Trung Đông căng thẳng: Iraq muốn quân đội Mỹ rút, Iran ngừng cam kết Thỏa thuận hạt nhân

Mỹ hiện duy trì 5.000 binh sĩ tại Iraq. (Nguồn: AP).

Ông Trump dọa trừng phạt Iraq

Vị tướng nắm quyền lực thứ 2 ở Iran, Qasem Soleimani, trước đó thiệt mạng trong một vụ không kích do Mỹ thực hiện nhằm vào đoàn xe của ông tại sân bay quốc tế Baghdad, Iraq. Vụ việc nhanh chóng đẩy Iran và Mỹ vào một vòng xoáy thù địch mới cực kỳ căng thẳng.

Một vị Bộ trưởng của Iran còn lên tiếng phản đối sau khi lãnh đạo Mỹ đăng tải hàng loạt đoạn tweet đe dọa sẽ tấn công 52 địa điểm ở Iran, trong đó có nhiều mục tiêu mang tầm quan trọng đối với nền văn hóa Iran, nếu như Tehran tấn công người Mỹ hoặc tài sản của Mỹ để trả thù cho cái chết của ông Soleimani.

Phát biểu trước báo giới trước khi lên Không lực Một di chuyển từ Florida tới Washington trong chiều tối hôm Chủ nhật vừa qua, ông Trump tiếp tục đưa ra cảnh báo.

“Họ được phép giết hại người dân của chúng ta. Họ được phép tra tấn và làm bị thương người dân của chúng ta. Họ được phép sử dụng các vụ đánh bom ven đường để thổi bay người dân của chúng ta. Mà chúng ta lại không được phép đụng chạm tới các địa điểm văn hóa của họ? Không thể như thế được” – ông Trump tuyên bố.

Tổng thống Trump còn đe dọa áp lệnh trừng phạt đối với Iraq và nói rằng nếu binh sĩ Mỹ bị buộc rời khỏi đất nước này, Chính phủ Iraq sẽ phải chi trả cho Washington chi phí “cực kỳ đắt đỏ” để vận hành căn cứ không quân ở đó.

Ông chủ Nhà Trắng nói rằng, nếu Iraq yêu cầu lực lượng Mỹ rời khỏi lãnh thổ của họ một cách không thân thiện như vậy, “chúng tôi sẽ áp lệnh trừng phạt mà họ chưa từng thấy trước đây. Nó sẽ khiến cho các lệnh trừng phạt nhằm vào Iran trông còn nhẹ nhàng hơn”.

Quốc hội Iraq đã thông qua một nghị quyết kêu gọi chấm dứt tất cả sự hiện diện của binh sĩ nước ngoài trên lãnh thổ Iraq. Điều này phản ánh rõ sự lo sợ của nhiều người dân Iraq rằng vụ không kích xảy ra trong hôm thứ Sáu tuần trước có thể đẩy họ vào một cuộc chiến khác giữa 2 siêu cường vốn đã đối đầu căng thẳng trên chiến trường Iraq và trên khắp khu vực.

Mặc dù các nghị quyết giống như trên thường không mang tính ràng buộc với Quốc hội Iraq, nhưng nghị quyết lần này lại đặc biệt đáng chú ý bởi Thủ tướng Iraq Adel Abdul Mahdi trước đó từng kêu gọi Quốc hội chấm dứt sự hiện diện của binh sĩ nước ngoài sớm nhất có thể.

Iran và Mỹ vốn đã tranh giành tầm ảnh hưởng một cách cực kỳ gay gắt ở Iraq kể từ khi Mỹ mở cuộc chiến ở nước này vào năm 2003 để lật đổ chính quyền Saddam Hussein.

Iran ngừng cam kết Thỏa thuận hạt nhân

Nhóm “E3” gồm các nước Pháp, Anh và Đức đã kêu gọi Iran tránh đưa ra các hành động bạo lực đồng thời kêu gọi nước Cộng hòa Hồi giáo tuân thủ các cam kết trong Thỏa thuận hạt nhân 2015.

3 quốc gia này cũng tái xác nhận quyết tâm chống lại nhóm IS và kêu gọi chính quyền Iraq tiếp tục cung cấp sự hỗ trợ cần thiết cho liên minh do Mỹ dẫn đầu.

Chính do quyết định rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran mà ông Trump đưa ra trong năm 2018 cùng việc áp đặt lại các lệnh trừng phạt nhằm vào Tehran đã đẩy hai nước vào vòng xoáy căng thẳng.

Hôm Chủ nhật vừa qua, Iran tuyên bố ngừng tuân thủ cam kết trong Thỏa thuận hạt nhân, nói rằng họ sẽ tiếp tục hợp tác với cơ quan quan sát hạt nhân của Liên hợp quốc nhưng sẽ không hạn chế hoạt động làm giàu uranium nữa.

Điều này có nghĩa rằng “sẽ không có hạn chế nào trong khả năng làm giàu, mức độ làm giàu, nghiên cứu và phát triển và… điều đó sẽ phụ thuộc vào nhu cầu về mặt kỹ thuật của Iran”- theo Kênh truyền hình nhà nước Iran. Họ cũng tuyên bố rằng động thái này có thể được đảo ngược nếu như Washington gỡ bỏ các lệnh cấm vận cho Iran.

Khánh Duy