Đừng biến học sinh thành ‘chuột bạch’

Dạy thử nghiệm có thực chất?

Không chỉ gây tranh luận về chương trình giảng dạy vượt quá sức học sinh, SGK Tiếng Việt lớp 1 ở một vài bộ sách mới, nhất là bộ sách Cánh Diều mắc nhiều sai sót khó có thể chấp nhận. Không chỉ phụ huynh lên tiếng mà cả giáo viên, nhiều nhà chuyên môn đã đặt câu hỏi về những “hạt sạn” trong bộ sách này.

Trước những thông tin phản ánh về việc SGK Tiếng Việt lớp 1 mới có những nội dung chưa phù hợp, Bộ GDĐT đã có văn bản yêu cầu sớm rà soát SGK lớp 1.

Theo đó, từ nay đến ngày 17/10, các Hội đồng SGK sẽ rà soát, kiểm tra các nội dung báo chí nêu và báo cáo về Bộ GDĐT. Câu hỏi đặt ra là trong vô vàn ý kiến từ phía nhân dân được phản ánh không chỉ trên các phương tiện thông tin đại chúng mà cả trên các diễn đàn… thì Hội đồng sẽ ghi nhận những ý kiến nào?

Lắng nghe và tiếp thu nhưng không phải mọi ý kiến đều dẫn đến điều chỉnh SGK. Vậy những ý kiến không đồng thuận thì rõ ràng cần những phản biện, giải thích thuyết phục để dư luận hiểu và chấp nhận, đồng tình.

Trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn kết, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên chương trình môn Ngữ văn, Chương trình Giáo dục phổ thông mới cho rằng: “Mỗi cuốn sách đều có những ưu điểm và hạn chế. Không nên chỉ nhìn thấy một vài thiếu sót rồi vội vã khái quát, phủ nhận sạch trơn toàn bộ cuốn sách”.

Tuy nhiên, việc chấp nhận những hạt sạn trong một cuốn sách là rất khó với độc giả, đặc biệt nếu đó là SGK đã được thẩm định qua nhiều cấp, nhiều vòng với yêu cầu về độ chuẩn xác ở mức cao nhất mới trở thành tài liệu giảng dạy chính thức cho HS.

Chương trình mới với những kỳ vọng mới nhưng chưa chuẩn xác ngay từ những cuốn sách quan trọng đầu tiên ở lớp 1 thi liệu rằng, niềm tin có trọn vẹn?

Một phụ huynh đăng đàn dù khá gay gắt nhưng lại nhận được rất nhiều chia sẻ đồng tình trên mạng xã hội: “Không thể đem trẻ con ra làm chuột bạch.

Bộ sách lớp 1 đã như thế này, sau đây con tôi và bạn bè của cháu, hàng triệu HS khác trên cả nước sẽ tiếp tục học các bộ sách lớp 2, lớp 6, rồi lớp 3, lớp 7, lớp 10… Nếu tiếp tục phát hiện những lỗi sai khi sách đã in và phát tới tay HS thì cô và trò sẽ phải làm sao?”.

Trên thực tế, cả 5 bộ SGK đều đã được dạy thử nghiệm trước khi triển khai dạy và học trong năm học này, nhưng vì sao không một giáo viên, phụ huynh nào lên tiếng về những hạt sạn trong sách? Phải chăng, việc thử nghiệm này chưa đi vào thực chất?

Trong nhiều cuộc họp báo mới nhất của Bộ GDĐT, phóng viên đều đặt ra câu hỏi về quá trình dạy thử nghiệm này nhưng không nhận được câu trả lời thuyết phục, rõ ràng.

Lên tiếng vì trẻ em

Bày tỏ quan điểm với phóng viên, TS Hoàng Ngọc Vinh, thành viên nhóm tư vấn Ủy ban quốc gia về Đổi mới giáo dục đào tạo cho rằng, trước khi đưa vào triển khai trong giảng dạy, dường như thiếu việc đánh giá xem khả năng tiếp thu của các học sinh qua những tiết dạy thử, chủ yếu là xem khả năng giảng dạy của giáo viên.

