Trầm Bê được giảm án còn 3 năm tù, không phải liên đới bồi thường 505 tỷ đồng

Sau hơn một tuần xét xử, chiều 30/7, Hội đồng xét xử (HĐXX) thuộc TAND TP HCM đã đưa ra phán quyết đối với “siêu lừa” Dương Thanh Cường (54 tuổi, nguyên Tổng GĐ Công ty CP TM-XD Bình Phát, nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH SXXD và TM Thanh Phát), Trầm Bê (61 tuổi, nguyên Phó chủ tịch Ngân hàng Phương Nam - đã sáp nhập Sacombank từ 2015) cùng các đồng phạm về hành vi gây thiệt hại 505 tỷ đồng cho Ngân hàng Phương Nam.

Hành trình “siêu lừa” hàng trăm tỷ

Bị cáo Dương Thanh Cường bị đại diện VKS truy tố tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; Trầm Bê và các đồng phạm gồm nguyên lãnh đạo, cán bộ ngân hàng Phương Nam bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động tín dụng”.

Tại các phiên xét xử, Dương Thanh Cường thừa nhận hành vi từ 2007 đã mang 23 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) ở huyện Bình Chánh (TP HCM, đa số là đất nông nghiệp) để thế chấp tại Agribank - Chi nhánh 6 để được duyệt vay khoản tiền là 171 tỷ đồng.

Thế nhưng, đến năm 2008 bị cáo Cường khai do cần tiền đầu tư bất động sản đã tìm cách mượn các giấy chứng nhận QSDĐ trên với lý do để “hoàn tất thủ tục sang tên đất”, nhưng thực tế đã mang giấy tờ gốc này đem sang Ngân hàng Phương Nam để thế chấp, nhờ Trầm Bê cho vay.

Về phía Trầm Bê và các nguyên lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng này căn cứ trên các giấy chứng nhận QSDĐ để ký các hợp đồng giải ngân tiền và vàng cho Công ty Bình Phát do Dương Thanh Cường đứng tên, hợp thức các khoản vay hàng trăm tỷ đồng.

Năm 2010, Dương Thanh Cường không có khả năng trả các khoản nợ, ước tính vào khoảng hơn 81 tỷ đồng và hơn 9.200 lượng vàng cho Ngân hàng Phương Nam nên đã gán 23 giấy chứng nhận QSDĐ trên để xử lý nợ.

Trong đó, chỉ tính đến thời điểm năm 2013 thì cả nợ gốc và lãi được xác định lên đến 331 tỷ đồng. Sau đó, đại diện VKS giữ quyền công tố tại phiên tòa tính toán thời giá, bao gồm quy đổi số nợ vàng ra tiền đồng thì thiệt hại của vụ án thực tế lên đến 505 tỷ đồng.

Trong phần nhận định và đề nghị mức án, cơ quan công tố xác định, Trầm Bê và các nguyên lãnh đạo, cán bộ ngân hàng Phương Nam có trách nhiệm, sai sót và vi phạm trong việc kiểm tra hồ sơ đến phê duyệt các khoản vay hàng trăm tỷ đồng cho “siêu lừa” Dương Thanh Cường.

Tại tòa, cả Trầm Bê, luật sư và một số nguyên lãnh đạo, cán bộ ngân hàng cho rằng đều là nạn nhân của ông Cường và về phía Ngân hàng Phương Nam không bị thiệt hại gì vì thực tế vẫn đang nắm giữ 23 giấy chứng nhận QSDĐ.

Tham gia tại tòa, đại diện Sacombank cũng đề nghị giao tài sản này cho phía ngân hàng này để khắc phục thiệt hại trong vụ án; đồng thời cũng xin HĐXX xem xét để giảm án cho các nguyên lãnh đạo, cán bộ của ngân hàng Phương Nam. Dù vậy, phía đại diện Agribank - CN 6 có quan điểm đề nghị tiếp tục kê biên đối với 23 Giấy chứng nhận QSDĐ để đảm bảo bồi thường cho Agribank số tiền 171 tỷ đồng Dương Thanh Cường đã vay và phần còn lại để khắc phục hậu quả cho Ngân hàng Phương Nam.

