Đạo diễn Bá Vũ: Cố gắng giữ lửa cho nghề

Khi quay về Việt Nam 10 ngày trước Tết Nguyên đán, dịch Covid-19 bắt đầu bùng lên. Đạo diễn Bá Vũ cho rằng: “Năm 2020 chắc chắn sẽ là năm bi thảm nhất trong lịch sử điện ảnh thế giới, và Việt Nam cũng ngụp lặn trong vòng xoáy đó”.

Anh chia sẻ, ban đầu dự tính ở lại Mỹ chơi thêm ít ngày, nhưng lúc đó tất cả các hãng bay đều không còn vé về Việt Nam, vì thế, anh phải về nước đúng thời gian: “Tính ra thế mà lại may mắn, bởi nếu còn vé tôi nán ở lại chơi thì chẳng biết chuyện gì sẽ xảy ra, nhỡ may chuyến về phải quá cảnh ở Trung Quốc là chắc chắn sẽ bị cách ly khi về nước!”

Đồng thời với vai trò là một nhà báo nhiều năm viết về mảng điện ảnh có tiếng, đạo diễn Bá Vũ nhận định: “Năm 2020 chắc chắn sẽ là năm bi thảm nhất trong lịch sử điện ảnh thế giới, và Việt Nam cũng ngụp lặn trong vòng xoáy đó. Nhờ khống chế dịch tốt mà thị trường điện ảnh Việt Nam đã rục rịch hoạt động trở lại, các rạp phim đã được phép mở cửa đại trà. Tuy nhiên khó khăn đang bủa vây trùng trùng. Các hãng phim vẫn lên kế hoạch sản xuất phim, nhưng không còn khí thế như trước, tâm lý e dè vẫn bao trùm. Thiệt hại nặng nhất vẫn là các rạp chiếu phim. Nhân sự bị cắt giảm tối đa, các chủ rạp vẫn phải đang thương lượng để giảm giá thuê mặt bằng, nhưng kết quả chẳng khá khẩm bao nhiêu. Có thể sắp tới một số cụm rạp sẽ phải giải thể vì không chịu nổi áp lực chi phí.

Nỗi ám ảnh lớn nhất đối với điện ảnh Việt Nam hiện nay là khán giả đã không còn thói quen đến rạp sau một thời gian giãn cách quá dài, một phần do tâm lý e dè, phần lớn còn lại là “thắt lưng buộc bụng” bởi quá nhiều thứ phải lo về kinh tế. Phim nội địa thì không mạnh, phim mới thì không nhập khẩu được, do các nước vẫn đang bị ảnh hưởng bởi dịch, nên các rạp giờ vắng tanh vắng ngắt. 100% rạp phim Việt Nam hiện đang phải lay lắt cầm hơi bởi cứ tình hình kéo dài thế này, rạp sẽ chết khi không có khán giả. Mà không có khán giả thì không ai làm phim nữa sẽ kéo theo điện ảnh trong nước sụp đổ”.

Là người sống trong thế giới điện ảnh với nhiều đam mê và ý chí, nhưng cũng như nhiều đồng nghiệp khác, đạo diễn Bá Vũ không tránh khỏi thời điểm đang rất khó khăn:

“Không biết các đồng nghiệp khác thế nào, chứ từ đầu dịch đến giờ tôi thực sự chưa biết phải làm gì để vượt qua những khó khăn mà hiện nay bất cứ ai, bất cứ ngành nghề nào trong xã hội cũng đang phải gánh chịu. Trong giai đoạn này, kinh tế mới là thứ mọi người quan tâm hàng đầu, còn các ngành nghề giải trí phải xếp sau chót... sau cái bao tử! Vấn đề nghiêm trọng ở đây là không ai có thể biết điểm dừng của cuộc khủng hoảng này.

Chuyên mục điện ảnh mà tôi đã và đang đảm trách 10 năm nay trên báo Thể Thao & Văn hóa vẫn cứ diễn ra đều đặn hàng tuần thôi. Bình thường thì tôi cũng phải xem phim mỗi ngày, chỉ có việc nhớ lại những phim mình đã xem và viết thành bài theo cảm nhận của mình thôi. Vả lại mỗi tuần chỉ có một bài, nên cũng không phải là điều quá khó khăn.

