Đẩy nhanh lộ trình thực hiện thị trường mua, bán điện cạnh tranh
Liên quan đến kết quả phiên giải trình “Thực trạng, giải pháp phát triển điện lực đến năm 2030 nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội”, ngày 16/9, theo ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cơ chế giá điện thiếu đột phá, chậm thay đổi, chưa đáp ứng yêu cầu.
Theo đó, chưa có giá điện hai thành phần, giá mua điện theo miền, theo khu vực để đưa ra định hướng đầu tư và phát triển phụ tải. Trong quá trình điều hành, chưa thực hiện được đầy đủ việc điều chỉnh giá điện theo cơ chế thị trường; cơ cấu biểu giá bán lẻ điện còn duy trì bù chéo giữa khách hàng sản xuất với khách hàng sinh hoạt, thương mại. Giá điện từ nguồn năng lượng tái tạo hiện cao hơn so với nguồn điện từ nguồn năng lượng truyền thống, chi phí bù giá cho năng lượng tái tạo đang được hòa chung với chi phí của ngành điện, chưa tách rõ ràng trong hóa đơn tiền điện.
Từ thực tế trên, ông Thanh kiến nghị, chính sách đầu tư cần hướng đến thu hút nhà đầu tư theo vùng, miền, tạo sự hài hòa trong cơ cấu nguồn điện, lưới điện các vùng, miền trên cả nước. Có chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân tham gia đầu tư các dự án điện, tạo sự minh bạch, cạnh tranh bình đẳng. Khẩn trương tổ chức lập và phê duyệt quy hoạch của ngành năng lượng nói chung và quy hoạch sơ đồ điện VIII nói riêng, bảo đảm có tầm nhìn, kế thừa sơ đồ điện VII điều chỉnh, có cơ cấu hợp lý; có sự kết nối đồng bộ với các quy hoạch khác.
Về giá điện, ông Thanh kiến nghị, cần đẩy nhanh lộ trình thực hiện thị trường mua, bán điện cạnh tranh, cơ chế hợp đồng mua bán điện trực tiếp giữa nhà sản xuất và khách hàng tiêu thụ, minh bạch giá mua bán điện. Tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện giá bán buôn và bán lẻ điện bảo đảm các nguyên tắc của cơ chế thị trường, tính đúng, tính đủ và tạo nguồn lực tài chính để tái đầu tư ngành năng lượng.
“Xoá bỏ mọi rào cản để bảo đảm giá điện minh bạch do thị trường quyết định. Không thực hiện bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng, giữa các vùng, miền. Hoàn thiện cơ chế, chính sách, các công cụ có tính thị trường để đẩy mạnh sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả. Xây dựng biểu giá điện công khai, minh bạch, lấy ý kiến người dân để lựa chọn phương án phù hợp. Xây dựng giá điện hai thành phần, có chính sách để phát triển hài hòa các công trình theo vùng, miền, đưa ra tín hiệu định hướng và thu hút nhà đầu tư”, ông Thanh nêu rõ.
Qua thực tế làm việc với các tỉnh về văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đồng tình với kiến nghị của 2 Ủy ban về 2 vấn đề trên, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cần lồng 2 nội dung trên vào trong quá trình thảo luận báo cáo kinh tế - xã hội tại kỳ họp tới. Qua đó gửi cho tiểu bản văn kiện của Đại hội Đảng để tham gia vào trong văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng.