Hà Nam: Xi măng Xuân Thành khai thác quặng trước phép?

Xe tải chở quặng ra vào tấp nập tại khu mỏ đá sét Khe Non 2, xã Thanh Hương của Công ty CP Xi măng Xuân Thành.

Dân khốn khổ bên mỏ đá

Theo nhiều người dân xã Thanh Hương phản ánh, trong nhiều năm qua, từ khi nhà máy Xi măng Xuân Thành khai thác đá sét xi măng tại khu vực Khe Non 2, người dân nơi đây phải hứng chịu những hệ lụy nặng nề do ô nhiễm môi trường gây ra. Theo người dân, khoảng từ năm 2014 đến nay, nhà máy xi măng Xuân Thành khai thác mỏ đá khiến người dân hít no bụi. Hàng ngày hệ thống máy múc, máy ủi, xe ô tô chạy rầm rập trên mỏ đá gây khói bụi mù mịt bay vào nhà cửa, vườn tược của nhân dân.

Không chỉ hít no bụi từ khu vực mỏ đá của nhà máy Xi măng Xuân Thành, hoạt động vận chuyển đất đá từ mỏ quặng về nhà máy xi măng cũng khiến người dân sinh sống dọc hai bên tuyến đường ĐH 13 khốn đốn. Mỗi khi xe tải chạy là kéo theo cơn “bão bụi” ập vào người đi đường, nhà dân. Bên cạnh đó, mỗi khi trời mưa, đất đá từ khu vực khai thác trôi xuống các mương nước tưới tiêu của người dân khiến cho mương nước biến thành vũng lầy, gây ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Theo ghi nhận thực tế, các phương tiện máy móc khai thác đá sét diễn ra rầm rộ tại khu vực Khe Non 2 Công ty Xi măng Xuân Thành khiến khu đồi rộng lớn nham nhở. Tại khu mỏ, bụi bay mù mịt bao phủ cả vùng rộng lớn mà không được che chắn hay phun sương để hạn chế bụi.

Có hay không việc khai thác trước khi được cấp phép…?

Được biết, ngày 29/3/2019, Bộ TN&MT đã cấp Giấy phép mang số 780/GP-BTNMT cho Công ty CP Xi măng Xuân Thành khai thác bằng phương pháp lộ thiên đá sét xi măng Khe Non 2 thuộc các xã Thanh Hương, Thanh Lưu và Liêm Sơn, huyện Thanh Liêm. Diện tích khu vực theo giấy phép mà doanh nghiệp này được cấp là 74,5ha, được chia làm 3 khu vực với trữ lượng là 30.847.646 tấn đá sét. Thời gian khai thác là 27 năm, trong đó có 1 năm để xây dựng cơ bản.

Trước khi tiến hành khai thác, Công ty CP Xi măng Xuân Thành phải nộp thiết kế mỏ được lập, thẩm định. Báo cáo Sở TN&MT tỉnh Hà Nam để kiểm tra thực địa, xác định tọa độ, mặt bằng khai thác, cắm mốc giới khu vực được phép khai thác và phải thực hiện đầy đủ nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường, phục hồi môi trường của dự án khi khai thác xong…

Ngoài ra, trước khi tiến hành khai thác, Công ty CP Xi măng Xuân Thành phải đăng ký ngày bắt đầu xây dựng cơ bản mỏ, ngày bắt đầu khai thác, thông báo về giám đốc điều hành mỏ, kế hoạch khai thác, chế biến tại cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định.
Tuy nhiên, phản ánh tới Báo Đại đoàn kết, nhiều người dân địa phương cho rằng, khoảng từ năm 2014, người dân đã thấy xe Công ty xi măng Xuân Thành vào khu mỏ quặng Khe Non 2 khai thác chứ không phải đến năm 2019 mới khai thác.

Về thời điểm khai thác mỏ, ông Nguyễn Văn Duy - Phó Chủ tịch thị trấn Tân Thanh (trước đây là xã Thanh Lưu và Thanh Bình nhập lại) cho biết, Công ty CP Xi măng Xuân Thành khai thác mỏ đá sét xi măng thuộc địa bàn xã Thanh Hương từ khoàng 7-8 năm nay. Tại địa bàn thị trấn Tân Thanh, cuối năm 2019, công ty Xuân Thành khai thác chạm vào ranh giới, tuy nhiên chưa có đền bù cụ thể, một số chỗ vướng dân, nên yêu cầu dừng.

Đồng thời lãnh đạo thị trấn Tân Thanh cũng khẳng định, trong quá trình khai thác tại mỏ đá xi măng Xuân Thành thì lượng đất gió thổi bụi xuống khu dân cư phía dưới nên ô nhiễm môi trường, đồng thời có ô nhiễm tiếng ồn.

Đáng chú ý, trước các câu hỏi của phóng viên về việc Công ty CP Xi măng Xuân Thành tiến hành khai thác tại mỏ đá Khe non 2 từ thời gian nào và xã có kiểm tra hay không thì ông Phạm Văn Nam - Chủ tịch UBND xã Thanh Hương lại tỏ ra quanh co: “Tôi không nắm được… Cái đó thì tôi chịu”. Khi phóng viên đề nghị cung cấp các giấy tờ liên quan đến việc cấp phép, hoạt động của mỏ đá cũng như các biên bản kiểm tra của chính quyền xã thì ông Nam cũng từ chối cung cấp.

Trao đổi với phóng viên, ông Vũ Quang Bắc, Giám đốc điều hành Công ty CP Xi măng Xuân Thành cho biết: Công ty được cấp phép khai thác khoáng sản từ tháng 3/2019. Ông Bắc đã phủ nhận việc khai thác mà đó chỉ là trong quá trình xây dựng cơ bản mỏ, công ty tận thu đá sét vận chuyển về nhà máy. Theo ông Bắc, tính đến hết năm 2019, công ty này đã tận thu được 200.000 tấn đá sét vận chuyển về nhà máy xi măng.

Khi phóng viên đề nghị ông Bắc cho xem các giấy tờ liên quan đến tính pháp lý của xây dựng cơ bản mỏ, thiết kế xây dựng mỏ, giấy tờ thể hiện nộp tiền thuế, phí khai thác khoáng sản thì ông Bắc đã khước từ.

Đức Sơn