Thôi rồi - lan đột biến

Thời gian qua, cơn sốt hoa lan đột biến gen tại nhiều tỉnh thành Việt Nam gây chấn động giới chơi cây cảnh bởi hàng loạt giao dịch trên mạng xã hội gây ồn ào với số tiền khủng.

Đơn cử, giao dịch mua - bán Hoa Lan Giã Hạc (Lan Phi điệp) 5 cánh trắng giá gần 7 tỷ đồng ở Đà Nẵng, Lan Giã Hạc 5 cánh trắng có giá trị 6,8 tỷ đồng từ anh Tuyên Võ ở Bình Thuận.

Hay lan Phi điệp đột biến 5 cánh trắng Phú Thọ với số tiền 2,6 tỷ đồng.

Mới đây, giới chơi lan lại xôn xao về buổi đấu giá 1 kie lan (mầm con tách ra từ cây mẹ) mang tên Bướm Đại Ngàn được một người chơi ở Bình Dương trả giá 11,7 tỷ đồng.

Một đại gia ở Bình Phước đã xác nhận mình là chủ nhân mới của 3 cây lan đột biến có giá gần 32 tỷ đồng (cây Bảo Duy 5 cánh trắng giá 12 tỷ, cây Bảo Duy 5 cánh trắng khác giá 9,9 tỷ, và cây Da Vàng 10 tỷ đồng). Tại xã Đông La (huyện Hoài Đức, Hà Nội) -“vựa” lan lớn nhất nhì miền Bắc, cũng vừa diễn ra giao dịch lan đột biến với trị giá lên tới 20 tỷ đồng cho giò Bạch Tuyết Á Hậu…

Theo giới chơi phong lan, thị trường “hoa vua” vài năm trở lại đây bị “thổi” giá vô tội vạ khiến cho người đam mê lan thực sự khó có cơ hội để sở hữu những nguồn lan rừng đột biến quý hiếm.

Anh Hùng - một người chơi lan ở Hoà Bình kể: Mấy tháng trước giới sưu tầm lan rộ lên thông tin một giò lan ở miền Trung được giao dịch thành công với số tiền lên tới 17 tỷ đồng. Vì tò mò anh đã cất công vào tận miền Trung tìm hiểu. Nhưng sự thật lại khiến anh thất vọng bởi đó chỉ là chiêu thổi giá của giới buôn lan. Anh Hùng so sánh, chiêu “thổi” giá lan được áp dụng không khác gì chiêu thổi giá đất.

“Nhiều nhà vườn mua được giò lan đột biến, mặt hoa độc đáo với giá rẻ sau đó tung tin trong giới chơi lan về việc có nhiều người hỏi mua với giá cao nhưng không bán. Đồng thời, họ còn thuê người tìm đến hỏi mua chính giò lan đó với giá hàng tỷ đồng. Giao dịch được xác nhận, tiền thật, lan thật nhưng ít ai biết được số tiền này lại là của chính người bán”, anh Hùng phân tích.

Ở góc nhìn chuyên môn, TS Nguyễn Nam Tuấn, giảng viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam chuyên nghiên cứu về cấy mô thực vật cho hay: Việc cấy mô ở loài phong lan không khó và có thể nhân rộng. Phong lan cấy mô có sức sống cũng tương đương với lan ngoài thiên nhiên, chỉ cần người trồng tạo ra môi trường có độ ẩm vừa phải, thi thoảng bón phân là cây xanh tốt và cho ra hoa đều.

“Do đó, giá của mỗi cây lan đột biến từ cấy mô cũng vì thế mà chỉ từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng. Còn việc bỏ ra cả tỷ đồng để mua một cây lan đột biến, đó là điều không cần thiết, vì nó chỉ đáp ứng về mặt cảm giác”, TS Tuấn nói.

