'Của để dành' cho người lao động
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia. Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, không nằm trong nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.
Nhà nước hỗ trợ người dân đóng BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện hoàn toàn có thể tự lựa chọn mức thu nhập để làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện. Mức thu nhập thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (đang là 700.000 đồng/người/tháng) và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng (lương cơ sở hiện nay là 1,49 triệu đồng/tháng). Khi người dân tham gia BHXH tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ một phần tiền đóng: 30% (30% của tỷ lệ 22% của mức thu nhập tự chọn) với hộ nghèo, 25% với hộ cận nghèo và 10% với các diện khác. Thời gian hỗ trợ tiền đóng của Nhà nước tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người tham gia nhưng không quá 10 năm (120 tháng). Người dân có thể đến các đại lý thu BHXH tự nguyện tại UBND 322 phường, xã, thị trấn; tại các bưu điện; tại các hội đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ…; cơ quan BHXH TPHCM, 24 quận huyện để tham gia.
Được đóng 1 lần để hưởng lương hưu ngay
Người tham gia có thể đóng hàng tháng, hoặc 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng một lần; hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần; đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu nhưng còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng một lần cho đủ 20 năm để hưởng ngay lương hưu.
Người đóng BHXH không liên tục thì thời gian tính hưởng chế độ BHXH là tổng thời gian đã đóng BHXH. Người tham gia BHXH tự nguyện dừng đóng BHXH tự nguyện mà chưa hưởng chế độ hưu trí thì được bảo lưu thời gian đóng BHXH để sau này hưởng. Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng khi có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và đủ tuổi (nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi); tỷ lệ hưởng cao nhất là 75%.
Lương hưu và trợ cấp BHXH không bị đánh thuế. Người hưởng lương hưu không phải đóng bảo hiểm y tế mà vẫn được cấp thẻ bảo hiểm y tế.
Đóng BHXH tự nguyện vẫn được hưởng BHXH một lần
Người dân (nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi), nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục tham gia BHXH thì được hưởng BHXH một lần trong các trường hợp: ra nước ngoài để định cư; sau 1 năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần; người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ trướng, phong, lao nặng, có HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế. Người lao động dừng đóng BHXH tự nguyện mà chưa đủ điều kiện để hưởng lương hưu theo quy định mà không nhận BHXH một lần thì được bảo lưu thời gian đóng BHXH.
Thân nhân được hưởng chế độ tử tuất khi người tham gia qua đời
Người tham gia BHXH tự nguyện nếu qua đời thì người thân được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở khi thuộc một trong các trường hợp sau: Người đang hưởng lương hưu; có từ đủ 12 tháng đóng BHXH bắt buộc trở lên, hoặc có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên.
Về trợ cấp tuất một lần, người đang đóng BHXH tự nguyện hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm tính bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014; bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi. Người đang hưởng lương hưu chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần tính theo thời gian đã hưởng lương hưu, nếu chết trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng; nếu chết vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm 1 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu.
Về trợ cấp tuất hàng tháng, người tham gia BHXH tự nguyện (kể cả người đang hưởng lương hưu) có từ đủ 15 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên thì thân nhân đủ điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng, hoặc hưởng tuất một lần nếu muốn.