Đề nghị Bộ Công an làm rõ nghi vấn tiêu cực trong xuất khẩu gạo

Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công an điều tra, xác minh nghi vấn tiêu cực trong tổ chức triển khai thực hiện hoạt động xuất khẩu gạo. Ảnh minh họa.

Ngày 20/4/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã ký văn bản số 4763/BTC-VP gửi Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm đề nghị điều tra, làm rõ những thông tin cho rằng có tiêu cực trong công tác quản lý xuất khẩu gạo.

Văn bản 4763 nêu rõ việc tạm dừng xuất khẩu gạo là thực hiện kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về đảm bảo an ninh lương thực trong bối cảnh tác động của dịch Covid-19 ngày 23/3/2020, trong đó có chỉ đạo Tổng cục Hải quan tạm dừng việc mở tờ khai hải quan xuất khẩu gạo từ 0 giờ ngày 24/3/2020.

Ngày 10/4/2020, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1106/QĐ-BCT về công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 4/2020, trong đó có quy định về nguyên tắc quản lý hạn ngạch: Thương nhân đăng ký trên tờ khai hải quan đã đăng ký sẽ được trừ lùi vào số lượng được phép xuất khẩu trong tháng 4/2020. Trường hợp tờ khai hải quan không còn giá trị làm thủ tục hoặc số lượng thực xuất ít hơn số lượng đã khai hải quan thì số dư sẽ được cộng trở lại số lượng được phép xuất khẩu trong tháng 4/2020. Tờ khai hải quan có giá trị làm thủ tục hải quan cho tới khi tổng số lượng đăng ký xuất khẩu của các tờ khai chạm mốc 400.000 tấn (tờ khai hải quan có số lượng vượt quá mốc 400.000 tấn sẽ không có giá trị làm thủ tục hải quan). Trường hợp tờ khai hải quan không còn giá trị làm thủ tục hoặc số lượng thực xuất ít hơn số lượng đã khai hải quan thì số dư sẽ được cộng trở lại số lượng được phép xuất khẩu trong tháng 4/2020.

Quyết định số 1106/QĐ-BCT có hiệu lực kể từ 0h ngày 11/4/2020, nhưng tại thời điểm này Tổng cục Hải quan chưa nhận được văn bản chính thức từ Bộ Công Thương, đến 9h 30 sáng ngày 11/4/2020 Tổng cục Hải quan nhận được bản chụp do Bộ Công Thương gửi qua email. Ngày 13/4/2020, Tổng cục Hải quan nhận được bản chính thức.

Căn cứ nguyên tắc quản lý hạn ngạch quy định tại Quyết định số 1106 của Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan đã tiến hành thiết lập các chỉ tiêu thông tin trên hệ thống VNACCS để tự động theo dõi trừ lùi số lượng gạo xuất khẩu trong hạn ngạch được phép xuất khẩu và áp dụng từ 0h ngày 12/4/2020. Việc trừ lùi được hệ thống tự động thực hiện ngay sau khi người khai hải quan gửi thông tin tờ khai hải quan đến hệ thống theo nguyên tắc tờ khai hải quan đăng ký trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước và hệ thống sẽ tự động dừng tiếp nhận thông tin đăng ký tờ khai hải quan nếu số lượng đăng ký chạm mốc hạn ngạch được phép xuất khẩu (400.000 tấn) không có sự can thiệp của công chức hải quan.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong thời gian từ 0h đến 6h 15 ngày 12/4/2020 đã có 38 doanh nghiệp đăng ký 519 tờ khai xuất khẩu, với số lượng gạo đã đăng ký tờ khai xuất khẩu 399.989,43 tấn, trong đó có 1 doanh nghiệp đã đăng ký 102 tờ khai, xuất khẩu 96.234 tấn, hạn ngạch xuất khẩu gạo chỉ còn 10,57 tấn, vì vậy các doanh nghiệp tiếp tục đăng ký tờ khai xuất khẩu với số lượng lớn hơn 10,57 tấn nên không được hệ thống tiếp nhận.

Sau thời điểm 6 giờ 15 phút ngày 12/4/2020 đã có 2 doanh nghiệp (trong đó có 1 doanh nghiệp đã đăng ký tờ khai thời điểm trước đó) đăng ký 2 tờ khai với số lượng ít hơn 10,57 tấn đã được hệ thống tiếp nhận.

Chi tiết thông tin về doanh nghiệp, số lượng tờ khai hải quan, số lượng gạo đã đăng ký xuất khẩu, thời gian bắt đầu và kết thúc việc đăng ký tờ khai hải quan, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và công khai thông tin trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Hải quan.

Theo Bộ Tài chính, hiện nay trên một số phương tiện thông tin báo chí và mạng xã hội cũng như một số doanh nghiệp xuất khẩu gạo đặt nhiều nghi vấn tiêu cực trong tổ chức triển khai thực hiện hoạt động xuất khẩu gạo. Những nghi vấn tập trung vào việc có hay không việc trục lợi từ chính sách quản lý hạn ngạch xuất khẩu gạo, tính minh bạch trong việc chấp hành pháp luật về hải quan của cơ quan quản lý nhà nước và của các tổ chức, cá nhân liên quan...

Bộ trưởng Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Hải quan khẩn trương làm rõ các vi phạm và xử lý theo quy định.

Để đảm bảo tính khách quan, minh bạch và tổng thể trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến xuất khẩu gạo trong thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính đề nghị Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo các cơ quan chức năng xem xét, điều tra, xác minh, làm rõ các nội dung nêu trên. Điều này nhằm xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động xuất khẩu gạo cũng như xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân trong trường hợp đưa thông tin xuyên tạc, sai sự thật.

A.T.