Phía Agribank cũng đề nghị HĐXX tuyên Dương Thanh Cường có trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại các khoản vay khác cho Agribank liên quan đến các phát sinh của 23 “sổ đỏ” nêu trên.

Tại tòa, Dương Thanh Cường thừa nhận hành vi của mình nhưng do việc xác định giá trị của 23 tài sản trên là rất lớn nên muốn phối hợp cùng cơ quan chức năng để xử lý tài sản, đảm bảo quá trình trả nợ cho cả Agribank và Sacombank. Liên quan đến vấn đề này, một số luật sư có quan điểm đề nghị tòa trả hồ sơ để xem xét lại thiệt hại cũa vụ án. Bởi vì, số tiền thiệt hại 505 tỷ đồng VKS nêu từ đề nghị của Sacombank là chưa có căn cứ khách quan để buộc tội các bị cáo.

Về phía đại diện VKS bác bỏ các ý kiến trên, cho rằng có đủ căn cứ buộc tội các bị cáo, nên bảo lưu quan điểm đề nghị tuyên phạt Trầm Bê mức án 6-7 năm tù và Dương Thanh Cường mức án 18–20 năm tù; các bị cáo khác từ 3 - 7 năm tù.

Ngoài ra, về trách nhiệm dân sự, cơ quan công tố đề nghị tòa buộc Dương Thanh Cường phải bồi thường số tiền hơn 185 tỷ đồng đã chiếm đoạt. Bên cạnh đó, Dương Thanh Cường và Trầm Bê cùng các đồng phạm có trách nhiệm liên đời bồi thường với khoản tiền hơn 319 tỷ đồng còn lại.

Giảm án cho tất cả bị cáo

Về các vấn đề tranh tụng nêu trên, trong phần tuyên án HĐXX nhận định, sau khi HĐXX căn cứ vào thống kê xử lý tài sản của 23 giấy chứng nhận QSDĐ của Dương Thanh Cường được định giá là hơn 580 tỷ đồng, nên đủ khắc phục hậu quả thiệt hại của vụ án. HĐXX cũng coi đây là tình tiết giảm nhẹ cho tất cả các bị cáo.

Trước khi tuyên án, HĐXX đã nhận định “Hành vi của các bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng, cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc. Tuy nhiên, HĐXX cũng xem xét trách nhiệm, vai trò của từng bị cáo để cá thể hóa trách nhiệm hình sự cũng như xem xét các tình tiết giảm nhẹ hình phạt”.

Đối với các bị cáo nguyên là lãnh đạo, cán bộ ngân hàng Phương Nam đã bỏ qua hàng loạt quy định về hồ sơ vay vốn, thẩm định tài sản thế chấp, đăng ký giao địch đảm bảo, HĐ công chứng,...trong quá trình xét duyệt cho công ty của ông Cường vay vốn, gây thiệt hại cho chính ngân hàng này nhiều tỷ đồng.

Với các nhận định kể trên, HĐXX đã quyết định tuyên mức án giảm nhẹ còn 3 năm tù giam đối với Trầm Bê, ngoài ra bị cáo này không phải liên đới bồi thường thiệt hại 505 tỷ đồng. Ngoài bản án này, Trầm Bê cũng đang phải chấp hành bản án về hành vi giúp sức cho Phạm Công Danh (nguyên Chủ tịch HĐQT của Ngân hàng Xây dựng Việt Nam) gây thiệt hại cho chính ngân hàng VNCB khoản tiền hơn 1.800 tỷ đồng.

HĐXX cũng buộc Dương Thanh Cường chịu trách nhiệm về toàn bộ thiệt hại của vụ án và có trách nhiệm dân sự tiếp tục kê biên 23 giấy chứng nhận QSDĐ để xử lý khoản nợ 171 tỷ đồng vay của Agribank và toàn bộ phần còn lại để xử lý khoản thiệt hại 505 tỷ đồng của ngân hàng Sacombank.

Về trách nhiệm hình sự, Dương Thanh Cường lãnh án 16 năm tù, với tổng hợp với hình phạt tù chung thân trong vụ án tách riêng trước đó, buộc Cường chấp hành hình phạt tù tổng hợp chung là chung thân. Các bị cáo khác cũng đồng loạt được giảm án xuống còn từ 1 năm tù treo đến 2 năm 6 tháng tù giam.

Lê Anh