường hô hấp với biểu hiện trẻ sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, hắt hơi, sổ mũi, đau họng và ho. Tác nhân gây bệnh hiện nay ở nước ta chủ yếu do các chủng virus cúm A và cúm B. Bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao, qua đường hô hấp, qua các giọt nhỏ nước bọt hay dịch tiết mũi họng do hắt hơi, ho, khạc. Thông thường, bệnh diễn biến nhẹ và hồi phục trong vòng 2-7 ngày, nhưng đối với trẻ em, người lớn tuổi, người có bệnh mãn tính về tim phổi, thận, bệnh chuyển hóa, thiếu máu hoặc suy giảm miễn dịch… bệnh có thể diễn biến nặng hơn như viêm phổi, dễ bị biến chứng và có thể dẫn đến tử vong.
Trong trường hợp trẻ bị mắc cúm, cha mẹ cần lưu ý nới rộng quần áo cho trẻ, chườm ấm ở vùng trán, nách, bẹn (nhiệt độ nước chườm được xác định bằng cách nhúng cùi chỏ của người lớn vào chậu nước, nếu thấy ấm là được). Cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ, mỗi 4-6 h uống nhắc lại 1 lần nếu trẻ có sốt ≥ 38,5o. Bên cạnh đó, cha mẹ nên dùng khăn giấy mềm lau sạch mũi, dãi rồi vứt bỏ ngay sau khi sử dụng (không nên dùng khăn xô vì sau mỗi lần lau, nếu không thay khăn mới, dùng lại khăn cũ vi rút vẫn bám lại trên khăn). Hàng ngày, nhỏ dung dịch nước muối sinh lý Natriclorid 9‰ vào mắt, mũi cho trẻ, súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối pha loãng đối với trẻ lớn. Thường xuyên vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng với nước sạch (vệ sinh cả bàn tay người chăm sóc và cả cho trẻ), tránh tối đa việc đưa tay lên mắt, mũi, miệng. Cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, mềm, dễ tiêu, dễ nuốt như cháo, sữa, hoa quả và uống nhiều nước. Tăng cường bú mẹ nếu trẻ còn bú mẹ. Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với trẻ lành, hướng dẫn che miệng và mũi khi ho và hắt hơi, tốt nhất bằng khăn vải hoặc khăn giấy. Mang khẩu trang khi chăm sóc trẻ. Tắm cho trẻ bằng nước ấm trong phòng kín gió, để tránh nhiễm lạnh.
Các chuyên gia khuyến cáo: tiêm vaccine là biện pháp hiệu quả để phòng cúm. Trẻ bị cúm cần được cách ly và người chăm sóc trẻ cần đeo khẩu trang để phòng lây nhiễm. Ngoài ra, các gia đình cần chú ý đảm bảo nơi ở thông thoáng, sạch sẽ, nhiều ánh sáng….
Phòng chống dịch bệnh mùa Đông - Xuân
Theo thống kê của Bộ Y tế, trong 10 tháng năm nay, hầu hết các dịch bệnh truyền nhiễm có xu hướng giảm so với cùng kỳ năm ngoái, riêng sốt xuất huyết theo chu kỳ nên số người mắc, tử vong tăng so với cùng kỳ, số mắc tay chân miệng tăng 0,5%. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cũng lo ngại một số bệnh giảm sâu, nhưng vẫn xuất hiện các trường hợp mắc rải rác, các ổ dịch tản phát như sốt rét, sởi, tay chân miệng. Những loại bệnh truyền nhiễm gia tăng trong mùa Đông - Xuân bởi đây là mùa lễ hội, thường tập trung đông người và gia tăng nhu cầu tiêu thụ thực phẩm từ gia cầm; thời tiết ẩm ướt kéo dài; gia tăng đi lại nên có nguy cơ xâm nhập các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm; tỷ lệ tiêm chủng thấp khiến nguy cơ bùng phát dịch bệnh tại các vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, gia tăng giao thông thương mại quốc tế dẫn đến nguy cơ xâm nhập các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, mới nổi. Trong thời qua một số bệnh giảm sâu, nhưng vẫn xuất hiện các trường hợp mắc rải rác, các ổ dịch tản phát: sốt rét, sởi, tay chân miệng. Một số bệnh đã được khống chế nhưng vẫn ở mức cao như sốt xuất huyết, tay chân miệng. Riêng về bệnh sốt xuất huyết, cả nước đã có hơn 250.000 ca mắc, 49 ca tử vong.
Các chuyên gia nhấn mạnh công tác phòng chống dịch bệnh là vô cùng quan trọng, nhưng nhận thức của người dân còn hạn chế, chưa tự giác tham gia các hoạt động phòng, chống dịch bệnh tại cộng đồng, chính quyền một số địa phương chưa quan tâm, chưa quyết liệt chỉ đạo các biện pháp phòng chống dịch bệnh...
Bộ Y tế đã đưa ra nhiều giải pháp, đặc biệt trong đó là nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, đảm bảo tiêm đủ mũi, đúng lịch với các bệnh. Các chuyên gia y tế lưu ý các bệnh sởi, rubella, ho gà, bạch hầu cần phải tiêm vaccine phòng ngừa, đồng thời tổ chức tiêm vét, tiêm bổ sung nhằm đảm bảo tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ đạt ít nhất 95%...
Ngoài ra, sẽ tăng cường giám sát, phát hiện sớm các bệnh dịch nguy hiểm, các ổ dịch tại cộng đồng, xử lý kịp thời, hiệu quả. Cần nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, đạt 95% quy mô xã, phường, sẵn sàng thu dung, cấp cứu, điều trị hạn chế thấp nhất tử vong; tập huấn nâng cao năng lực các tuyến về giám sát, đáp ứng, điều trị, đảm bảo hậu cần cho công tác phòng chống dịch.
Để chủ động phòng chống dịch bệnh mùa Đông - Xuân, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo: mọi người dân cần quan tâm, chủ động thực hiện các biện pháp nâng cao sức khỏe, phòng chống dịch bệnh như tiêm vaccine phòng bệnh đầy đủ và đúng lịch (đối với các bệnh có vaccine phòng bệnh như sởi, rubella, ho gà, não mô cầu, thủy đậu, cúm…), giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh; ủ ấm cho trẻ em khi đi xe máy, khi ra ngoài trời; khi làm việc ngoài trời, ra ngoài trời vào ban đêm, sáng sớm phải mặc đủ ấm, lưu ý giữ ấm bàn chân, bàn tay, ngực, cổ, đầu, tránh tiếp xúc với những người đang có dấu hiệu bị các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp như sởi, rubella, ho gà, não mô cầu, thủy đậu, cúm...
Cần đảm bảo an toàn thực phẩm, ăn chín, uống chín, ăn uống đủ chất, đủ dinh dưỡng, ăn nhiều hoa quả để giúp cơ thể tăng cường vitamin, nâng cao sức đề kháng; ăn cân đối các nhóm dưỡng chất: tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất; đảm bảo vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh mũi, họng hàng ngày; thực hiện tốt vệ sinh môi trường, vệ sinh gia đình, sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh.
Khi có các dấu hiệu nghi bị bệnh truyền nhiễm cần thông báo ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.