Giãn cách xã hội 2 tháng là dịp để tôi nhìn lại những gì mình đã làm và sắp làm. Để nghiệm ra cái gì được, cái gì chưa được. Tuy nhiên lần đại dịch này lớn quá, nghỉ dài quá khiến nảy sinh rất nhiều băn khoăn rằng liệu khi dịch bệnh đã qua thì mọi thứ sẽ thay đổi như thế nào? Thực sự hồi phục là vấn đề lo toan của cả thế giới, mình chỉ là một hạt cát... Và quả thật sau khi Việt Nam bỏ giãn cách, mọi thứ hiện đang diễn ra không giống những điều mà tôi mong chờ”.

Trong thời điểm còn vướng nhiều u ám này, thì việc luôn nhìn vào sự tích cực của mọi việc diễn ra, vẫn là điểm sáng để đạo diễn Bá Vũ vẫn giữ được những lạc quan hồn nhiên như đúng tích cách trong anh:

“Tôi là người yêu thích sự vui vẻ thoải mái. Trong va chạm cuộc sống, cái gì tôi thấy cho qua được thì lướt đi cho nhanh để khỏi bận lòng. Ở tuổi này thì khó mà lạc quan hồn nhiên được, vì đa số mục tiêu tôi đặt ra hiện nay và đều chưa đi đến đâu cả, nên nếu ai thấy tôi có lạc quan hồn nhiên, thì đó chỉ là cái vỏ bên ngoài thôi. Tôi có nhiều nỗi lo và ưu tư lắm, chẳng qua tôi không muốn truyền năng lượng tiêu cực làm ảnh hưởng đến với người khác thôi”.

Dù vậy, đạo diễn Bá Vũ vẫn tiếp tục chia sẻ về bộ phim trong tương lai: “Phim ảnh là nghề nghiệp của tôi, bỏ nó ra tôi chẳng biết phải làm gì khác. Bây giờ và sắp tới cũng sẽ như vậy thôi. Chỉ có điều là trong hoàn cảnh dịch thế này mình phải dè dặt thôi, không thể nói trước được điều gì đâu. Sợ nói trước bước không qua - Nhất là trong tình hình phim ảnh hiện nay. Tôi vẫn còn một phim đang làm dang dở. Chưa biết lúc nào mới có thể bấm máy tiếp tục ở Việt Nam. Phim có nhiều yếu tố liên quan đến người nước ngoài, nên từ giờ đến cuối năm chưa biết tình hình dịch bệnh trên thế giới sẽ diễn biến thế nào.

Có lẽ cái được lớn nhất của đợt nghỉ dịch lần này là tôi có nhiều thời gian để sắp xếp ý tưởng và viết kịch bản. Mà không chỉ tôi đâu, hỏi thử các đồng nghiệp của tôi ai cũng thế cả! Phải cố gắng giữ lửa cho nghề bằng cách viết ra những gì mình muốn làm. Nhưng đợt này, cũng chẳng viết được nhiều lắm vì thời tiết nóng quá... cứ cắm đầu mãi trong máy lạnh và bốn bức tường chữ nghĩa nó bay đi đâu hết!”

Chia sẻ về tác phẩm điện ảnh mới đang ấp ủ, đạo diễn Bá Vũ nói, đó là một loạt phim series cổ trang về thời nhà Lê sơ, câu chuyện xoay quanh kỳ án Lệ Chi viên: “Điện ảnh vẫn là ưu tiên, nhưng không phải là hàng đầu như trước nữa. Hiện tôi đang quan tâm nhất về việc làm phim chiếu trực tuyến (Streaming). Đây là xu hướng bùng nổ trên thế giới, đang chứng minh được sức mạnh và sự ưu việt của nó, nhất là trong mùa dịch vừa qua. Tất cả đều thua, chỉ có phim trực tuyến là thắng. Không chỉ thắng lớn mà thậm chí nó còn đe doạ đến sự tồn vong của điện ảnh truyền thống!”

Việt Quỳnh