Cài bộ lọc cho dòng vốn FDI

Theo Cục Đầu tư nước ngoài, giải ngân vốn FDI năm 2019 cũng đạt con số cao kỷ lục từ trước tới nay với 20, 38 tỷ USD, tăng 6,7% so với cùng kỳ năm trước.

Tính chung năm 2019, các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư vào 19 ngành lĩnh vực. Trong đó, lượng vốn đầu tư tập trung nhiều nhất vào lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo với tổng số vốn đạt 24,56 tỷ USD, chiếm 64,6% tổng vốn đầu tư đăng ký. Lĩnh vực hoạt động kinh doanh bất động sản đứng thứ hai với tổng vốn đầu tư 3,88 tỷ USD, chiếm 10,2% tổng vốn đầu tư đăng ký; Tiếp theo là các lĩnh vực bán buôn bán lẻ, hoạt động chuyên môn khoa học - công nghệ… Năm 2019 ghi nhận đã có 125 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Trong đó, Hàn Quốc vẫn dẫn đầu với tổng vốn đầu tư 7,92 tỷ USD, chiếm 20,8% tổng vốn đầu tư. Hong Kong (Trung Quốc) đứng thứ hai với tổng vốn đầu tư 7,87 tỷ USD, Đứng vị trí thứ ba là Singapore, và tiếp sau là Nhật Bản, Trung Quốc...

Theo địa bàn đầu tư, các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư vào 62/63 tỉnh, thành phố, trong đó Hà Nội đứng đầu về thu hút nhiều vốn FDI nhất với tổng số vốn đăng ký 8,45 tỷ USD, chiếm 22,2% tổng vốn đầu tư. TP Hồ Chí Minh đứng thứ 2 với 7 tỷ USD, tiếp theo là Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh…

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, khi nền kinh tế đã mạnh lên thì rất cần “bộ lọc” đối với dòng vốn FDI. Thời kỳ “trải thảm đỏ” mời gọi dòng vốn này, nay cũng khác tuy rằng không bao giờ chúng ta phủ nhận vai trò của FDI trong đầu tư phát triển. Nhưng rõ ràng, thực tế cũng cho thấy nếu kêu gọi đầu tư nước ngoài với bất cứ giá nào thì cũng khó tránh được hệ lụy.

Trước hết và nổi rõ nhất là tác động tiêu cực tới môi trường, khi các nhà máy xả thải thiếu trách nhiệm. Trong khi đó, điều đáng tiếc là các lĩnh vực có tiềm năng mà Việt Nam đang cần và khuyến khích đầu tư như nông nghiệp công nghệ cao còn chưa thu hút được nhiều vốn ngoại. Theo TS Phan Hữu Thắng- nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, thực tế cho thấy nên xác định trước một tỷ lệ tương đối trong từng giai đoạn (ví dụ 5 năm) sẽ thu hút bao nhiêu % theo kênh trực tiếp và bao nhiêu % theo kênh M&A (mua bán - sáp nhập)? Những ngành nghề, lĩnh vực nào cần và không cần khuyến khích đầu tư… Ông Thắng cũng lưu ý, đây là thời điểm cần cài đặt một “bộ lọc” nhà đầu tư ngoại để có thể chọn được những nhà đầu tư thật sự có năng lực, thân thiện với môi trường, bởi vì nhu cầu hiện nay đã khác thời kì trải “thảm đỏ” với tất cả các nhà đầu tư.

Tương tự, theo PGS. TS Hoàng Văn Cường (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), cần chuyển cách đón đầu tư FDI theo kiểu thụ động sang thế chủ động đi tìm những nhà đầu tư lấp được những khoảng trống kinh tế trong nước, phải tạo ra bứt phá cho sản xuất trong nước. Nếu không, chúng ta sẽ mất dần đi những thương hiệu, sản phẩm mang thương hiệu quốc gia.

B.Hồi