Điều chuyển người đứng đầu nếu hàng lậu tràn lan

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 tình trạng nhập lậu hàng giả xuất xứ hàng Việt Nam, hàng giả, hàng nhái các thương hiệu nổi tiếng có chiều hướng gia tăng. Trên tuyến biên giới, cửa khẩu đường bộ, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới vẫn còn tiếp diễn tại biên giới các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, Cao Bằng, Hà Giang… Và không cần phải ở tận các tuyến biên giới, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn được bày bán công khai ở các chợ dân sinh khiến “kinh tế trong nước không thể phát triển được nếu như buôn lậu, gian lận thương mại tràn lan”

Để xảy ra tình trạng hàng giả, hàng lậu vẫn tràn lan và không giảm có nhiều nguyên nhân trong đó có 2 lý do chính: Thứ nhất là chế tài, thứ hai là sự phối kết hợp. Dù chúng ta có 5 cơ quan có chức năng xử lý hành chính; lực lượng hùng mạnh nhưng hoạt động rời rạc, chồng chéo.
Về việc này, ông Nguyễn Sỹ Cương- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội từng than phiền: Có tình trạng lực lượng phòng, chống buôn lậu chưa làm tốt nhiệm vụ. Vẫn lấp ló tiêu cực bỏ qua cho buôn lậu. Ở đâu cũng mua được hàng lậu, hàng giả, trốn thuế. Trong khi, lực lượng quản lý thị trường yếu. Nếu lực lượng vẫn như thế này, thì vẫn là đất sống cho buôn lậu!

Phân tích các nguyên nhân dẫn đến tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại không giảm, chính Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình chỉ ra rất nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân gắn với sự thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, thậm chí là tiêu cực, tham nhũng, bao che, tiếp tay của một bộ phận cán bộ, công chức tha hoá, biến chất khiến tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại không có dấu hiệu giảm.

Thật vậy, để xảy ra tình trạng buôn lậu không thể bỏ qua trách nhiệm của cơ quan đảm trách công việc chống buôn lậu và đương nhiên người đứng đầu địa bàn để xảy ra hàng hóa thẩm lậu cũng phải chịu trách nhiệm bởi “con ruồi bay qua ngành Hải quan cũng biết, nhưng lại để lọt 600 bánh heroin. Các bộ ngành cho rằng nguyên nhân là do thiếu phối hợp, không rõ trách nhiệm của ai, vậy ai là người chịu trách nhiệm nếu tình trạng buôn lậu không giảm”- đây là những câu hỏi được đặt ra từ hồi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc còn giữ cương vị Phó Thủ tướng. Tại phiên họp tổng kết năm 2019 của Ban Chỉ đạo 389, Thủ tướng cũng đặt vấn đề, “hàng cấm, nhất là ma túy, hàng giả, hàng kém chất lượng đi đường nào vào Việt Nam, trách nhiệm chúng ta là phải làm rõ, “chứ không phải trên trời rơi xuống, không phải cây kim”. Như vậy để xảy ra tình trạng buôn lậu, hàng giả hàng gian nguyên nhân chủ quan là chính. Trách nhiệm thuộc về người đứng đầu các tổ chức, phụ trách địa bàn.

Để tránh tình trạng buôn lậu vẫn cứ diễn biến phức tạp như hiện nay, Thủ tướng yêu cầu cần đánh giá vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo cấp ủy, chính quyền địa phương, lực lượng chức năng của Ban Chỉ đạo 389 ở địa phương đã thể hiện tinh thần trách nhiệm chưa, nhất là lực lượng chức năng có bảo kê và có tham nhũng tiêu cực không? Cần làm rõ có nhiều lực lượng làm các công tác chống buôn lậu nhưng phải quy định rõ chức năng, nhiệm vụ và người chịu trách nhiệm, chứ không để tình trạng “cha chung không ai khóc”. Điều này cần sự phối hợp nhịp nhàng, bởi nhiều mà phối hợp kém, trách nhiệm không rõ thì tình trạng yếu kém trong chống buôn lậu sẽ lặp đi lặp lại và không có kết quả tốt được. Đồng thời kịp thời đình chỉ công tác cán bộ có dấu hiệu bảo kê, bao che, làm ngơ cho các hành vi vi phạm pháp luật, nếu phát hiện bao che, phải xử lý nghiêm dù đó là ai.

Như vậy, Thủ tướng đã chỉ rõ những điểm yếu nhất trong công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong phòng chống gian lận thương mại đó là sự thiếu phối hợp giữa các lực lượng và chất lượng cán bộ đồng thời yêu cầu người đứng đầu sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn nếu để địa bàn mình xảy ra tình trạng buôn lậu, hàng giả hàng gian tràn lan. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo ngại rằng yêu cầu xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi có những vi phạm trong lĩnh vực được phân công đã từng được đề cập đến trong các cuộc tổng kết, nhưng kết quả là gian lận thương mại, hàng lậu vẫn còn đất sống!

Chính vì vậy, từ chỉ đạo của Thủ tướng các cấp các ngành cần cụ thể hóa thành các quy định cụ thể. Chẳng hạn địa bàn này để lọt lưới hàng lậu bao nhiêu lần thì bị khiển trách, cảnh cáo, bao nhiêu lần thì phải điều chuyển công tác thậm chí là cách chức, buộc thôi việc. Phải có chế tài cụ thể và đủ sức răn đe để cán bộ không còn “làm ngơ”, “bảo kê” để hàng lậu tràn lan. Điều đó khó nhưng không phải không làm được.

Nguyên Khánh