Bằng chứng là đến nay, SGK mới nhận được nhiều ý kiến gay gắt của phụ huynh về việc quá nặng, về câu từ khó hiểu, bài đọc không hấp dẫn, thiếu ý nghĩa giáo dục hoặc dễ làm sai lệch ý nghĩa bài học rút ra nếu cô giáo không giảng kỹ.

Trong khi đó, phải thừa nhận một thực tế là việc bồi dưỡng giáo viên cho chương trình mới không phải tất cả đã hoàn thiện, thành thạo nhuần nhuyễn. Mặc dù Bộ đã chỉ đạo các địa phương đưa các bài giảng mẫu bởi các giáo viên có trình độ giỏi về chuyên môn ra để sinh hoạt chuyên môn tại các nhà trường.

Từ đó, có thể chia sẻ và học hỏi lẫn nhau về nghiệp vụ sư phạm để góp phần vơi bớt những khó khăn trong quá trình giảng dạy cho chính các thầy cô giáo.

Song về lâu dài, để triển khai những bộ sách tiếp theo thành công, cần để giáo viên dạy thử rồi góp ý, chọn sách… một cách cẩn trọng thay vì bị áp lực thời gian như năm học vừa rồi do các trường nghỉ học tránh dịch.

Một đề xuất khác, cho rằng mặc dù mỗi cuốn SGK đã được Hội đồng quốc gia thẩm định từng trang nhưng nhà xuất bản, với vai trò chịu trách nhiệm xuất bản cũng cần có trách nhiệm với từng trang bản thảo trước khi in.

Hoặc ở khâu hậu kiểm cũng có thể phát hiện những sai sót nếu có để chỉnh sửa trước khi đến tay người học.

Theo TS Vũ Thu Hương, dù biết dừng lại để sửa đổi chương trình bây giờ không phải là chuyện dễ được chấp nhận, nhưng các chuyên gia giáo dục vẫn quyết tâm lên tiếng vì trẻ em.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trong cuộc họp với lãnh đạo Bộ GDĐT về vấn đề SGK lớp 1 mới chiều 12/10 cũng đề nghị Bộ GDĐT cần xem xét tăng cường, điều chỉnh, bổ sung, nếu cần thiết, tất cả các quy trình về biên soạn, thẩm định, phê duyệt, tập huấn SGK mới cho giáo viên trong những năm tới.

“Bằng công nghệ thông tin nên chăng chúng ta thay đổi cách làm đối với bản thảo một cuốn SGK khi mới nộp cho Hội đồng Thẩm định SGK quốc gia thì đưa lên mạng và kêu gọi giáo viên, các nhà khoa học, chuyên gia giáo dục, cộng đồng, trong đó có các phụ huynh, cùng góp ý, “nhặt sạn” ngay từ đầu sẽ tạo thuận lợi hơn cho nhà xuất bản, Hội đồng Thẩm định SGK quốc gia. Đông người “nhặt” thì chắc chắn “sạn” sẽ bớt đi”, Phó Thủ tướng gợi mở.

Tới đây, sẽ còn nhiều bộ sách mới ở các khối lớp khác được biên soạn theo chương trình GDPT mới. Mong mỏi không có những hạt sạn cộm trên những trang giấy trắng thơm phức mùi mực mới in!

TS Hoàng Ngọc Vinh, thành viên nhóm tư vấn Ủy ban quốc gia về Đổi mới giáo dục đào tạo cho rằng trước khi đưa vào triển khai trong giảng dạy, dường như thiếu việc đánh giá xem khả năng tiếp thu của các em học sinh qua những tiết dạy thử, chủ yếu là xem khả năng giảng dạy của giáo viên.

Thu Hương