Và quả thực, không ít người đã phải nếm “trái đắng” khi không tìm hiểu kỹ mà đã bỏ ra số tiền lớn để mua lan đột biến. Như cuối tháng 7/2020, ông Đoàn Văn Nam (huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ) đã làm đơn trình báo lên Công an huyện Phù Ninh về việc ông bị một số đối tượng lừa đảo, mạo danh lan Phi điệp đột biến 5 cánh trắng Phú Thọ với số tiền lên đến 2,6 tỷ đồng. Điều đáng nói, chỉ tính riêng Phú Thọ có khoảng 500 tỷ đồng đầu tư vào lan Phi điệp đột biến.

Ông Phan Văn Toàn (TP Việt Trì, Phú Thọ) chia sẻ về việc nhiều người đầu tư vào lan Phi điệp đột biến ở Phú Thọ đang phải ngậm “trái đắng” mà không dám kêu than, bởi tiếp tục “ôm” thì chết sâu mà nói ra thì lại vỡ, không thể bán được cho ai.

“Chỉ tính riêng ở Phú Thọ, số người mà tôi biết đang “chết” bởi loại cây này lên tới hàng trăm người, với số tiền vào khoảng 500 tỷ đồng mỗi năm. Còn nếu tính trên cả nước thì số tiền phải lên tới hàng nghìn tỷ đồng”- ông Toàn nói.

Cảnh báo những giò lan đột biến với giá “trên trời”, theo lực lượng công an nhiều địa phương, cơn sốt Phi điệp đột biến trong thời gian qua tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro, đã thấy những dấu hiệu của thổi giá, lừa đảo.

Mới đây, Công an huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An) vừa triệt phá một băng nhóm lừa đảo liên quan đến lan Phi điệp đột biến. Cụ thể, đơn vị đã tiến hành bắt giam 11 đối tượng đến từ Hòa Bình có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc bán lan Phi điệp đột biến.

Quá trình điều tra cho thấy, nhóm đối tượng này đến thuê lại một ngôi nhà 2 tầng ở thị trấn Cầu Giát, huyện Quỳnh Lưu để làm nhà vườn nuôi trồng và buôn bán lan đột biến. Lợi dụng cơn sốt lan đột biến trên thị trường với nhiều cuộc giao dịch bị thổi lên với giá hàng chục tỷ đồng, nhóm đối tượng này đã lên mạng xã hội bán lan đột viến kèm theo giấy bảo hành, cam kết cây bán ra chuẩn cây và đúng mặt hoa.

Cũng vì tham lợi và thiếu kiến thức mà rất nhiều người đã bỏ ra số tiền rất lớn để mua về 1 chậu lan đột biến, với suy nghĩ sẽ bán lại kiếm lời. Ai ngờ bán không được, nay lâm vào tan gia bại sản. Nhiều người đã làm đơn tố cáo gửi cơ quan công an. Theo Công an huyện Quỳnh Lưu, các cuộc giao dịch, mua bán lan đột biến của nhóm đối tượng này lên tới hàng trăm triệu đồng/giao dịch.

Lời khai ban đầu của các đối tương là toàn bộ số lan đột biến đều được chúng mua về từ Trung Quốc với giá rất rẻ, chỉ vài trăm nghìn hoặc vài triệu đồng một chậu lớn. Hiện Công an Nghệ An đang phát truy nã một số kẻ lẩn trốn và kêu gọi những ai là bị hại liên hệ gấp với cơ quan công an để phối hợp điều tra.

Trước đó, tại huyện Quốc Oai (Hà Nội), hàng chục trường hợp đã bị một nhóm đối tượng người Hòa Bình lừa đảo hàng trăm tỷ đồng. Phương thức của nhóm này rất giống với băng nhóm lừa đảo vừa bị Công an huyện Quỳnh Lưu bắt giữ. Để đánh vào lòng tin của khách hàng, những đối tượng này thuê nhà rất hoành tráng để bán lan đột biến, cùng những điều khoản bảo hành chịu trách nhiệm không thể tốt hơn. Nhưng chỉ sau 2 tuần, tất cả đều bốc hơi không còn một dấu vết. Điều đáng nói, do các giao dịch chủ yếu vào ban đêm, mua bán theo thỏa thuận miệng nên lực lượng chức năng cũng không thể giải quyết được.

Từ thực trạng trên, lực lượng công an nhiều địa phương đã có văn bản cảnh báo người dân. Như Công an tỉnh Bình Phước khuyến cáo người dân nếu thực sự có nhu cầu mua lan phi điệp đột biến cần tỉnh táo, tìm hiểu kỹ thông tin về giá cả, nơi bán trước khi mua, chủ động phòng, tránh âm mưu, thủ đoạn của các đối tượng lợi dụng hoạt động kinh doanh cây lan phi điệp đột biến gen nhằm mục đích trục lợi. Khi phát hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của các đối tượng liên quan đến cơn sốt Phi điệp đột biến kịp thời cung cấp thông tin với chính quyền địa phương và cơ quan Công an nơi gần nhất để có biện pháp ngăn chặn, xử lý. Tại tỉnh Cao Bằng, cơ quan công an cũng cho biết, đã yêu cầu lực lượng công an các huyện theo dõi về các thương vụ giao dịch lan Phi điệp đột biến, nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm sẽ xử lý nghiêm…

Bong bóng lan Phi điệp đột biến đang bị vỡ, đẩy nhiều người dân đứng trước nguy cơ vỡ nợ. Thực trạng này được ông Phan Văn Toàn thông tin: Do sự phát triển trong lĩnh vực nuôi cây mô của Trung Quốc. Khi mà bất kỳ loại lan Phi điệp đột biến nào cũng được các nhà vườn từ Trung Quốc nhân giống bằng cách nuôi cây mô. Từ một cây mẹ có thể sinh ra hàng chục nghìn cây con với giá rất rẻ. Bằng công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, các nhà vườn ở Trung Quốc tạo cho sản phẩm lan nuôi cây mô phát triển rất nhanh, có mặt hoa tương ứng với những mặt hoa nổi tiếng của các nhà vườn đang có ở Việt Nam nhưng sức sống không bền, mặt hoa không ổn định theo thời gian. Mỗi ngày từ số lượng lan Phi điệp đột biến từ biên giới Trung Quốc nhập vào Việt Nam từ khoảng 3 - 5 container. Với tốc độ như hiện tại thì chẳng mấy nữa kinh tế Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng bởi lan Phi điêp đột biến, nhiều gia đình vỡ nợ vì loại cây này”, ông Toàn cảnh báo.

Hiếm thật, nhưng không tới mức tiền tỷ

Ông Nguyễn Hữu Vạn, Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cho rằng: Hoa lan, đặc biệt giống lan đột biến gen đẹp và chắc chắn quý, nhưng không thể có giá lên tới vài tỷ đồng. Ngoài để chơi ra, không biết lan có giá trị gì khác khi cả năm chỉ ra hoa một lần, mỗi lần thời gian ngắn. Mua giá ấy chắc chỉ có người rất nhiều tiền lại ham hoa lan. Bên cạnh đó, giá trị tài sản phải được nhiều người kiểm nghiệm nhưng thực tế, người bán phát giá theo chủ quan của họ, không ai xác định được. Quan điểm của Hội Sinh vật cảnh là lan quý thật, hiếm thật nhưng không phải quý tới mức tiền tỷ vì chỉ để ngắm, có tác dụng gì nữa đâu.

Đừng mua lan theo đám đông

“Nếu so sánh giá trị kinh tế của hoa lan với cây cảnh, chắc chắn lan có giá trị, tiềm năng kinh doanh cao hơn vì có thể nhân giống, còn cây cảnh không thể nhân giống, muốn có giá trị cao phải độc nhất vô nhị, tuổi thọ lớn, dáng thế đẹp... Hãy chơi lan theo hoàn cảnh của mình và nhất là phải tỉnh táo, có sự hiểu biết về lan. Đừng lao vào mua bán lan đột biến theo đám đông để rồi khi thất bại lại đổ vạ cho bị lừa, bị thôi miên, bị làm giá”, anh Nguyễn Ngọc Sơn, người chơi lan ở Thái Bình khuyến cáo.

Hải Nhi